میراث آریا: کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد تاریخچه دوخت و دوز لباس‌های سنتی گیلان با نقوش برگرفته از طبیعت به بیش از 4 هزار سال قبل باز می‌گردد و امروزه طراحان مد و لباس با الهام گرفتن از نقوش باستانی، جامعه‌ی نو با ترکیب رنگ‌هایی زنده و زیبا خلق می‌کنند.

در روزگاران کهن زنان هنرمند گیلانی با ذوق و سلیقه بی‌نظیر خودشان که برگرفته از طبیعت منحصر بفرد این خطه بود، نقش‌های بهشتی را با تاروپود پارچه خلق می‌کردند و رنگ در رنگ هم نشاندند و با عشقی به پهنای طبیعت زیبای گیلان پوششی تهیه کردند پر از نقش و رنگ، آنها سینه به سینه آموختند، طرح زدند، به تن کردند گوشه گوشه بقچه‌های جهیزیه را با آن زینت بخشیدند و نسل به نسل به یکدیگر رنگ هدیه دادند .

در دهه 80  لباس زنان گیلان زمین بعنوان یکی از 4 منتخب المپیک 2004 انتخاب و موجب شد این هویت رو به فراموشی دوباره احیاء شود.  با توجه به سبقه فرهنگی گیلان، تاریخچه لباس‌های سنتی برگفته از طبیعت این سرزمین در نقاط مختلف استان با هم فرق دارد. شاد بودن رنگ‌های لباس زنان گیلانی‌ برگرفته از طرح‌ها و رنگ‌های موجود در طبیعت است.

لباس زنان گیلانی تشکیل شده از روسری و سربند (لچک) پیراهن یا جمه، جلیقه، الجاقبا، کت، دامن، شلیته، شلوار و چادرکمر از بخش‌های اصلی لباس محلی زنان گیلان است.

بیشتر زنان گیلانی از دو سربند، یکی در زیر (لچک) و دیگری روی آن (دستمال) استفاده می‌کنند. بالاپوش بانوان گیلانی هم یک پیراهن است که در گویش تالشی شسی  و در شرق و جلگه تالش جمه خوانده می‌شود. دو طرف این پیراهن نیز چاک دارد. اندازه چاک پیراهن و بلندی آن نیز که اصولا روی تنبان می‌آید در قسمت‌های مختلف گیلان متفاوت است.

یکی از طراحان و هنرمندان البسه محلی در گیلان گفت: سبزی جنگل‌ها، آسمان آبی و رنگارنگی طبیعت گیلان در پوشش محلی گیلک ها  عینیت دارد و رنگ‌های شاد و متنوع آن جلوه ای از شادی و نشاط زندگی و طبیعت سبز است.

آمنه رحیمی اضافه کرد: لباس بومی گیلان نماد، زیبایی، اصالت، هویت و فرهنگ است که گردشگران با تماشای آن اشتیاق به پوشیدن آن دارند.

طراحی لباس با رعایت اصول و سنن تالش

لباس محلی زنان غرب گیلان که برگرفته از نام قوم تالش به آن "تالشی" می گویند از زیبایی خاص و ویژه‌ای برخوردار است. یکی از طراحان لباس غرب گیلان در هشتپر تالش که از احیاءگران این لباس در سال ۱۳۹۰ بود از اقداماتی می‌گوید که برای شناسه‌دار کردن این لباس انجام داده و برای آنکه از فراموشی این لباس سنتی جلوگیری کرده باشد اقدام به آموزش رشته دوخت لباس محلی تالشی بصورت آموزشگاهی کرده و مدرک معتبری از فنی حرفه‌ای و میراث فرهنگی به کارآموزان می‌دهد.

سدا نیکنام طراح و کارشناس لباس تالشی است که شرکت تعاونی تولیدی لباس و صنایع دستی در تالش دارد و مسئول توسعه رونق گردشگری ۲۰۲۰ این شهرستان است با ارائه توضیحاتی در مورد خصوصیات ظاهری لباس تالشی می‌گوید: پیراهن تالشی جزئیاتی دارد که می‌توان هر کدام از آنها را در طراحی یک لباس جدید بکار برد به طور مثال این پیراهن جلو بسته با ۲ الی سه دکمه، آستین گشاد و مچ کشی، چاکی بلند در ۲ طرف با یراق‌دوزی و چرخ دوزی های رنگی را می توان به لباس جدید زیبایی تبدیل کرد.

این طراح با کوتاه کردن چاک های دو طرف، مانتویی طراحی کرد که هم با دامن پرچین و هم با شلوار قابل استفاده باشد، همچنین از مدل سه دکمه و آستین مچ کشی آن در طراحی تونیک مجلسی بهره برد.

نیکنام همچنین از نقوش هندسی جوراب تالشی مانند سیفَه چیزه، هَشبَرَه نما و مبارَکبا که اکثرا نقوشی هندسی هستند در بافت گلیم و جاجیم واز آن در دور آستین و یقه مانتو استفاده می کند.

او در طراحی لباس هایش سکه دوزی «که در لباس جلیقه، کلاه و عرق چین لباس سنتی تالش استفاده می شد» را در یقه، جلو مانتو و لبه های آستین نیز از یاد نبرده و ایده هایش مورد استقبال زنان و دختران جوان قرار گرفته و می گیرد بطوریکه با عرضه یکی از لباس هایش در جشنواره لباس توانست سفارشات زیادی بگیرد.

چادرشب بر قامت زنان ایرانی

طراحان دیگری هم در گیلان هستند که با استفاده از  پارچه‌های سنتی لباس‌های مد روز زیبا و هنری خلق می‌کنند. چادر شب یکی از این پارچه هاست که جزئی از صنایع‌دستی شرق گیلان و پارچه‌ای زیبا «رنگ اصلی زمینه آن معمولا قرمز است» است که به شکل چهارخانه بافته می‌شود و قدمتی بسیار طولانی دارد و نقوش آن‌ را مادران نسل به نسل به دختران آموخته‌اند.

طرح‌های چادرشب دارای تنوع زیادی است، طرح بزکوهی، مرد اسب‌سوار، میز، قندان، چنگال، شانه گل، قالی گل، گلیم گل، سرو گل، چهل چراغ، طرح پرند، گلیم گل و بوته چرخ از جمله طرح‌هایی است که در بافت چادرشب از آن‌ها استفاده می‌شود.

مرجان نعمتی صبا/ مسئول فرهنگی و مدیر روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان

انتهای پیام/