۲ فروردین ۱۴۰۰ - ۱۶:۰۰
کد خبر 1400010237

استان اصفهان

 

هندسه نقوش چوب

گره چيني عبارتند از تركيبي چوبي بر مبناي طرحهاي اصيل هندسه نقوش كه از اتصال قطعات برش خورده چوبهاي هم اندازه با يكديگر ايجاد مي شود. تكرار يك واگيره به صورت قرينه يا آينه اي موجب مي شود  كه گره چيني در يك نماي بزرگتر كاري بسيار دقيق ،هماهنگ ،موزون وجذاب به نظر برسد ،نظم  و قاعده اي كه تنها با تكه هاي چوب براساس طرح شبكه اي مشخص ايجاد گرديده است.برخي پژوهشگران احتمال داده اند استفاده از اين هنر از دوران خلفاي عباسي آغاز شده و در قرن 6 تا 8 هجري قمري در  مصر و سوريه متداول شده و از همان زمان به ايران رسيده است.براساس شواهد و آثار موجود پيشينه هنر گره چيني در معماري ايران به دوره سلجوقي و صفوي بازمي گردد و منشا آن نيز شهر اصفهان بوده است .اين سبك كار معمولا در ساخت درهاي اماكن متبركه ،مقابر ،منابر و از مشبك  در پنجره هاي منازل و كاخ ها و نرده ها استفاده مي شده است .پايه و مبنا گره چيني هندسه نقوش است كه نه تنها  في البداهه به وجود نيامده بلكه داراي پشوانه عميق علمي است و براساس قواعد و اصول رياضي شكل گرفته است . نظم و قاعده اي كه در يك نمونه گره چيني مشاهده مي شود وام دار يك تركيب بندي خطي بسيار دقيق و زيباست كه در قالب اتصال چوب هاي صاف و برش خورده به نمايش گذاشته مي شود. در گره چيني اتصالات به سه شيوه انجام مي گیرد: 1- اتصال كام و زبانه             2 - اتصال كند 3 - اتصال نيم – نيم   اين نامها در اصطلاح سنتي به شيوه هاي اتصال تكه  چوبها برش خورده اشاره دارد.براي ايجاد نقش گره، چوب ها به ضخامت بند رسم شده بريده و در عين حال چوبهاي واگيره                   ( قطعاتي كه در كار تكرار مي شوند ) از قالبهاي آماده شده تهيه مي شود . سپس به وسيله اره پشت بند دار،زوايه هاي اتصالات روي چوب را برش مي زنند و با رنده اي  به نام ابزار ، روي آلت ها را ابزار مي زنند سپس دوسر هريك از آلاتها فاق و زبانه يا هر نوع اتصال ديگر كه مد نظر باشد مي شود . درگره چيني به طور معمول از انواع چوبهای درختان جنگل مي توان استفاده كرد اما چوب چنار به خاطر الوارهاي بلند  و بافت چوب آن كه صاف و يكنواخت است كاربرد بيشتري دارد. قطعات آماده شده .بايد از چوب كاملا خشك ساخته شود تا پس از درگير شدن چوبها. در يكديگر هيچ گونه تغييري در ابعاد چوب ايجاد نشود چراكه هرگونه تغيير يا به اصطلاح تاب برداشتن چوب باعث به هم ريختن نظم كل كار و تغيير در فشار تكه ها به هم ديگر شده است و ممكن است كام و زبانه از هم خارج گردد.چسب متداول در گره چيني كه در محلهاي مورد نياز به كار مي رود چسب سر يشم است كه در اثر سردشدن سخت و محكم شده ،به چوب رطوبت نمي دهد و جاي آن روي كا ر باقي نمي ماند.گره چيني در تركيب با شيشه هاي رنگي و يا ديگر هنرهاي صنايع چوبي  چون منبت و خاتم نيز به كار مي رود .هرچقدر عمل گره چيني براساس طرحهاي ظريف تر و پيچيده تر شكل گرفته باشد ارزش هنري بالاتري خواهد داشت .

برچسب‌ها