یونسکو صنایع خلاق را صنایعی می‌داند که محصول یا خدمات آن‌ها به صورت مشخص دارای المان‌های نوآورانه یا هنری است؛ این تعریف، صنایع فرهنگی به علاوه تمام تولیدات فرهنگی و هنری را شامل می‌شود، به همین دلیل در گردشگری نسل سوم، طراحان بسته‌های گردشگری با استفاده از صنایع خلاق و تکیه بر تعامل نزدیک و دوسویه با گردشگر در صدد خلق تجربه‌ای تازه، ملموس و لذت بخش هستند.
در گردشگری خلاق، گردشگر به تعامل بیشتر آموزشی، اجتماعی، احساسی و همچنین مشارکت با مکان، فرهنگ زندگی و مردم تشویق می‌شود. مرتبط ساختن صنایع خلاق با گردشگری می‌تواند تقاضا را افزایش داده، ابتکار در گردشگری را برانگیزد و محصولات گردشگری را دوباره احیا کند.
گفتمان صنعت گردشگری درحال تجرب جابه‌جایی از گردشگری سنتی به گردشگری خلاق است؛ که در آن گردشگران سعی دارند در فرهنگ‌های محلی مشارکت کنند و به تجربه فعالی‌های خلاقانه تمایل دارند.
در گردشگری خلاق، گردشگری فرهنگی شامل فرهنگ بومی، آداب و رسوم، گویش و زبان محلی، پوشش و لباس محلی، موزه‌ها، نمایشگاه‌ها، ارکسترها، نمایشنامه‌ها، هنرهای دستی، معماری ایران علاوه بر موارد فوق، موسیقی سنتی، آیین‌های سنتی نظیر تعزیه، مراسم چهارشنبه‌سوری، جشن‌های مذهبی زرتشتی و اسلامی، عزاداری‌ها مانند محرم و… جذابیت‌های فرهنگی هستند که گردشگر نسل سوم گردشگری با درک این موضوعات علاقه‌مند به کشور مقصد می‌شود و چه بسا خود عنصری برای تبلیغ کشور مقصد خواهد شد.
استان اردبیل یکی از مناطق عمده آب‌های معدنی و آب‌های گرم در خاورمیانه با داشتن تنوع طبیعی و جاذبه‌های یادمانی و تاریخی و فرهنگی یکی از مناطق مهم و تاثیرگذار در حیات سیاسی و مذهبی ایران به ویژه خاستگاه تشیع و مقتدرترین دولت مرکزی پس از اسلام (صفویه) و به عنوان یکی از استان‌های شاخص و مقصد گردشگران داخلی و خارجی مطرح است؛ این استان ظرفیت‌های بسیار بالایی در گردشگری خلاق دارد که می‌توان با نظام‌مند ساختن و نهادینه کردن آن در بازار کسب و کارها، آن‌ها را به فعلیت رسانید که در این بخش به برخی از پتانسیل‌های بالقوه استان اردبیل در این حوزه می‌پردازیم.
روستاها: در نقاط مختلف استان اردبیل، روستاهایی با ویژگی‌های آب و هوایی متفاوت و جاذبه‌های متنوع تاریخی و فرهنگی و طبیعی وجود دارد، این روستاها به عنوان پتانسیل‌های آماده‌ای هستند که یک ایده خلاقانه کوچک می‌تواند آن‌ها را به جاذبه‌های مطرح گردشگری تبدیل کند و راه را برای توسعه گردشگری روستایی هموار ساخت.
عشایر: اردبیل با برخورداری از ایل عشایر شاهسون که آداب و رسوم و شیوه زندگی ویژه‌یی دارند، این امکان را دارد که از گردشگری عشایر برای جذب گردشگر، حفظ فرهنگ عشایری و همچنین بهبود وضع اقتصادی آن‌ها بهره ببرد، ۷۵ هزار نفر جمعیت جامعه عشایری در استان باعث ایجاد زمینه توسعه گردشگری عشایری شده است.
اقامتگاه‌های سنتی: یکی از حوزه‌هایی که استان اردبیل می‌تواند در آن عملکرد قوی داشته باشد، شکل‌دهی اقامتگاه‌های سنتی است، در این استان بناهای قدیمی هستند که امکان تبدیل به هتل‌های میراثی را دارند؛ تجربه نشان می‌دهد که گردشگران خارجی، اقامت در هتل‌های سنتی را به هتل‌های مدرن ترجیح داده و اقامت در این اماکن را به عنوان یک تجربه منحصر به فرد تلقی می‌کنند، همچنین جای اقامتگاه‌های سازمان‌یافته ارزان‌قیمت مانند کمپینگ‌ها در گردشگری استان خالی است.
راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی: استراحت و خوردن غذاهای محلی در مکانی کاملا آرام یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین فاکتورهای مورد نیاز برای جذب گردشگر و توسعه گردشگری است. سبک و سیاق در واحدهای بوم‌گردی ما را به سمت گردشگری خلاقانه و نسل سوم سوق می‌دهد، در گردشگری خلاقانه به محیط‌زیست، منابع و باورها و آیین‌های مردم احترام گذاشته می‌شود؛ اقامتگاه‌های بوم‌گردی با هدف توسعه پایدار گردشگری، حفاظت محیط‌زیست، منابع و میراث‌فرهنگی و احترام به جوامع هدف پایه‌گذاری شده است.
جشنواره‌ها: استان اردبیل به عنوان یک سرزمین کهن، دارای آداب و رسوم و جشن‌ها و مراسم خاصی است که از هر یک از آن‌ها می‌توان یک جشنواره منحصر به فرد ساخت؛ اجرای بازی‌های بومی محلی و برنامه‌های موسیقی محلی «آشیقلار» و «بیاتی‌ها» و «پوشش محلی» باعث خلق تجربه‌ای تازه، ملموس و لذت‌بخش برای گردشگران می‌شود.
آیین‌های سنتی: اردبیل خاستگاه تشیع و مرکز تجلی شور و عشق حسینی از قرن‌ها پیش پاسدار میراث گرانقدر فرهنگ عاشورایی بوده و این فرهنگ در اعتقادات مذهبی مردم این دیار عمیقا ریشه دوانیده است؛ این امر باعث توسعه ادبیات عاشورایی در این استان شده است. وجود شاعران و سخنوران توانا، مداحان و نوحه‌خوانان مشهور و شیوه مداحی و نوحه‌خوانی و مناجات‌خوانی آنان و مراسم طشت‌گذاری، تعزیه‌خوانی و مراسم عاشورا و تاسوعای حسینی جلوه‌هایی از آیین‌های سنتی است که زمینه‌ساز توسعه گردشگری مذهبی و آیینی در این استان است.
صنایع‌دستی و هنرهای سنتی: تنوع تولید صنایع‌دستی، استان اردبیل را در زمره استان‌های مهم و فعال تولیدکننده محصولات صنایع‌دستی کشور قرار داده است، تولیدات بی‌نظیر صنایع‌دستی در ۶۰ رشته از جمله ورنی و گلیم و جاجیم و انواع محصولات چرمی و سفالگری و قلم‌زنی و ایجاد خلاقیت در هر یک از این محصولات و آموزش طرز تهیه و ساخت این محصولات در هنگام بازدید گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند در راستای توسعه گردشگری خلاق موثر واقع باشد. هنر گلیم‌بافی عنبران و ورنی‌بافی شهر اصلاندوز در سطح ملی بیشتر شناخته شده‌اند که به همین دلیل این دو شهر به عنوان شهر ملی گلیم و شهر ملی ورنی به ثبت رسیده‌اند.
گردشگری کشاورزی: گردشگری کشاورزی شاخه‌ای از گردشگری روستایی است که در آن، کارآفرینان کشاورزی و اعضای خانوار آن‌ها، خدماتی را برای فراهم شدن امکان مشارکت عملی و اقناع نیازهای احساسی و شناختی بازدیدکنندگان در محیط‌های کشاورزی ارائه می‌کنند و گردشگران در ازای برخورداری از خدمات مذکور، هزینه‌ای را به کشاورز و خانوار وی می‌پردازند؛ کشاورزی در دشت اردبیل و کشت و صنعت مغان و پارس در شمال استان عاملی برای توسعه گردشگری کشاورزی در استان به شمار می‌رود.
غذاهای سنتی و سوغاتی‌ها: به علت تعدد فرهنگ‌ها و قومیت‌ها و وجود عشایر شاهسون، استان اردبیل دارای تنوع غذایی و سوغاتی‌های متعددی است و به همین دلیل زمینه برای توسعه گردشگری غذا در این استان فراهم است. برگزاری جشنواره غذاهای سنتی و نحوه پخت و آموزش مهارت‌های مرتبط در هنگام بازدید گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند یکی از راه‌های توسعه کسب و کارهای خلاقانه باشد.
انتهای پیام/
