به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی، این جلسه با حضور محمد خیاطیان معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، هادی میرزایی مدیرعامل صندوق و علی نیکزاد ثمری، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی و امیر ارجمند مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان روز دوشنبه 23 فروردین‌ماه 1400 در دفتر هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
محمد خیاطیان در ابتدا به اقدامات انجام شده در راستای اماکن گردشگری استان زنجان اشاره کرد و در خصوص واگذاری غار کتله‌خور، گفت: «بر اساس اعلام موافقت معاونت، بخش‌های حاکمیتی و سایر مراجع وزارتخانه مقرر شد مراتب از طریق صندوق احیا انجام شود.»
در ادامه هادی میرزایی برنامه این صندوق را در خصوص واگذاری و بهره‌برداری مناسب غار کتله‌خور توسط بخش خصوصی ارائه کرد تا مقدمات این واگذاری اجرایی شود.
امیر ارجمند مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان و البرز حسینی نماینده شهرستان خدابنده در مجلس شورای اسلامی نیز آمادگی خود را برای هرگونه کمک و اقدام لازم در راستای واگذاری غار کتله‌خور و تسهیل امور مربوط به آن اعلام کردند.
غار کتله خور طولانی‌ترین غار ایران با 12هزار و 860 متر طول دومین غار مهم توریستی ایران است که در سال 1330 به ثبت رسیده ولی کاوش‌های آن در سال 1365 انجام شده است. این غار در 155 کیلومتری جنوب زنجان، 80 کیلومتری جنوب شهرستان خدابنده و 173 کیلومتری شمال همدان، در نزدیکی شهر گرماب واقع شده است. مسیر متداول برای بازدید از این جاذبه طبیعی، جاده زنجان به خدابنده (قیدار) در امتداد زرین‌آباد به گرماب است. نخستین بار در بهار سال ۱۳۳۱ خورشیدی گروهی از سرشناس‌ترین کوهنوردان ایران از اعضای باشگاه "نیرو راستی" اقدام به کشف و بازدید غار کتله‌خور کردند. یکی از اعضای زنجانی گروه نامبرده به نام سیداسدالله جمالی اقدام به ثبت رسمی غار کرد. ازآن‌پس غار کتله‌خور به‌عنوان پدیده شگرف طبیعی مورد توجه علاقه‌مندان غارنوردی قرار گرفته است.
ساختمان در زیر کوه کتله خور قرار گرفته و از پایین‌دست دهانه آن رودشور که از شعبات فرعی قزل‌اوزن است جاری است. غار در منطقه مستطیل شکلی به ابعاد ۲۰۰۰ × ۱۵۰۰ متر به‌وجود آمده است. در محل یادشده عملکرد هوازدگی مکانیکی و نیروهای درونی به کمک یکدیگر تعدادی ترک یا گسل متقاطع را در محدوده داخلی این فضا به‌وجود آورده و به دلیل فراهم شدن سایر شرایط، فرایند غارزایی شروع شده است.
دهانه غار در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و اختلاف ارتفاع آن با ارتفاع چشمه‌ای که آب‌های فرورو حاصل از ریزش جوی غار را خارج می‌کند و به رودشور می‌ریزد، ۵۰ متر است. ورودی غار یک دهلیز 4هزار متری بوده با سقفی کوتاه و فاقد غار سنگ و چند دهلیز فرعی، پس از دهلیز فرعی یک دالان وسیع ۹۵۰ متری با سربالایی‌هایی به ارتفاع دو متر و گودال‌های خشک قرار دارد که با دوشاخه ۵۰ متری ادامه پیدا می‌کند و پس از عبور از یک سربالایی به تالار وسیعی پوشیده از چکنده و چکیده و ستون می‌رسد. در داخل تالار کوچک بلورین، که به تالار ستون‌ها چسبیده چاهی به عمق هشت متر قرار دارد که احتمالا محل خروج آب‌های فرورو سازنده غار است.
در حال حاضر این غار به سه بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی تقسیم شده است. بخش ورزشی آن‌که تنها مورد استفاده غارنوردان و صخره‌نوردان قرار می‌گیرد، حدود جهار کیلومتر است که البته هنوز انتهای آن کشف نشده است. بخش تفریحی غار نیز که برای بازدید عموم مورد استفاده قرار می‌گیرد حدود دو کیلومتر مسیر مستقیم است که گفته می‌شود این مسیر تنها یک‌سوم کل غار است. بخش فرهنگی غار نیز در بخش جنوبی آن قرار دارد. قسمت اصلی آن دالانی است طبیعی که برای برگزاری مراسم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته این دالان هیچ‌گونه راه خروجی به بیرون نداشته و راه خروجی آن به‌صورت مصنوعی کنده شده، اما خود دالان تماما طبیعی بوده است.
طبق نظریه‌های علمی و نقشه‌های زمین‌شناسی غار کتله‌خور غاری است آبی‌خشکی که در دل کوه ساقیزلو در آهک‌های الیگومیوسن مربوط به دوران سوم زمین‌شناسی به‌وجود آمده و تقریبا حدود 30میلیون سال می‌تواند قدمت داشته باشد ولی به نظر برخی بیش از 120 میلیون سال عمر دارد.
این غار که محل سکونت انسان‌های اولیه نیز بوده دارای هفت طبقه است که سه طبقه آن شناسایی شده و در طبقات آن آبشارهایی هم وجود دارد. قندیل‌های این غار اشکال زیبایی به‌خود گرفته‌اند که بعضی از آن‌ها به اشکال مشابه نام‌گذاری شده‌اند. از معروف‌ترین تندیس‌های طبیعی غار می‌توان به تندسی‌های عروس و داماد، سفره عقد، شیر خوابیده، سگ شکاری، پنجه شیر و پای فیل اشاره کرد.
این غار از نظر سنی تقریبا هم‌سن غار علیصدر همدان است، البته این دو غار از دو سو باهم تفاوت دارند. یکی اینکه غار علیصدر همدان غاری است کاملا آبی، حال‌آنکه غار کتله‌خور زنجان غاری است تقریبا خشکی. دوم اینکه آهک‌های غار کتله‌خور نسبت به آهک‌های غار علیصدر بسیار خالص‌تر است که این خود عاملی است برای زیباتر شدن غار، چراکه خالص بودن آهک‌ها موجب شفافیت آن‌ها و درنتیجه عبور نور از قندیل‌ها می‌شود.
یک نکته جالب توجه در رابطه با غار کتله‌خور این است که شواهد و بررسی‌های انجام شده مؤید این موضوع است که این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می‌شود.
همچنین یکی دیگر از عجایب و زیبایی‌های این غار تعدد طبقات آن است که این‌گونه غارها در جهان بسیار کم‌نظیر هستند. گمان می‌رود این غار دارای هفت طبقه باشد که البته تاکنون تنها سه طبقه آن کشف شده است.
از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این غار می‌توان وجود ستون‌های آهکی عظیم را نام برد که حاصل به هم پیوستن استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های آهکی است که باعث شده‌اند این غار نگه‌دارنده خود باشد. ستون‌های عظیم نقش نگه‌دارنده‌هایی را بازی می‌کنند که مانع از فروریختن سقف غار می‌شود. وجود چشمه‌های آب بسیار زلال در اطراف این غار و حفره‌های متعدد طبیعی هم از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این غار به‌شمار می‌رود.
غار کتله‌خور ازلحاظ کیفیت بلورها و قندیل‌ها، زیبایی و تعدد طبقات اولین غار آهکی جهان شناخته شده است. از بهره‌برداری اولیه این غار چیزی حدود ۱۵ سال می‌گذرد که البته هنوز هم کاوش و فعالیت برای آماده‌سازی سایر قسمت‌های غار برای بازدید ادامه دارد.
قرارگیری در محور گردشگری فرهنگی، تاریخی و هنری زنجان‌ـ‌سلطانیه‌ـخدابنده‌ـگرماب به‌عنوان عامل بالقوه برای توسعه گردشگری، یکی از زیباترین غارهای آهکی جهان، دومین غار گردشگری ایران، طولانی‌ترین غار ایران با غار نوشته‌های متنوع مانند قندیل‌های گل کلمی، قلمی و استالاگتیت، مجاورت با مراکز جمعیتی و شهری بزرگ ازجمله زنجان و همدان، داشتن محیطی آرام و مطلوب برای استراحت شهرنشینان و تمدد اعصاب، امکان بازدید 9 ماه از سال برای گردشگران، دارا بودن طرح جامع منطقه نمونه گردشگری، وجود سد خاکی کتله‌خور در مجاورت غار، برخورداری از زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری مانند راه، برق و مخابرات و ... ازجمله دلایل مهم و قابل تأملی است که مجموعه کتله‌خور را می‌تواند به مکانی با کاربری فرهنگی، اقامتی، پذیرایی و علمی تبدیل کند.
انتهای پیام/
