به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان، سیده مریم مختارموسوی، چهارشنبه ۲۸ مهرماه ۱۴۰۰ اظهار کرد: «در حاشیۀ سفر ارزیابان یونسکو از کاروانسراهای کشور برای ثبت در فهرست میراث‌جهانی، چان بینان از کشور ترکیه به همراه محمدحسن طالبیان مشاور وزیر وزارت میراث‌فرهنگی و جمعی از کارشناسان دفتر شورای ثبت‌جهانی و همچنین کارشناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان، از ۲ کاروانسرای تاج آباد و شاه عباسی فرسفج در شهرستانهای بهار و تویسرکان بازدید کردند.»
معاون میراث‌فرهنگی همدان با اشاره به گفتگو‌های انجام‌شده طی این بازدید عنوان کرد: «در بازدید یادشده، در مورد ویژگی‌های منحصر به‌فرد کاروانسراهای تاج‌آباد در شهرستان بهار و کاروانسرای شاه عباسی فرسفچ در شهرستان تویسرکان، کاربری فضاهای موجود، کاوش‌ها و اقدامات باستان‌شناسی و همچنین تاریخچه مرمت‌ها صحبت شد.»
او ادامه داد: «در دوران حکومت شاه عباس صفوی به‌منظور ایجاد امنیت و ارائه تسهیلات و خدمات رفاهی مرتبط با سفر و توسعه تجارت در بیشتر نقاط کشور جاده‌هایی ساخته شده و در مسیر آنها کاروانسراهایی احداث شده بود.این کاروانسراها به فاصله یک منزلی یعنی فاصله‌ای که کاروانیان می‌توانستند از صبح تا شامگاه با چهارپایان طی کنند و در کاروانسرای بعدی استراحت کنند، از یکدیگر قرار داشتند.»
موسوی گفت: «یکی از این کاروانسراها، کاروانسرای شاه عباسی فرسفج در شهرستان تویسرکان است که در 20 کیلومتری مسیر تویسرکان به کنگاور و در حاشیه این جاده و همچنین در مجاورت شهر فعلی فرسفج واقع شده است.این کاروانسرا در واقع محل استراحت مسافران و کاروان‌هایی بوده که به قصد تجارت و سیاحت به غرب کشور و زیارت عتبات عالیات به عراق سفر می‌کردند. در کاروانسرای شاه عباسی فرسفج ، امکاناتی برای استقرار چهار پایان و بارهایشان و قسمت‌هایی نیز برای استراحت و خواب کاروانیان اختصاص داده شده بود که پس از پشت سر گذاشتن شب، در صبح روز بعد دوباره به حرکت خود ادامه می‌دادند.»
او گفت: «ساختمان این کاروانسرا در فاصله سال‌های 1006 تا 1038 و به سبک معماری دوره صفویه ساخته شده است و مساحت آن حدود 4000 متر مربع است.»
معاون میراث‌فرهنگی همدان گفت: «کاروانسرای تاج‌آباد نیز در واقع یک رباط است و برعکس اکثر کاروانسراهای ایران که دارای پلانی مستطیل شکل هستند، این کاروانسرا دارای پلان مدور است، این پلان در میان کاروانسراهای ایران بسیار کمیاب است و به همین دلیل یکی از جالب‌توجه‌ترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی استان همدان محسوب می‌وشد و در منطقه غرب یکی از مهم‌ترین کاروانسراها به شمار می‌آید.»
او ادامه داد: «درب ورودی بنا از شرق دارای دو طاق‌نما تزئینی و نمایی مدرن است که دو لنگه درب چوبی بر روی آن قرار دارد. این قسمت محل ورود به اصطبل‌ها و حجره‌های پایین است. در جلو کاروانسرا ۲۶ حجره وجود دارد، کف حیاط کاروانسرا سنگ‌فرش است و ۲ چاه آب داخل بنا است. مصالح اصلی که در ساخت کاروانسرای تاج‌آباد از آن استفاده شده، آجر قرمز و ساروج است.»
او افزود: «این کاروانسرا، جدا از بخش رباط که مخصوص نگه‌داری احشام بوده، کاروانسرایی زیارتی به‌حساب می‌آید که زائران کربلا از آن استفاده می‌کردند. کاروانسرا به دست بانو جهان قاجار، از نوادگان فتحعلی شاه و حاج میرزا علینقی کوثر همدانی ساخته شده است. جهان خانم از بانوان پرهیزگار و خیرخواه دوران بوده و اقدامات خیرخواهانه زیادی انجام داده است. از دیگر خدمات او می‌توان به ساخت پل روان و بقعه و صحن امامزاده یحیی اشاره کرد.کاروانسرای تاج آباد مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان بهار، بخش مرکزی، روستای رسول آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این کاروانسرا توسط زبیده خانم دختر ادیب و صوفی فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.»
انتهای پیام/
