علی ماهفروزی کارشناس گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران در یادداشتی نوشت: مردم این سرزمین چهار فصل همیشه در  فراخ دستی نعمت سرزمینی و بحران‌های طبیعی مخصوصا در دوران خشکسالی علاوه برابتکار و اندیشه برای حل مشکلات، همواره در تعامل با طبیعت و قدردانی از خداوند آیین و رسوم خاصی را بنیان نهادند که این آئین‌ها به‌صورت جشن‌های شکرگذاری در سراسر ایران فرهنگی وجود دارد.

از جمله این جشن‌ها در ایران کهن، هنگام رستن دانه‌ها یا شکوفه دادن درختان  یا جمع آوری محصولات بوده که به شکرانه پروردگار و به پاس قدردانی از طبیعت انجام می‌شود که به مصورت گسترده در میان ایرانیان مورد احترام است.  نمونه مشابه این گونه جشن‌ها با تاریخ دور و نزدیک در سطح جهانی وجود دارد که از جمله آن می توان به جشن هانامی (Hanami) یا جشن شکوفه‌های گیلاس در کشور ژاپن یا جشنواره گل رز در بلغارستان اشاره کرد. هانامی به عنوان بزرگترین جشنواره کشور ژاپن سالانه هزاران گردشگر را از اکثر نقاط جهان روانه ژاپن می‌کند که انجام چنین سفرهایی در جشن هانامی ارزآوری چند صد میلیون دلاری را برای ژاپن به همراه دارد تا جائیکه ژاپن قبل از ۲۰۱۰ میلادی با ژاپن سال‌های اخیر در حوزه بهره‌برداری از ظرفیت اقتصادی گردشگری بسیار متفاوت است. اگرچه زمان شکوفه دادن درختان ساکورا یا گیلاس در مناطق مختلف ژاپن، تحت تاثیر شرایط آب و هوایی در هر سال تغییر می‌کند ولی هنگام شکوفتن درختان گیلاس مردمان بومی  با همراهی گردشگران با انجام مراسم و نیایش‌های خاص به استقبال یکی از سود آورترین فرصت اقتصاد گردشگری کشور می‌روند. طبخ و سرو غذاها، شیرینی و دسرهای خاصی با بهره‌گیری از شکوفه‌های گیلاس یا غذای سنتی متناسب با این جشن با محصولات دیگر از جمله موضوعات مهم در این جشن‌هاست که گستره اقتصادی آن به لایه‌های مختلف اجتماعی بر می‌گردد.

از سوی دیگر برگزاری جشنواره گل رز در شهرهای کارلوو و کازانلاک و برخی نقاط دیگر کشور بلغارستان و ارائه محصولات مرتبط با گل سرخ ، مخصوصا روغن رز به همراه محصولات بومی مناطق حاصلخیز کشور بلغارستان در ماه‌های می و ژوئن باعث جلب گردشگران بیشماری از کشورهای مختلف دنیا از جمله کشورهای اروپایی همجوار به بلغارستان شده که ره‌آورد آن فرصت‌های بیشمار اقتصادی برای این کشور است.

چنین جشن‌هایی در ایران  به صورت گوناگون و با نامهای خاص برگزار می‌شود که تنها در چند مورد محدود نقشی در توسعه گردشگری بین المللی ایران نداشته که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. مطالعه عمیق از رهیافت‌های اسطوره‌ایی و تاریخی با پیوست فرصت‌های فرهنگی و اقتصادی در بخش گردشگری نقش اساسی در بهره‌مندی اقتصاد ایران از این جشنواره‌ها خواهد بود.

بهار نارنج از جمله شکوفه‌هایی است که به همراه گل محمدی و...در ایران دارای پشتوانه فرهنگی، تاریخی و اسطوره‌ایی است که احیاء و توسعه آن با جشنواره‌های هدفمند گردشگری اقتصاد محور بر اساس سیاست‌های کلان ملی مورد توجه خواهد بود  و اجرای موفق آن فرصت بس مهم برای آینده اقتصاد برخی نقاط ایران خواهد داشت که می‌تواند در ابعاد بین‌المللی مورد توجه باشد. همزمانی این جشن‌ها در فرصت غیر پیک سفرها بسیار مهم است و اگر با برنامه‌ریزی ملی همراه باشد می‌تواند به عنوان یک فرصت ناب نقش مهمی در حوزه اقتصادی، فرهنگی و شادابی اجتماعی داشته باشد.

باغ‌های نارنج و مبلمان برخی فضاهای شهری و روستایی با  درختان نارنج بر اساس شواهد تاریخی در دو شهر شیراز در استان فارس و ساری در استان مازندران از دوره قاجاری وجود داشته که بوستان نو باغشاه ساری در عصر قاجاری از اهمیت خاصی در این حوزه برخوردار است. بنا بر شواهد تاریخی در زمان اقدام به تاجگذاری آقامحمد خان قاجار در نوع باغ شاه ساری که از شهرهای مهم و آباد عصر قاجاری ایران بوده است، درختان نارنج به صورت انبوه در این باغ و خیابان‌های شهر ساری وجود داشت. (تاجگذاری آقا محمد خان قاجار به دلایلی که معلوم نیست در ساری انجام نشد و این مراسم در تهران انجام شد.)

توسعه شهری، بوجود آمدن شهرهای جدید در مازندران و نیاز شهرها به پارک‌ها و فضای سبز باعث گسترش مبلمان بوستان‌های نارنج و درختکاری با درختان نارنج در حاشیه خیابان‌ها و محله‌ها شده است تا جائیکه امروزه رقابت برگزاری جشن‌های بهار نارنج در شهرهای تازه تاسیس از جمله موضوعات این شهرها در ماه فروردین و آغاز اردیبهشت در مازندران بوده است، لذا ظرفیت استان مازندران در برخورداری از بوستان‌های نارنج و باز شدن شکوفه‌های بهار نارنج در زمان غیر پیک سفر یک فرصت طلایی برای گردشگری این استان است که متاسفانه علی رغم رفتارهای احساسی در برگزاری جشن‌های شوگونه در برخی شهرها در سنوات گذشته، این مهم به فراموشی سپرده شد و استان مازندران نتوانست بهره لازم اقتصادی از آن ببرد.

مدل پیش رو در جشنواره هانامی در ژاپن و جشنواره گل سرخ در بلغارستان و دیگر جشن‌های مشابه در برخی کشورهای جهان می‌تواند چراغ راه توسعه رویدادهای گردشگری اقتصاد محور در استان مازندران و دیگر نقاط ایران باشد که علیرغم تمام ظرفیت‌ها، بهره‌برداری حرفه‌ایی از آن صورت نگرفته است. 

ظرفیت استان مازندران، شرق گیلان، غرب گلستان، برخی شهرهای استان فارس و کرمان در حوزه بهار نارنج و پراکندگی کشت گل محمدی در مناطق مختلف ایران می‌تواند با مسئولیت مستقیم وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سطح قابل توجه‌ایی قرار گیرد. برگزاری  چنین جشنواره ملی در فصل بهار و فصول دیگر از جمله دوران غیر پیک سفر، علاوه بر توسعه خدمات گونه‌های مختلف سفر از جمله گردشگری سلامت (پیشگیری) در حوزه رایحه درمانی برای گروه سنی بالا، باعث حضور گردشگران بین المللی به ایران می‌شود که نتایج سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن بسیار حائز اهمیت است.

رایحه درمانی در کنار دیگر گونه‌های گردشگری به عنوان یکی از موضوعات مهم سفر می‌تواند در برنامه ریزی توسعه گردشگری مازندران مهیج و ایران چهار فصل مورد توجه باشد. اهمیت این موضوع موقعی دو چندان می‌شود که بدانیم الگوی سفر به ایران با توجه به سنین بالای گردشگران خارجی می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های تبلیغاتی و بازاریابی مازندران و ایران مورد توجه باشد.

انتهای پیام/