نخستين چهارشنبه را موله گويند و به شستن و تميز کردن فرش‌های خانه اختصاص دارد. دومين چهارشنبه را سوله گويند، در اين روز به خريد وسیله‌ها و نیازمندی‌های عيد می‌روند. سومين چهارشنبه را گوله گويند و به خيس کردن و کاشتن گندم و عدس و غيره برای سبزه‌های نوروزی اختصاص دارد. چهارمين و آخرين چهارشنبه سال را کوله گويند که در زبان ترکی کوله به معنی کهنه و فرسوده است.
چهارشنبه چهارم سال در زنجان به ایلی آخر چهارشنبه نامیده می‌شود. مهم‌ترین کار در اجرای مراسم چهارشنبه‌سوری روشن کردن آتش است. از گذشتههای دور و برای آتشبازی شب چهارشنبه‌سوری مردم شهرهای زنجان فقط بوتههای خشک را آتش می‌زدند و از آتش زدن هیزم و کنده درخت، خودداری می‌کردند.
غروب چهارشنبه‌سوری با آتش افروختن بر روی پشت‌بام‌ها و کوچه‌ها جشن را آغاز می‌کنند و از روی آتش می‌پرند تا بیماری‌ها، ناراحتی‌ها و نگرانی‌های سال کهنه را به آتش بسپارند و سال نو را با آسودگی و شادی آغاز کنند، و با خوردن آجیل چهارشنبه‌سوری که از هفت خشکبار شیرین شامل انجیر، خرما، کشمش، گردو، نقل، توت و بادام تشکیل شده است به شادی می‌پردازند.
مراسم شال‌اندازی
مراسم شال‌اندازی، سنت و آیینی است که امروزه از زندگی شهری رخت بربسته ولی هنوز در بیشتر مناطق روستایی زنجان معمول است. جوانان و نوجوانان روستاها، شال خود را از سقف که دریچه‌ای برای تهویه بود، آویزان می‌کردند، صاحب‌خانه هم تحفه‌ای به آن می‌پیچید. این رسم کهن علاوه بر اینکه روابط بین افراد را تحکیم میکند، ارتباطات اجتماعی آن جامعه، روستا یا شهر را تقویت میکند.
قاشق‌زنی
در شهرستان زنجان مراسم قاشق‌زنی هنوز هم برگزار می‌شود، دخترها و پسرهای جوان در تاریکی شب یک چادر کهنه به سرکرده و به در خانه دوستان و همسایگان خود می‌روند و به کاسه‌های مسی قاشق می‌زنند و صاحب‌خانه در کاسه‌های آن‌ها آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، جوراب، مقداری پول و غیره به‌عنوان هدیه قرار می‌دهد.
غذای چهارشنبه سوری در شهر زنجان آش‌های مختلف محلی همچون شیر برنج (سوت آشی) و آش‌ترش و طبخ شیش انداز (تركيبی است كه از روغن، پیاز، خرما، كشمش، گردو، تخم‌مرغ و شیره انگور ) است.
انداختن چوب‌کبریت در گهواره را زنانی انجام می‌دهند که اشتیاق زیادی به مادر شدن در سال پیش رو دارند. آن‌ها گهواره‌ای را حاضر می‌کنند و از بالای آن یک قطعه چوب کبریت می‌اندازند با افتادن چوب به داخل گهواره لبخند به رویشان می‌آمد و سال جدید را همراه با حس و حال خوب شروع خواهند کرد. مراسم فال کلید یکی دیگر از آداب زنجانی‌ها است که در چهارشنبه‌سوری انجام می‌شود.
در شهرستان خدابنده یک روز قبل از شب چهارشنبه‌سوری زن خانه هفت دانه چون نخود، عدس، کنجد و گندم و غیره را جداگانه خیس میکند و روز سه‌شنبه آن را بو می‌دهد و به‌عنوان آجیل کنار هم می‌خوردند.
در شهرستان طارم پارچه قرمزی را به شاخه درخت می‌بستند تا آرزوهایشان برآورده شود؛ و هنوز هم این سنت رواج دارد. رسم است که در این شب نوجوانان به در خانه اقوام و آشنایان می روند و با خواندن این شعر (سالین گله باقلین گله، پول ورن گله) هدیه‌ای مانند شیرینی، آجیل و سکه از آن‌ها می‌گیرند.
مراسم فال گوش
در شهرستان خرمدره، افراد به‌عنوان فال‌گوش پشت در خانه‌ها می‌روند و با توجه به حرف‌هایی که می شنوند فقط از شادی‌ها می‌شنوند و سال خود را با فال نیک آغاز می‌کنند. مردم خرمدره در شب چهارشنبه آخر سال فقط از خوبی‌ها و شادی‌ها می‌گویند. در صبح روز چهارشنبه همه افراد به کنار رودخانههای شهر می‌روند و با مرور اتفاقات یک سال خود و نیت اینکه هر بدی که مرتکب شدهاند دیگر تکرار نخواهند کرد با داخل کردن یک قیچی در آب، آب رودخانه را به نیت بریدن از بدی‌ها و عدم تکرار آن قیچی می‌کنند.
در شهرستان ابهر، مرسوم است که در موقع افروختن آتش در پشت‌بام‌ها، عدّه‌ای از خود مردم این اشعار را می‌خوانند و نیز بعضی از دراویش در کوچه‌ها و مقابل خانه‌ها و دکان‌ها با آواز بلند مردم را متوجّه امر می‌کنند. این اشعار، به زبان ترکی در ابهر خوانده می‌شود: چخون داما آتون آتش فشنگی/ قوون گیتسین تمام اهل فرنگی/ بو چارشنبه که اولموش جاودانه/امیر مختاردن قالموش نشانه. یا حجره ده دیر حجره دهیومورتالار مُـجُرُدَه/ قِچلَریم دَلدَن دوشدی.
انتهای پیام/
