آرمان قلی‌پور دشتکی کارگردان مستند «چامون» محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که این روزها در پکیج نوروزی پلتفرم هاشور درحال اکران است، در گفت‌وگو با میراث آریا با اشاره به اینکه این مستند به مساله کوچ عشایر در دوران همه‌گیری ویروس کرونا می‌پردازد، گفت: کرونا یک ورق تاریخی از جامعه ایران و جهان است؛ اینکه مردم آن دوران را چگونه گذراندند و دیدگاه‌شان نسبت به این مساله چگونه بوده و چه مشکلاتی برای‌شان به وجود آورده است، دغدغه مستندسازان بود. همچنین به طور خاص این نکته که ویروس کرونا می‌تواند بر جامعه عشایری تاثیر بگذارد یا خیر در میان مستندسازان مختلف، رایج بود و نوع ایده و نگاه آن‌ها به این مساله تفاوت داشت.

او با اشاره به اینکه همراه با عشایر حاضر در مستند به مدت ۹ روز از خوزستان به چهار محال و بختیاری کوچ می‌کند، درباره تجربه‌اش بیان کرد: همراه شدن من با عشایر در اوج کرونا شکل گرفت؛ تصور کنید شما با ترس ناشی از ویروس کرونا وارد جغرافیایی می‌شوید که هنوز اطلاعات کافی از آن ندارید، حتی ویروس کرونا چندان شناخته شده نیست اما رسالت مستندساز بودن و دغدغه‌ای که دارید، شما را به منطقه‌ای می‌برد که با آدم‌های مختلفی سر و کار دارید. شاید ساعت‌های اول کوچ پروتکل‌های بهداشتی مثل لیوان جداگانه را رعایت می‌کردیم، اما شرایط سخت بهداشتی، نبود امکانات در دامان کوهستان و طبیعت بکر، کم کم شرایط کرونا را از یاد ما برد و شاید روز دوم، همه با یک لیوان آب می‌خوردیم. سختی کوچ باعث می‌شد که خطر کرونایی که به چشم دیده نمی‌شود، خیلی جدی نگیرید؛ این امر در مستند قابل مشاهده است. عشایری که وابستگی دام به علف و رسیدن به مراتع، برای‌شان از جان خودشان هم با ارزش‌تر است، این ریسک را می‌پذیرند که برای زنده ماندن دام‌ها باید به ییلاقات برسند.

این مستندساز درباره جدی گرفته نشدن کرونا توسط عشایر ادامه داد: در حال حاضر هم حتی اگر اخبار روز را دنبال کنید، کسانی که در شهرهای بزرگ و کوچک زندگی می‌کنند و به اخبار رسانه‌ها دسترسی دارند، قطعا خطراتی مثل ویروس کرونا را بیشتر احساس می‌کنند تا کسی که محل زندگی‌اش کوهستان است و تلویزیون ندارد. البته باید گفت نسل جدید عشایر به تکنولوژی روز دسترسی بیشتری دارند، اما جامعه‌ای که ما در فیلم می‌بینیم، جامعه سنتی‌ست که در مناطق سخت‌گذر و کوهستانی زندگی می‌کنند و فرصتی برای پیگیری اخبار و اطلاعات ندارند یا آنقدر سختی‌های زندگی را تجربه کرده‌اند که چیزی را که به چشم نمی‌بینند برای‌شان باورپذیر نیست. آن‌ها دغدغه‌های دیگری مثل گذر از زردکوه و رودخانه‌هایی با آب‌های سرد و خشن را جلوی روی‌شان دارند و در این شرایط ویروسی را که به چشم نمی‌بینند، جدی نمی‌گیرند.

قلی‌پور درباره مدت زمان ساخت «چامون» و همراهی با گروه عشایر بختیاری مطرح کرد: ساخت «چامون» از دهه دوم فروردین شروع شد و تا تیرماه ادامه داشت. تنها به یک مکان و طایفه خاص بسنده نکردیم و دوست داشتیم آدم‌های مختلف، از جغرافیای مختلف را ببینیم که در نهایت همه آن‌ها، فیلم «چامون» را تشکیل می‌دهد. حتی بخش‌هایی از فیلمبرداری فیلم، با تدوین همزمان آن گره خورده بود.

کارگردان «یک قایق روی دریا» در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره اکران آنلاین مستند «چامون» در هاشور گفت: با اینکه زمان زیادی از ساخت «چامون» می‌گذرد اما قرار گرفتن آن در پکیج نوروزی هاشور، مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده است. این روزها می‌بینم که مخاطبان از قشرهای مختلف خیلی جدی سینمای مستند را پیگیری می‌کنند و اگر فیلم مستند خوب، خلاقانه و جذاب تولید شود، مخاطب از آن استقبال می‌کند. همچنین به دنبال واقعیت بودن از سوی مخاطبان تازه، آن‌ها را بیش از پیش به تماشای مستند سوق می‌دهد. از مخاطبانی که در ابتدا سینمای مستند و بعد «چامون» را برای تماشا انتخاب کردند، تشکر می‌کنم.

او تصریح کرد: شاید مستند «چامون» یکی از آخرین فیلم‌هایی باشد که به این شکل کوچ عشایر را به ثبت رسانده است و از این نظر هم فیلم دارای ارزشی‌ست زیرا بسیاری از خانواده‌هایی که در «چامون» می‌بینیم، دام‌ها را فروخته‌اند و مشغول کارگری در حاشیه شهرها برای پیمانکارها هستند، پس جدا از موضوع کرونا دیدن صحنه‌های کوچ عشایر که در سال‌های اخیر بسیار کم رخ می‌دهد، می‌تواند تجربه‌های نابی برای مخاطب باشد. شاید آن‌ها باور نکنند که هنوز هم آدم‌هایی هستند که این سختی را به جان می‌خرند تا از این گذرگاه‌ها و رودها عبور ‌کنند.

این مستندساز در پایان درباره اکران آنلاین فیلم‌های مستند، مطرح کرد: از دوره‌ای که جشنواره «سینماحقیقت» به صورت آنلاین برگزار شد و «چامون» در آن به نمایش درآمد و پس از آن در هاشور اکران شد، دوستانی خودشان اطلاع می‌یافتند و فیلم را می‌دیدند یا من به آن‌ها اطلاع می‌دادم که فیلم را ببینند. خاصیت بخش آنلاین این است که کسانی که به سالن سینما دسترسی ندارند، می‌توانند فیلم‌ها را ببینند. حتی خانواده‌ها و کسانی که در عشایر حضور دارند، فیلم را در تلفن همراه‌شان به صورت آنلاین دیدند و تصاویری از آن را برای من ارسال کردند. هرچند که ما فیلمسازان اکران سینمایی را ترجیح می‌دهیم اما تماشای آنلاین آن هم به رسالت فیلمساز کمک می‌کند.

انتهای پیام/