آیین سوله یا نمک دادن به گله گوسفندان و بزها هر ۲۰ روز یک بار مردان و زنان روستای کلاش لولم کیسه‌های پر از نمک آماده می‌کنند و از روستا به سمت مکان نمک دادن حیوانات به راه می‌افتند، علاوه بر نمک هدیه‌ای نیز به همراه دارند که به چوپان تقدیم می‌کنند به این هدیه «سَرخویِ» گفته می‌شود.
با رسیدن به مکان سوله که به «بانه همیر» معروف است بر روی سنگ‌های که از قدیم الایم برای این کار استفاده شده و در اثر لیسیدن حیوانات شکل صاف و سیقل به خود گرفته‌اند نمک می‌ریزند و گله بز و گوسفندان را صدا می‌زنند و با صدا زدن، گله به سرعت خود را مکان سوله می رسانند «بانه همیر» یا همان مکان سوله کلاش لولم در کنار رودخانه لیله واقع شده است که با توجه به نزدیکی به آب رودخانه یکی از بهترین مکان‌های سوله در سطح منطقه است زیرا حیوانات بعد از صرف نمک در کمترین زمان می‌توانند خود را به آب برسانند.
این آیین که یکی از آیین های مربوط به دامداری است، علاوه بر نمک دادن به حیوانات مردم روستا با چوپانان چند ساعتی را به بحث و گفتگو می‌پردازند و فضای شاد و مفرحی ایجاد می‌شود که یکی از کارکردهای آن می‌توان به کسب انگیزه و گرفتن تصمیمات مورد نیاز در رابطه با دام‌ها و چوپانان اشاره کرد.
سرخوی به هدیه‌ای که اهالی کلاشی برای چوپان تدارک دیده‌اند و در زمان نمک دادن به حیوانات به او هدیه می‌دهند گفته می‌شود با توجه به اینکه شغل چوپانی یکی از شغل‌های سخت و طاقت فرسا است، همیشه نیاز است با تدارک مراسمی وقفه‌ای در فضای چوپانی اتفاق بیفتد و انگیزه چوپان نیز برای ادامه کار بروز شود.
یکی از این مراسم های سرخوی است در این آیین هر خانوار هدیه‌ای در این روز به چوپان می‌دهند. سرخوی شامل گردو، توت، کلوچه محلی، قند، شکر و ... است که مقداری از هدیه مخصوصا خوراکی‌ها توسط چوپان بین شرکت کنندگان در آیین سوله توزیع می‌شود و در آن مدت اهالی با چوپان به گپ و گفت دوستانه و خنده و شادی می‌پردازند.
نمک یکی از مواد معدنی مهم است که باید در تغذیه دام ها استفاده شود در غیر این صورت امکان بروز انواع اختلالات عصبی، آماس و حتی مرگ ناگهانی دام وجود دارد. شاید بیشترین تصوری که ما از نمک در تغذیه گوسفندان و سایر دام ها داریم به خاطر افزایش اشتهای دام و چاق شدن دام ها باشد در صورتی که این نمک دارای سدیم و کلر است و هر کدام از دام ها باید حدود نیم درصد از وزن بدن آنها نمک بخورند از این رو خیلی مهم است برنامه‌ای مانند سوله یعنی نمک دادن در یک برنامه زمانی منظم وجود داشته باشد.
در صورت نخوردن نمک دام ها ممکن است به خوردن خاک، کود و حتی زیر بغل همدیگر روی بیاورند هرچند میزان نمک دادن به گوسفندان و سایر دام‌ها باید براساس جیره غذایی استانداردی باشد که توسط کارشناسان تغذیه دام نوشته می‌شود، اما در منطقه کلاشی با توجه به اینکه نمک دادن به دام‌ها از قدمت بالایی برخودار است به لحاض تجربی به میزان نیاز دست یافته‌اند و در هنگام تغذیه دام‌ها با توجه به شناختی که از دام‌ها دارند میزان مصرف آنها را کنترل می‌کنند.
از زمان‌های گذشته تا به امروز، اهمیت نمک برای انسان‌ها و حیوانات مشخص شده است. هزاران سال پیش، حیوانات با لیس زدن نمک در طول مسیرشان راهی را ایجاد می‌کردند که در همان زمان، بشر از نمک و سگ‌های شکاری برای شکار حیوانات استفاده می‌کرد. رَدی که حیوانات بر جای می‌گذاشتند، به راه‌ها تبدیل شدند و در کنار همین راه‌ها، خانه‌ها شکل گرفتند. در طول زمان، این خانه‌ها به شهرها تبدیل شدند و کشورها را ایجاد کردند.
نمک به طور گسترده‌ای تاریخ اقتصادی و سیاسی جهان را تحت تأثیر قرار داده است. هر یک از تمدن‌ها، داستان‌های خودشان را از نمک در خرافات جالب و اسطوره‌هایی که دارند، با احترام و گاهی به صورت فکاهی سینه به سینه نقل می‌کنند. در برخی از مراسم مذهبی خاصیت تطهیر کنندگی نمک به یک رسم سنتی تبدیل شده است. «اون به اندازه نمکی ارزش نداره» نیز اصطلاح رایجی است که از یونان باستان سرچشمه گرفته است زیرا در آن زمان برده‌ها را با نمک مبادله می‌کردند.
یونانیان باستان نمک را به اندازه خورشید ستایش می‌کردند و ضرب‌المثلی وجود دارد که می‌گوید «به هیچ کس نباید اعتماد کرد مگر اینکه در ابتدا با او نمکی خورد.» خرافات زیادی در رابطه با نمک وجود دارد. یکی از این خرافه‌ها این است که ریختن نمک با بی‌احتیاطی باعث بدبختی می‌شود که این باور از واژگونی نمکدان در مقابل یکی از حواریون در تابلوی شام آخر منشأ گرفته است.
یک خرافه قدیمی نروژی وجود دارد که می‌گوید فردی که نمک را ریخته است، به اندازه‌ای اشک می‌ریزد که اشک‌های او تمام نمک‌های ریخته شده را حل کند. یک باور قدیمی انگلیسی این است که هر دانه از نمکی که می‌افتد نشان دهنده تعداد اشک‌هایی است که فرد در آینده خواهد ریخت. در باور آلمانی‌ها، هر کس نمک بریزد، دشمنی ایجاد می‌کند چرا که تصور می‌شود این کار از اعمال شیطان است.
فرانسوی‌ها مقداری از نمک ریخته شده را به پشت فرد پرتاب می‌کنند تا نمک را به چشم شیطان بزنند و به طور موقت از بروز فتنه‌های آینده جلوگیری کنند. در آمریکا برخی از مردم نه تنها مقداری از نمک ریخته شده را بر روی شانه چپ فرد می‌زنند بلکه فرد مجبور می‌شود زیر یک میز بخزد و از طرف مقابل آن بیرون بیاید.
نمک در ایران شاید از ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح مورد استفاده قرار گرفته باشد. در واقع از زمان استقرار آریایی‌ها، نمک در ایران مصرف می‌شده است. در دوره‌های بعد نیز در کتب مورخین یونانی (مثل هردوت)، به معادن نمک ایران اشاره شده است. پیشینه تجارت نمک در ایران باستان را می‌توان با کشف اجسادی متعلق به مردان نمکی مرتبط دانست. اجساد این ۶ مرد مومیایی شده در یک معدن نمک تاریخی واقع در چهرآباد از روستاهای اطراف شهر زنجان کشف شده است. کاوشگران قدمت آنها را ۲۳۵۰ ساله می‌دانند یعنی دوران فرمانروایی سلسله هخامنشیان در ایران. البته بررسی‌های بیشتر حاکی از این امر است که استخراج نمک از این معدن در دوره‌های تاریخی دیگری نیز ادامه داشته است: ساسانیان، سلجوقیان، قاجاریه و پهلوی.
با شرحی که رفت پیداست نمک در میان ملت‌ها، فرهنگ‌ها و تمدان‌ها رشته دارزای دارد و در میان اقوام ایرانی نیز دارای جایگاه ویژای است در منطقه کلاشی برای نمک احترام خاصی قائل هستند و حتی به آن قسم یاد می‌کنند واژه نمک پروده چیزی معادل حلال‌زاده در میان این مردم هنوز رایج است و همچنین با توجه به پیشینه دامداری در این منطقه می‌توان پیشینه رسم سوله و نمک دادن به دام را در منطقه کلاشی به زمان‌های خیلی دور برگرداند.
آیین سوله تحت عنوان" رسم سوله در منطقه کلاشی" به شماره ۲۷۸۴ در تاریخ ۱۴۰۱/۱۰/۱۹ در فهرست میراث‌فرهنگی ناملموس کشور به ثبت ملی رسیده است.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
