ملکه گلمغانی‌زاده، مدیر موزه‌های استان اردبیل در یادداشتی نوشت: دوره‌ای که در تاریخ هنر ایران زمین با عنوان عصر طلایی هنر ایران شناخته می‌شود تحت لوای شهریاران صفوی به خصوص شاه عباس اول صفوی به اوج و شکوفایی خود رسید.

ایران در این دوره با درایت شجاعانه و سیاست­های حمایتی شاه عباس در بیشتر صنایع و هنرها مخصوصاً منسوجات، قالی بافی، سفالگری، فلزکاری، نگارگری، تذهیب و... به نقطه اوج رسید. در این عصر توسعه روابط بین‌المللی ایران با دولت­های اروپایی و امپراطوری چین و هند سبب افزایش مبادلات تجاری – فرهنگی و ارتقای امنیت و رفاه اجتماعی شد. افزون بر آن، علاقه وافر پادشاه صفوی به ایجاد مجموعه سلطنتی از شاهکارهای هنری سبب شده که نفیس‌ترین و زیباترین آثار هنری و ظروف نفیس هدیه شده به دربار وی از سوی امپراطوری چین، به همراه تعداد کثیری از کتب و نسخ خطی نفیس وقف آرامگاه جدش، آستانه شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی گردد. به عبارتی، زمانی که از موزه‌های مدرن خبری نبود شاه عباس صفوی با جمع آوری مجموعه‌ای از شاهکارهای هنری و نفیس از هدایای امپراطوری چین و اسناد و نسخ خطی ایرانی در دربار خود و با ارسال به عمارت جدیدالتاسیس معروف به چینی خانه در مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی اولین موزه شگفت انگیز تاریخ ایران را رقم زد. برجستگی این موزه وجود کتابخانه بزرگ با کتب و نسخ خطی آن بود.

شاه عباس با توجه به علاقه خود به زادگاه اجدادی‌اش، شهر اردبیل، تصمیم گرفت عمارت بی نظیری در کانون مجموعه مذهبی شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی توسط سرشناس‌ترین مهندس عصر یعنی شیخ بهایی طراحی و نسبت به انتقال اشیای اهدایی امپراطوری چین و نگهداری آنها در جوار بقعه جدش اقدام کند. بنابراین در فاصله سال‌های ۱۰۱۸ - ۱۰۱۴ هـ ق شاهکار معماری مجموعه تحت عنوان عمارت چینی خانه به تجلی رسید و ظروف چینی آبی و سفید، سنگینه، کتب خطی فارسی و قرآن‌های نفیس برای نگهداری در محفظه‌ها و غرفه‌های این عمارت به اردبیل انتقال یافته زیبایی آن را چند برابر کرد. ظروف چینی بعد از انتقال به آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی با عبارت وقفی شاه عباس متبرک و ممهور شد.

بنابراین اگر بخواهیم درباره سهم هنری مجموعه جهانی شیخ صفی در تاریخ هنر، موزه و موزه داری ایران  زمین صحبت کنیم با اینکه اولین بار در دنیای مدرن، واژه موزه و ساختمان موزه از دوره قاجار و بعد از آن در کشور ما به عینیت رسیده و معنی پیدا کرده است ولی سابقه موزه قبل از رایج شدن در جهان و از عصر صفوی و زمان شاه عباس اول در شهر اردبیل و در مجموعه شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی و عمارت چینی خانه به تجلی رسیده بود. بنابراین ما مفتخریم که قدیمی‌ترین عمارت و آن هم از نوع شاهکارهای معماری با نام چینی خانه در شهر اردبیل توسط برجسته‌ترین مهندس و معمار عصر صفوی؛ شیخ بهایی طراحی و ساخته شد.

اگر چه دستبرد تاریخ برپیکر این مجموعه معظم همواره مشهود و محسوس است. اما بخش‌هایی از این ثروت عظیم هنری همچنان زینت بخش موزه‌های مختلف از آن جمله موزه ملی ایران می‌باشد. در سایه تلاش‌های اداره کل میراث‌فرهنگی استان و مساعدت و همکاری مسئولین محترم موزه ملی و وزارتخانه متبوع  تعدادی از این آثار بسیار ارزشمند هنری – تاریخی در برهه‌ای کوتاه در محل مجموعه شیخ صفی به نمایش گذاشته می شود. 

این اتفاق کم نظیر تحت عنوان نمایشگاهی از آثار کمتر دیده شده مجموعه جهانی شیخ صفی از ۲ شهریور همزمان با آغاز هفته دولت تا ۱۱ مهر پایان هفته گردشگری در محل مجموعه برپا خواهد شد.

انتهای پیام/