محمدرضا اکبری دستیار ویژه مردمی سازی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در یادداشت خود آورده است: شهرستان تاریخی گلپایگان یکی از کهن‌ترین مراکز تاریخی در محور غرب فلات مرکزی ایران و به‌ویژه استان اصفهان است.
برخی شواهد تاریخی حاکی است که پیشینه تاریخی سنگ‌نگاره‌های تیمره در منطقه دشت غرقاب به بیش از سیزده هزار سال قبل بازمی‌گردد و با توجه به گستردگی محدوده این سنگ‌نگاره‌ها، تعداد آن‌ها به بیش از چند هزار قطعه رسیده و گستره آن حتی تا استان مرکزی ادامه دارد.
با توجه به اهمیت این سنگ‌نگاره‌ها و درعین‌حال انجام انواع فعالیت‌های اجتماعی مردم در ایام مختلف، ازجمله فعالیت‌های کشاورزی و حتی صنعتی در محدوده این دشت،در طی نشستی با اعضای انجمن مردم‌نهاد دوستدار میراث‌فرهنگی شهرستان گلپایگان (تیمره) با حضور همگی این اعضا در این خصوص به بحث نشسته و به‌اتفاق همگی بر لزوم حفاظت و حتی اجرای عملیات نجات بخشی برای ادامه حیات تاریخی این یادگار کهن نیاکان در دوران آغازین تاریخ تأکید شد.
با این وصف در این نشست با همفکری اعضای این انجمن و به‌منظور حفاظت از این آثار ارزشمند تاریخی، پیشنهادهایی بدین شرح ارائه شد:
- احداث سد کوچوی در دهه 90 منجر به زیرآب رفتن روستای کوچری و خشک شدن رود کوچری شده که باعث شده تا به‌تدریج بیش از 2 هزار بوم سنگی این محدوده باستانی و ارزشمند زیرآب رود و این در حالی است که این اقدام به‌منظور تاسیس این سد بزرگ بدون هماهنگی و بدون ارائه پیوست و برنامه میراثی و تاریخی بوده است. با این وصف اگرچه هم‌اینک امکان تخریب این سد بزرگ به دلیل کارکرد آن وجود ندارد، لکن می‌توان با درخواست لزوم کنترل سطح آب، به‌منظور نجات بخشی سنگ‌نگاره‌های غرق‌شده (چه در محل با کنترل دائم سطح آب و شاید جابجایی برای بوم سنگ‌ها در صورت عدم وجود راه‌حل جایگزین) اقدام نمود.
- لزوم توقف فعالیت معادن سنگ در منطقه که عملا منجر به تخریب عرصه و حریم سنگ‌نگاره‌ها شده است، لذا به این منظور پیگیری‌های لازم در سطوح مختلف باید انجام شود تا عملیات این معادن یا متوقف شد ، یا به گونه‌ایی که این عملیات ادامه یابد تا منجر به آسیب رسیدن به این محدوده نشود.
- تهیه نقشه عرصه و حریم محوطه سنگ‌نگاره‌ها در محدوده استان اصفهان و شهرستان گلپایگان با قید فوریت پیگیری شود ، تا پس از تهیه نقشه عرصه و حریم محدوده از دست‌اندازی‌های بیشتر در آینده در امان باشد.
- با توجه به اینکه محوطه تاریخی سنگ‌نگاره‌های تیمره بین 3 استان اصفهان، مرکزی و لرستان واقع‌شده است، باید تلاش شود تا با ایجاد وحدت رویه مسئولان 3 استان، تشریک‌مساعی لازم را به‌منظور شناسایی، مستند نگاری و تهیه پرونده جامع ثبتی که تاکنون چند پرونده ثبتی پراکنده را شامل شده و درنهایت تمامی محوطه را در برنمی‌گیرد در سطح وزارتخانه پیگیری و شرایط را از این طریق برای ثبت و سپس ایجاد پایگاه ملی سنگ‌نگاره‌های تیمره در سطح این 3 استان فراهم کرد.
- با در نظر گرفتن شرایط خطیر کنونی می‌بایست اقدامات لازم برای ایجاد پایگاه استانی در منطقه غرقاب گلپایگان فراهم شود، تا ضمن تلاش برای حفاظت از سنگ‌نگاره‌ها، از حفاری‌های غیرمجاز بیشتر در این محوطه جلوگیری شود.
- یکی از مهم‌ترین راه کارهای نجات این مجموعه، تهیه پرونده مستند نگاری کل محوطه بین 3 استان اصفهان، لرستان و مرکزی و تلاش برای قرار گرفتن این محوطه در فهرست میراث‌فرهنگی، تاریخی و طبیعی سنگ‌نگاره‌های تیمره در فهرست موقت یونسکو به‌منظور ثبت جهانی این محوطه و درنهایت تلاش مضاعف برای ثبت جهانی محوطه تیمره به‌عنوان یک منظر فرهنگی چند هزارساله است.
با توجه به احداث سد کوچری و فعالیت معادن سنگ، متأسفانه بخشی از منظر این محدوده ازمیان‌رفته، لکن خوشبختانه هنوز بخش عظیمی از این محدوده همچنان بکر و دست‌نخورده باقی‌مانده، لذا حفاظت و صیانت از این آثار بدون حمایت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و همچنین بدون همراهی سایر مسئولان و انجمن‌های مردم‌نهاد محلی امکان‌پذیر نیست.
به همین منظور باید تلاش کرد تا با ایجاد همگرایی، منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی سنگ‌نگاره‌های تیمره را تا رسیدن به عالی‌ترین سطح حفاظتی پیش برده و این میراث ارزشمند تاریخی را برای نسل‌های آینده ایرانی حفاظت کرد.
انتهای پیام/
نظر شما