میراث آریا: همه آنان که تاریخ را می‌نگارند و می‌خوانند، همدان را  قلب تاریخ ایران می‌دانند چرا که  وجود هزاران سند تاریخی و متن‌های تحقیقاتی بیانگر این است که شهر کهن همدان آلبوم زیبا و رنگارنگ و همچنین تجلیگاهی از هویت باستانی مردم ایران زمین از دوره‌های مختلف تاریخی است و دیرینگی این شهر و ابنیه‌های باشکوه و تاریخی آن همواره مورد تحسین باستان شناسان قرار گرفته است.

از جمله مستندات ماندگار تاریخی کتیبه‌های گنجنامه یا همان سنگ نوشته‌هایی به یادگار مانده از دوران هخامنشی است که بر دل صخره‌های الوند حکاکی شده و با جلوه‌گری سحرانگیز خود، غنای تاریخی دیار هگمتانه را به اذهان بازدیدکنندگان یادآوری می‌کند. این کتیبه‌ها از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آثار تاریخی دیار هگمتانه است. این ۲ کتیبه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشا هخامنشی است که بر دل صخره‌های الوند در فاصله پنج کیلومتری غرب همدان و در انتهای دره سبز و خرم و عباس‌آباد حکاکی شده ‌است.

در این مکان سنگ نوشته داریوش کبیر در سمت چپ و کتیبه خشایارشا در سمت راست آن و کمی پایین‌تر از کتیبه نخست قرار دارد. این کتیبه‌ها که در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید به سه زبان پارسی باستان، ایلامی و بابلی هر کدام در ۲۰ سطر و از چپ به راست و به خط میخی حکاکی شده‌اند.

آن سوی شهر یک سایت تاریخی پر اهمیت جا خوش کرده که مدنیت ۳۵۰۰سال پیش، آنجا ریشه زده و امروز هویت مردمان الوند نشین را به تصویر کشاند.

سایت باستانی هگمتانه، برج قربان، گنبد علویان، تپه باستانی نوشیجان و شهر زیر زمینی سامن بخش کوچکی از جاذبه‌های تاریخی استان است که عظمت و تمدن همدان را نشان می‌دهد. در این استان آثاری زیبا، دیدنی و جذاب از دوران مادها، هخامنشیان، ساسانیان، صفویان، سلجوقیان، اشکانیان و قاجاریه تلالویی از فرهنگ و تمدن ایرانیان در همدان به یادگار مانده است.

دامنه‌های زیبای الوند، دره‌های سرسبز و دل‌فریب عباس آباد، حیدره و دره مرادبیک، کوچه باغ‌های مصفا، آرامگاه‌های مشاهیر ادبی و تاریخی چون بوعلی سینا و باباطاهر، بقعه استرومردخای و بازار قدیمی نمونه‌هایی بارز از مجموعه جاذبه‌های گردشگری زاگرس نشینان است. رد به جا مانده از کاخ باستانی هگمتانه همان آثار خشتی دوران هخامنشیان، لوح زر آریا رامنه، جام زرین منسوب به داریوش (قرن پنجم قبل از میلاد) و جام زرین خشایارشا (پسر داریوش) و نقش برجسته زرشیر بالدار در حال جهش، مربوط به دوران هخامنشی و آثار متعدد دیگر، همدان را در فهرست مکان‌های زیبای گردشگری جهان قرار داده است. تپه نوشیجان یکی از بزرگ‌ترین آثار تاریخی ملایر است که در ۱۵ کیلومتری شمال غرب ملایر و روبروی روستا شوشاب قرار دارد.

وقتی به نقاط دیگر استان چشم می‌اندازیم ارگ نوشیجان را می‌یابیم که مهم‌ترین نیایشگاه مادها بوده و عناصر این مجموعه به عنوان نخستین الگوهای معماری ایرانی در فلات قاره ایران از منحصر به فردترین و ارزشمندترین آثار تاریخی کشور محسوب می‌شود.این بنای عظیم و تاریخی هفت هزار سال قدمت دارد و طبق اسناد موجود در میراث فرهنگی ملایر، روی تپه واقع شدن این بنا حاکی از آن است که در حدود ۴ هزار سال پیش این منطقه زیر آب قرار داشته و تنها این قلعه از آب بیرون بوده است.
 

و اما داشته‌های تاریخی همدان به هر آنچه بر سطح زمین می‌بینید خلاصه نمی‌شود بلکه در لایه‌های زیرین زمین کنی آنسوتر از مرکز استان شهری زیرزمینی وجود دارد به نام  سامن، شهری دستکند که در ۱۵ کیلومتری ملایر است و سال ۸۴ از دل زمین سر برآورد و قدمت آن گویای عظمت و تاریخ کهن استان همدان است.

دستکند سامن سال ۱۳۸۴ به طور اتفاقی در جریان حفاری‌های فیبر نوری شرکت مخابرات کشف شد و تاکنون ۶ فصل کاوش در این مجموعه انجام شده است این اثر پر رمز و راز به اندازه‌ای از اهمیت بالا برخوردار است که جزو طرح‌های اقتصاد مقاومتی شهرستان ملایر و در اولویت تکمیل قرار گرفته است. در کنار این داشته‌های غنی مقبره استرومردخای حرف‌های بسیار برای گفتن دارد، محل آرامگاه استر، ملکه شوش و بانوی پادشاه ایران، خشایارشا و مردخای عموی ملکه را می‌توان دیگر بنای تاریخی شهر همدان دانست.
در همین حال مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان خبر از تدوین برنامه‌های می‌دهد که با آنها پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین به استقبال بهاری می‌رود که امسال با بهار قرآن همراه شده است.

محسن معصوم علیزاده می‌گوید؛ نوروز تحول طبیعت است و یکی از مظاهر آن تازگی و نویی است؛ همه رخت نو بر تن می‌کنند و شادی و شادمانی محصول این تازه شدن است. این نو نواری و جشن تنها به خانواده و مردم ختم نمی‌شود و شهر هم که موجودی زنده و پویا است به استقبال نوروز می‌رود، با برگزاری جشن‌ها و به راه افتادن کاروان‌های شادی و البته المان‌های  رنگی، همدان  رنگ و بویی تازه و نوروزی خواهد گرفت.

چند روزی بیشتر به آمدن نوروز نمانده و همدان هم که چندین سالی است در نوروز میزبان مسافران از اقصی نقاط کشور بوده، برنامه‌های ویژه‌ای برای هرچه بهتر برگزار شدن این رسم دیرین ایرانیان دارد.

معصوم علیزاده با بیان اینکه با توجه به تاریخ غنی استان و  مسافر پذیر بودن استان در ایام نوروز ارائه خدمات مناسب و شایسته نام و آوازه همدان برای ما در اولویت است.
به گفته وی در ایام نوروز تیم‌های نظارتی در سطح استان باید فعالیت خود را به شکل ویژه افزایش دهند زیرا میزبانی شایسته از مسافران نوروزی هدف همه ما در استان است.

ساعت کاری موزه‌های تحت نظارت وزارت میراث فرهنگی در ایام تعطیلات نوروزی از ساعت ۱۰ تا ۲۱ است. بر این اساس ساعت کار جدید موزه‌ها، بناها، اماکن و مجموعه‌های تاریخی و پایگاه‌های میراث ملی و جهانی تحت پوشش اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان در ایام تعطیلات نورزی تغییر می‌کند و بر این اساس، ساعت فعالیت این اماکن از ساعت ۱۰ تا ۲۱ خواهد بود.

معصوم علیزاده به ظرفیت اقامتی همدان در نوروز هم اشاره کرد و گفت: در راستای اسکان گردشگران در استان همدان، ظرفیت اسکان استان ۶۶۰۰ نفر است که با احتساب اقامتگاه‌های غیر رسمی و اضطراری به بیش از ۲۱ هزار نفر در روز افزایش می‌یابد و امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های انجام شده، مشکلی در این خصوص نداشته باشیم.
در نوروز امسال بیش از ۳۵ سفره هفت‌سین در مبادی ورودی و ترمینال‌ها جانمایی شده و ۱۳ نمایشگاه و بازارچه با۱۴۰ غرفه مخصوص عرضه صنایع‌دستی و سوغات در سطح استان ایجاد خواهد شد.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان هم به طرفیت شهرهای جهانی صنایع دستی در استان اشاره کرد و  از برپایی بیش از ۱۲ بازارچه صنایع‌دستی ویژه نوروز در استان همدان خبر داد.
محمدرضا خلجی به بیش از ۱۲ بازارچه صنایع‌دستی ویژه نوروز که پیش‌بینی شده است اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه‌ها و بازارچه‌ها ویژه ایام نوروز در اکثر شهرستان‌های استان برپا خواهند شد.

بر اساس آمار این معاونت در حال حاضر بیش از ۱۵ رشته و زیررشته فعال صنایع‌دستی شامل رشته‌های سفالگری، نقاشی روی سفال، سفال نقش برجسته، سراجی‌سنتی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، منبت، معرق چوب، خراطی، مرواربافی، رودوزی‌های سنتی، عروسک‌بافی، گلیم‌بافی، زیورآلات سنتی، قلم‌زنی روی مس و نقاشی روی شیشه در استان داریم که از پتانسیل شرکت در بازارچه‌های صنایع‌دستی برخوردارند.

شاید جالب باشد بدانید در استان همدان، شهر لاله‌جین به عنوان شهر جهانی سفال در کنار دیگر شهرهای ملی  و جهانی صنایع‌دستی استان مانند شهر جهانی ملایر، شهر ملی تویسرکان و روستاهای ملی اشترمل و داویجان در تلاش برای رونق کسب‌وکارهای حوزه صنایع‌دستی و معرفی فرهنگ و هنر مردمان مناطق خود در قالب بازارچه‌های نوروزی و رونق معیشت خانواده هنرمندان و فعالان حوزه صنایع‌دستی هستند.

گزارش: مریم مقدم روزنامه‌نگار گردشگری

عکس: سعید فتوحی

انتهای پیام/