مردم از دیرباز در سراسر دنیا برای کسب آرامش و درمان به مسافرت می‌روند، به طوری که در قرون پیش از میلاد شواهدی دال بر سفر رومی‌ها و یونانیان به مناطق دارای چشمه‌های آب گرم و شفا وجود دارد. آب‌های گرم از قدیم‌الایام با آرامش و تجدید قوای جسمی و روحی انسان همراه بوده است. صنعت گردشگری دارای بخشهای بسیار متنوعی است و گردشگری سلامت یکی از حوزه‌هایی است که در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. 

گردشگری سلامت اصطلاح وسیع‌تری برای سفر است که بر روی درمان‌های پزشکی و استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی تمرکز دارد و زمینه گسترده‌ای از جهانگردی سلامت محور را شامل می‌شود، از درمان‌های پیشگیرانه و بهداشتی تا اشکال توانبخشی و درمانی، زمینه‌های مرتبط با گردشگری سلامت است. مقوله گردشگری سلامت فراتر از گردشگری درمانی است. لجن‌درمانی، آب‌های گرم و معدنی همراه با امکانات طبیعی نیز شامل مقوله گردشگری سلامت است. 

سازمان جهانی گردشگری (WTO) گردشگری سلامت (Health Tourism) را چنین تعریف می‌کند: استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آب‌های معدنی، آب و هوا یا مداخلات پزشکی) منجر می‌شود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد بیش از ۲۴ ساعت به طول می‌انجامد. 

گردشگری سلامت (Health Tourism) دارای‌زیر مجموعه‌های متنوعی مانند: گردشگری درمانی (Curative Tourism)، گردشگری‌پزشکی (Medical Tourism) ازجمله‌مراقبت و نقاهت، درمان‌های‌پزشکی، جراحی کلینیکی، تشخیصی، جراحی بیمارستانی، طب‌ سنتی، طب‌ سوزنی، انرژی‌درمانی، یوگا، مدیتیشن، گردشگری پیشگیرانه (Preventive Tourism)، گردشگری تناسب، گردشگری زیبایی و… است. 

گردشگری پزشکی (Medical Tourism)

مسافرت‌به‌منظور درمان بیماری‌های جسمی یا انجام نوعی از عمل‌های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را گردشگری پزشکی گویند. 

گردشگری طبیعت درمانی (Natural Curative Tourism)

مسافرت به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی (آبهای معدنی، نمک، لجن و…) جهت درمان برخی بیماری‌ها یا گذراندن دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی را گردشگری طبیعت درمانی گویند. 

گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)

مسافرت به مناطق طبیعی دارای چشمه‌های آب معدنی و آب گرم (اسپا) برای رهایی از تنش‌های روزمره زندگی و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی و در مواردی که بیماری جسمی مشخصی نداشته باشد را گردشگری تندرستی گویند. 

گردشگری تندرستی در ایران

با توجه به وجود منابع فراوان در نقاط مختلف کشور، بدون شک ایران ظرفیت بسیار زیادی برای رشد گردشگری تندرستی دارد. در بسیاری از شهرهای ایران، مناطقی وجود دارد که افراد می‌توانند برای تعطیلاتی آرام به آن‌جا سفر کنند. مناطق بکری که با سفر به آنجا به درون زندگی ناب و طبیعی و دور از هیاهو و تنش غرق شده و در نهایت به کاهش استرس، مدیریت هیجان وآرامش می‌انجامد. 
گردشگری‌تندرستی فایده‌های ارزشمندی دارد از قبیل: فعالیت در فضای باز و طبیعت، مناظر زیبا، نور خورشید، هوای تازه، مسیرهای پیاده‌روی حیرت‌انگیز و … که می‌تواند دلایل بی‌نظیری برای تجربه حضور و شرکت در تورهای گردشگری تندرستی باشد. در دنیای مدرن امروزی که با بی‌تحرکی همراه است، گردشگری تندرستی انسان را به سوی فعالیت ذهن و بدن باز می‌گرداند. پیاده‌روی، دو، اسکی، دوچرخه ثابت و یوگا نمونه‌هایی از فعالیت‌های مفید برای ذهن و بدن هستند. 

گردشگری پیشگیرانه (Preventive Tourism) 

در این نوع گردشگری، افراد برای استفاده از امکانات طبیعی موجود در مقصد، اقدام به مسافرت می‌کنند. این امکانات که شامل آب و هوای مطلوب، چشمه‌های آب‌گرم و مجموعه‌های لجن‌درمانی و محیط‌های ریلکسیشن و… است در اختیار افراد قرار می‌گیرد تا تمدد اعصاب کنند. در واقع استفاده از این امکانات هم از لحاظ روحی- روانی و هم از نظر فیزیکی سبب بازیابی توان فرد شده و انرژی لازم را برای ادامه فعالیتهای عادی فراهم می‌کند. افرادی که در این طیف دسته‌بندی می‌شوند ناراحتی یا بیماری خاصی ندارند بلکه با استفاده از امکانات طبیعی در واقع از بروز بیماری و ناراحتی جسمی و روحی جلوگیری می‌کنند. 

محلات، مقصد گردشگری تندرستی

با سفر به استان مرکزی و بهره مندی از چشمه‌های سوزان محلات، شهر سلامت، شهر گل وگیاه به بهبود سلامت، افزایش روحیه، کاهش استرس، تنش و رهایی از روزمرگی را تجربه کنید. 

شهرستان محلات در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد و در دامنه ارتفاعات کوه خورزن مجموعه‌ای از چشمه‌های طبیعی آبگرم و معدنی با آبدهی بالا قرار دارد که از اعماق زمین با حرارت حداقل ۵۰ درجه سانتی‌گراد به سطح زمین جاری می‌شود. استفاده از چشمه‌های آب گرم معدنی محلات سابقه باستانی داشته و می‌توان تاریخ استفاده از آن را با آثار باستانی خورهه در یک جهت پنداشت. چشمه‌های آبگرم محلات از شهرت زیادی در استان مرکزی و همچنین سراسر ایران برخوردار است. 

خواص آب

چشمه‌های آب‌گرم محلات از نوع آب‌های گرم عمقی هستند که از بخار خمیره سنگ‌های سوزان درون پوسته زمین بوجود آمده و به سطح زمین می‌رسند. عمق این آب‌ها گاهی به ۲۰ هزار متر و گرمای برخی از چشمه‌ها متناسب با سرعت بالا آمدن گاهی به ۱۰۰ درجه سانتیگراد هم می‌رسد. چشمه‌های آبگرم محلات دارای سابقه باستانی زیادی هستند. آب این چشمه‌ها از ترکیبات آبهای سولفاته کلسیک و از دسته آبهای هیپوترمال است و در درمان بیماری‌های نقرس و همچنین بیماری کبدی، صفراوی – کلیوی و دستگاه گوارش، بیماری‌های روماتیسمی استخوانی و پوستی مؤثر است. به طور کلی استحمام در این چشمه‌ها اثرات شفابخشی زیادی داشته و موجب سلامت فیزیکی و روانی فرد می‌شود. 

دمای آب این چشمه حدود ۵۰ درجه سانتی‌گراد است و این چشمه‌ها دارای منیزیم، کلسیم، سدیم، ید، آهن، آمونیاک و فلوئور هستند و هرساله عده کثیری که به دردهای عضلانی و مفصلی و بیماری‌های عصبی دچارند، به این چشمه رو می‌آورند. درمان سیاتیک، روماتیسم، تسکین پادرد، کمر درد، گرفتگی عضلانی و عصبی و التیام پیدا کردن بیماری‌های پوستی و قارچی مثل درماتیت مزمن و اگزما از دیگر خواص این چشمه است، چشمه آبگرم محلات از دیرباز مورد توجه سیاحان بوده و همه‌ساله افراد بسیاری از راه‌های دور یا نزدیک به منظور درمان امراض پوستی و استخوانی به آن مراجعه می‌کنند. 
با توجه به درجه حرارت بالای آب این چشمه‌ها، افرادی که به بیماری ریوی و قلبی مبتلا هستند نباید از آب این چشمه استفاده کنند. دوره استفاده از آبگرم محلات در فصل بهار و تابستان است. در این مکان تعداد زیادی واحدهای اقامتی، حمام خصوصی و… قرار دارد، که سالانه میزبان جمعیت کثیری از گردشگران است. 

چشمه‌ها

چشمه‌های آبگرم محلات به نام‌های شفا، آب جوش، دنبه، روماتیسم، حکیم، سودا (بختیاری) و سلیمانیه است و چشمه حکیم نسبت به سایر چشمه‌ها دمای کمتری دارد. 

چشمه حکیم محلات (آب حکیم) 

چشمه حکیم در حدود یک کیلومتری جنوب شرقی چشمه شفا واقع شده است. مظهر این چشمه در دو نقطه همجوار یکدیگر است و اطراف آن‌ها با سنگ چینی به دو حوض محصور تبدیل شده است. به طور کلی منشأ آب‌های معدنی سلیمانی و حکیم در ردیف آب‌های معدنی سولفاته کلسیک خیلی گرم است و منشاء عمیق زیرزمینی دارند و مقدار قابل ملاحظه کلسیم موجود آن خواص آرام‌بخش و ضد مسمومیت دارد. 

چشمه آب شفا محلات

این چشمه آب گرم در بالای تپه مجاور سرچشمه محلات در محلی نزدیک تخته سنگ‌های سخت از دهانه چاهی خارج می‌شود و به حمام‌های اطراف آن هدایت می‌شود. در گذشته، از این دهانه مقدار کمی آب خارج می‌شد و مظهر اصلی چشمه در حدود ۱۰۰ متری غرب آن بود، علاوه بر آب حکیم، آب سلیمانی و آب شفا، آب روماتیسم و آب دنبه هم وجود دارد که این چشمه‌ها با یکدیگر فاصله چندانی ندارند. 

دهکده‌های گل در محلات

محلات یکی از خوش آب و هواترین مناطق استان مرکزی است و به خصوص در بهار و تابستان است. محلات با وجود باغ‌ها، مزارع پرگل و هوای مطبوعش، لقب هلند ایران و بهشت افسانه‌ای ایران را داراست و به عنوان شهر سلامت و از مقاصد گردشگری سلامت استان محسوب می‌شود. 

با سفر به این شهر علاوه بر چشمه‌های آبگرم، از چنارهای کهن محلات، پارک سرچشمه محلات، دهکده گل‌های زینتی محلات، باغ کاکتوس و دیگر جاذبه‌های توریستی این شهر بازدید کنید. 

مسافر مقصد گردشگری تندرستی در شهر چشمه‌های آبگرم، شهرسنگ، شهر باغات و گل وگیاه، شهر مشاهیر و مفاخر، ضمن بازدید از جاذبه‌های گردشگری، غارها و یخچال‌های طبیعی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی نظیر مسجد جامع محلات، امامزاده فضل ویحیی (ع)، امامزاده عبدالله (ع)، امامزاده محمد (ع) و اسماعیل (ع)، حسینیه آقاخان محلاتی، میل میلونه بقایای بنای دوره ساسانی، ستونهای دوره اشکانی خورهه، آتشکده آتشکوه، قلعه آقا خان محلاتی، قلعه جمشیدی، بند و پل‌های تاریخی، آسیاب آبی و… بازدید می‌کند و با خرید صنایع دستی چون گلیم گل‌برجسته، فرش، رودوزیهای سنتی، سفال مینایی، آثار چوبی، باسلق وحلوا ارده خاطرات شیرینی را با خود از این شهر به همراه می‌برد.

* گزارش از الهه سوفالی، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی و رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری‌ و صنایع‌دستی استان مرکزی

انتهای پیام/