استحکام هویتی به‌مثابه یک سرمایه اجتماعی دیرین و فرهنگی تهدید می‌شود

چالش‌هایی نظیر «زیست‌محیطی شدن فقر» و «قومی و میراثی شدن فقر» که به‌ویژه با ظهور بحران‌های طبیعی چون زلزله، خشک‌سالی، سیل و غیره از یک سو و مادی- پولی شدن توسعه و فعالیت‌های اقتصادی در ایران شدت گرفته، پایداری و استحکام هویتی را به‌مثابه یک سرمایه اجتماعی دیرین و فرهنگی تهدید می‌کند.

به گزارش میراث آریا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا حسن زاده رئیس پژوهشکده مردم شناسی و عضو  هیئت علمی پژوهشگاه این مطلب را در همایش ملی «مطالعات اجتماعی میراث فرهنگی» مطرح کرد .

 او با بیان بخشی از مقاله اش با عنوان «وحدت ملی، میراث فرهنگی و محیط زیست» گفت: «در حالی که توسعه پایدار بر مبنای دو رکن توسعه همسو با حفظ میراث فرهنگی و محیط زیست تعریف می شود، مدل ها و الگوهای توسعه در ایران در خلال یک صد سال اخیر، ما را با چالش هایی رو به رو می سازد، که می توان از آنها با نام هایی چون «زیست محیطی شدن فقر» و «قومی و میراثی شدن فقر» یاد کرد.»

حسن زاده افزود: «این چالش ها که به ویژه با ظهور بحران های طبیعی چون زلزله، خشکسالی، سیل و غیره از یکسو و مادی- پولی شدن توسعه و فعالیت های اقتصادی در ایران شدت گرفته است، پایداری و استحکام هویتی را به مثابه یک سرمایه اجتماعی دیرین و  فرهنگی تهدید می کند.»

رئیس پژوهشکده مردم شناسی تصریح کرد: «میراثی و فرهنگی شدن جامعه در برابر شئی و  پولی شدن آن به عنوان یک الگوی مصرف کننده قرار دارد حال آنکه اقتصاد و صنعت  میراث و نیز اقتصاد سبز خود پایه های گردشگری پایدار هستند.»

او گفت: «بر این اساس می باید به رویکردهایی در قالب یک پارادیم و گفتمان قدرتمند اندیشید، که در این مقاله از آن با نام «اقتصاد فیروزه ای» یاد می شودو در این جستار، کوشش خواهد شد تا چالش های یاد شده شناسایی شده و راهکار مقابله با آنها بر مبنای مفهوم اقتصاد فیروزه ای پیشنهاد شود.»

 علی کریمی، استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران دیگر سخنران این همایش به بیان گوشه ای از مقاله «روان زخم ها و همبستگی ملی؛ تجربه سیل 98 و درس هایی برای آینده »پرداخت و گفت: «تجربه رخدادهای طبیعی یا انسانی ناگوار، هراس انگیز و خسارت بار در تاریخ حیات ملت ها امری گریزناپذیر است.»

 

او افزود: «این روان زخم های طبیعی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی پهن دامنه، طوفان های سهمگین یا انسانی مانند جنگ، ترور، نسل کشی و مهاجرت اجباری، اعضای جامعه را با واقعه ای هراس آور، استرس زا و موقعیتی نامطمئن روبرو می کند که آثاری دیرپا بر خودآگاهی گروهی آنها برجای می گذارد، خاطرات جمعی آنان را همیشه تحت الشعاع قرار می دهد و هویت آینده اشان را به شیوه هایی بنیادین متأثر می کند.»

وی اظهار داشت: «نحوه مدیریت و مواجهه جامعه و نظام سیاسی با روان زخم ها مستلزم توجه به ملاحظات و متغیرهای گوناگون روانشناختی، جامعه شناختی، اقتصادی، سیاسی، بهداشتی و درمانی از یک سو و شناخت مختصات شخصیتی، مهارتها، توانش های متعدد اعضای جامعه و ظرفیت و ویژگی های محیطی اجتماعی، نهادین و فرهنگی از سوی دیگر است.»

کریمی بیان کرد: «این نوشته بر رابطه دیالکتیکی مدیریت روان زخم ها با مقوله هویت ملی و همبستگی اجتماعی تمرکز دارد چه همبستگی ملی مستحکم از رهگذز تجلی عملی ارزشهایی مانند تعهد و مداخله مدنی، ارتقای سرمایه اجتماعی، اعتمادپذیری، بهبود سطح تعاملات اجتماعی و فعالیت های داوطلبانه انجمنی که لازمه زیست در موقعیتهای تروماتیک است،مدیریت روان زخم ها را تسهیل می کندو از دیگرسو روان زخم ها که آمیخته با فشارهای روحی جمعی، ترس و نااطمینانی است، سبب ساز انگیزش و بروز رفتارهای جامعه گرایانه شامل همدلی، مشارکت، همکاری، دگرخواهی، مروت و جوانمردیمی شود.»

او تصریح کرد: «درس مهم سیل 98 لزوم توجه همزمان به مؤلفه های شخصیتی و نهادین و متغیرهای روان شناختی- جامعه شناختی و سیاسی- نهادین است.»

مهرداد عربستانی رییس انجمن انسان شناسی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز در ادامه این همایش با بیان مختصری از مقاله «میراث؛  تنش بین برساخت اجتماعی و سودای ثبات» گفت: «در حالی که یکی از اصول مفروض در علوم اجتماعی ماهیت \"برساخته\" واقعیت اجتماعی است، همچنان  عموماً میراث  فرهنگی  به منزله امری ذاتی، غیر ساختگی و غیر قابل تغییرقلمداد می شود.»

انتهای پیام/

کد خبر 1398021517

برچسب‌ها