مستند طی سال‌ها تغییر رویکرد داده است/ لزوم تحلیل‌گری در نسل جدید مستندسازان

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور گفت: سینمای مستند به این دلیل لازم است که به ما وسعت مشرب بدهد و میزان پذیرش ما را بالا ببرد. 

به گزارش میراث آریا، مریم جلالی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور با حضور در پردیس سینمایی چارسو از این رویداد سینمایی بازدید کرد. 

جلالی درباره اهمیت سینمای مستند بیان کرد: مستند طی سال‌ها تغییر رویکردی داده است. یعنی روزگاری به یک ژانر فرمیک مستند می‌گفتیم، کم کم این فرم آنقدر فربه شده است که در حال حاضر به نظر من مستند رویکرد محتوایی پیدا کرده است و ما به تولیدی مستند می‌گوییم که حاصل یک زاویه دید متفاوت است و استناد به آن زاویه دید بازخوانی‌اش به آن زاویه دید است و چون دنیای امروز، دنیای اولویت روایت‌ها است پس آن زاویه دید اهمیت پیدا می‌کند و ما در فضای گفتمانی خود به تعدد زاویه‌های دید و به رسمیت شناختن آن‌ها احتیاج داریم. 

او ادامه داد: سینمای مستند لازم است به این دلیل که به ما وسعت مشرب بدهد برای اینکه همدیگر را بپذیریم و میزان پذیرش ما را بالا ببرد. دیگر صرفا یک ژانر فرمیک نیست که من بگویم یک فرمی وجود دارد به نام سینمای مستند. سینمای مستند به یک دال و مدلول، به یک زیرساخت و نوع بینش تبدیل شده است که وقتی من سینمای مستند را می‌پذیرم یعنی زاویه دید یک مستندساز را به رسمیت می‌شناسم، به آن وجاهت می‌دهم و از آن یاد می‌گیرم. پس نیاز امروز ما اگر تولید محتوا باشد این محتوا، محتوای متن پایه، تصویر پایه و صداپایه است و لازمه آن داشتن تعدد زاویه دید است. روایت‌های متعدد و بازخوانی‌های مختلف از یک حقیقت که به یک واقعیت تبدیل شده است، در سینمای مستند اولویت روایت دارد؛ یعنی سه‌گانه حقیقت، واقعیت و روایت. 

مستند طی سال‌ها تغییر رویکرد داده است/ لزوم تحلیل‌گری در نسل جدید مستندسازان

معاون صنایع‌دستی کشور درباره جایگاه مستندسازی در حوزه میراث‌فرهنگی توضیح داد: همانطور که میراث‌فرهنگی ما یک رویکرد موزه‌ای، تزئینی و تفننی پیدا کرده است، متاسفانه مستندسازی‌ها ما نیز فقط به سمت معرفی رفته است و رویکردهای چند ساحتی در آن نمی‌بینیم. مثلا وقتی می‌گویید از یک اثر میراث‌فرهنگی مستندی ساخته شود، ذهن کلیشه محور و کلیشه ساز به این سمت می‌رود که حالا به بهترین شکل به معرفی بپردازد. رویکردی که کاملا گذشته محور است و نهایتا مطابقت دادن با اسناد تاریخی به ذهن می‌رسد. در صورتی که میراث‌فرهنگی مثل سلول‌های بنیادی می‌تواند رویکردهای دنیای مدرن را داشته باشد. می‌تواند واکاوی حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی را در بر بگیرد. می‌تواند پایه دیپلماسی فرهنگی ما و قلابی برای گفت‌وگو شود. می‌تواند همانطور که در حوزه مستند گفته ام، میراث فرهنگی می‌تواند یک زاویه دید متفاوتی برای بالا بردن میزان پذیرش باشد. اگر جامعه امروز ما گمشده اصلی‌اش شادی است، میراث فرهنگی می‌تواند به ابتهاج عمومی الحاق پیدا کند، به یک شادی دسته جمعی به یک زنجیره‌ای که ما را به هم پیوند می‌دهد و وقتی من می‌گویم تخت جمشید، جام حسنلو، پته دوزی و یا لالایی مراسم زار و لالایی‌های مادرانه این‌ها تصویر واحدی در ما ایجاد می‌کنند و این تصاویر دستمایه امروز ما است. 

او افزود: فقط نباید رو به گذشته توصیف داشته باشیم. سینمای مستند در حوزه میراث مراحل توصیف، توضیح، تشریح را طی می‌کند ولی به تفسیر و تحلیل نمی‌رسد. من انتظارم این است که نسل جدید فیلمسازان تحلیل کنند. اگر در حال حاضر جامعه‌شناسان مردم را به سه دسته تقسیم می‌کنند؛ کسانی که تجلیلگر هستند که بیشتر مستندسازان ما در حوزه میراث فرهنگی در این دسته هستند، عده دیگر نیز تقلیل‌گر هستند، کسانی که تحلیل می‌کنند به توسعه کمک می‌کنند. 

جلالی درباره حمایت‌های این وزارت از فیلمسازان مستند گفت: در کل میراث فرهنگی ما یک شخصیت درونگرا داشته است و حوزه سازمانی صنایع دستی و میراث فرهنگی یک حوزه درونگرا داشته که خیلی به اعجاز رسانه و تولید محتوا در حد فیلم‌های آموزشی اعتقاد داشته و کلا به جریان‌سازی رسانه‌ای هنوز برایش با پوست و گوشت و استخوان احساس نشده است. با حضور مهندس ضرغامی که خودشان از اهالی رسانه هستند، به نظرم یک انقلابی در حوزه رسانه‌ای میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری اتفاق افتاده است. این جریان‌سازی حاصل نگاه و اصرار شخص ایشان است. حالا اینکه حمایت چه معنایی پیدا می‌کند. در وهله اول چون ما در حوزه ستاد تا اکنون چنین سرفصل‌هایی نداشته ایم، بدنه مقاومت می‌کند. می‌تواند حمایت‌های مالی، اعتباری، اختیاری و ارتباطی باشد و در حال حاضر در نوپایی خود به سر می‌برند و بعد از دو سالی که آقای ضرغامی آمده‌اند، تازه دارد کمک‌هایی می‌شود که بتوانیم بدنه را توجیه کنیم که این مقوله مهم است و در مستندسازی ما نه فقط برای حفظ و نگهداری بلکه برای جریان‌سازی، ادبیات‌سازی، گزاره‌ها و زاویه دیدهای تازه نیاز داریم. برای انسجام به رسانه و فیلم مستند و تصویرسازی و درهم نوردیدن بعد زمان و مکان احتیاج داریم. یعنی شما وقتی یک حلقه عکسی از یک گذشته‌ای دارید بعد زمان و مکان را در هم نوردید. این بخش قضیه است که باید سلیقه‌سازی و نگرش‌پردازی شود. 

هفدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم از ۲۷ آذرماه شروع شده و تا دوم دی ماه ادامه دارد.

انتهای پیام/

کد خبر 1402093001745
دبیر مریم قربانی‌نیا

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha