زنجان یکی از استان‌های ایران است که در شمال غربی ایران قرار گرفته و از مناطق ترک‌نشین محسوب می‌شود. جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این استان را نمی‌توان نادیده گرفت زیرا زنجان با داشتن آب و هوایی خاص و خنک، به‌عنوان بهشتی معتدل شناخته می‌شود که هرساله و به‌خصوص در تابستان، میزبان عده کثیری از طبیعت دوستان است. پل‌های تاریخی مزیت زیادی برای جذب گردشگران دارند زیرا بیشتر آن‌ها روی رودخانه‌ها ساخته شده‌اند و گردشگران مکان‌هایی را برای تفریح و گردش ترجیح می‌دهند که رودخانه داشته باشد. یکی از جاذبه‌های تاریخی، پل میر بهاءالدین زنجان است. این اثر به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و توسط یکی از خیران شهر زنجان به نام حاج میر بهاءالدین در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار احداث شده است.
سازنده پل میربها الدین
بهاءالدین زنجانی در سال ۱۲۳۴ هجری قمری در شهر زنجان به دنیا آمد. پدرش مرحوم میرمسیحا فرزند قاضی جلال بود که از طرف سلطان وقت، به سمت قاضی‌القضات زنجان منسوب شده بود. میربهاءالدین در مدت ۷۶ سال زندگی خود درماندگان زیادی را پناه داد و آثار و ابنیه زیادی به جای گذاشت. این پل تاریخی نامش را از سازنده‌اش میرزا بهاءالدین زنجانی به یادگار برده است. ساخت پل بر روی رودخانه طغیان‌گر زنجان رود آن روزها یکی از همان کارها و خدمات ماندگار اوست.
میرزا بهاءالدین فردی تاجر و ثروتمند و بسیار نیکوکار بود. او علاوه بر این پل در طول زندگی خود، ابنیه و آثار بسیاری را احداث کرده است. از جمله پل ارتباطی میان زنجان و کردستان بر روی رود قزل اوزن که در ۲۰ فرسنگی جنوب غربی زنجان احداث شده و تاریخ ساخت آن به موجب کتیبه‌ای که در زیر یکی از طاق‌های آن موجود است، به زمان ناصرالدین شاه و سال ۱۳۱۰ هجری قمری درج شده است اما برخی آن را به اشتباه پل سردار می‌نامند. یک حمام واقع در بازار زنجان که امروز با نام حمام میربها و حمام میرلی معروف است، یک باب مسجد واقع در خیابان امام و پایین‌تر از سبزه میدان که امروز با نام مسجد حاج تقی شناخته می‌شود (حاج تقی شریعتی مؤسس هیئت عزاداری در آن مسجد بوده است)، یک باب آب انبار در همان محل و در پشت مسجد که در حال حاضر به عنوان قسمت زنانه مسجد کاربرد دارد و در نهایت احداث یک پل بر روی زنجانرود واقع در ابتدای جاده بیجار (پل میر بهاءالدین).
ویژگی‌ها و مشخصات
این پل حدود ۱۰۰ متر طول دارد و عرض آن با احتساب جان‌پناه‌ها، به ۶.۷ متر می‌رسد. ارتفاع پل در بلندترین نقطه آن از سطح رودخانه حدود ۱۱ متر است. پایه‌های پل از جنس سنگ‌های تراشیده شده و ملاتی از آهک است که توانسته در طول آن سال‌ها پل را پابرجا نگاه دارد. در دهانه میانی پل که از دو دهانه دیگر بزرگ‌تر است، با خط بنایی که در واقع خط کوفی زاویه‌دار است تاریخ اتمام ساخت پل و همچنین عبارت مبارک یا علی ذکرشده است.
طبق این تاریخ بنا در اواسط حکومت قاجارها و متقارن با حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته شده است. این پل قدیمی‌ترین پلی است که بر روی رودخانه زنجان رود به یادگار مانده است. سه دهانه این پل اصطلاحات معماری ایرانی به‌صورت طاق‌های ضربی ساخته‌شده است. علاوه بر این طاق‌های بزرگ، حفره‌هایی نیز بر دو طرف دهانه میانی قرار دارد. این دو حفره که بر روی هم و در دو طرف بنا به چشم می‌خورد و به‌صورت قوس‌های هلالی است، هم وظیفه کاهش وزن پایه‌های پل را بر عهده دارد و هم برای زمان‌هایی در نظر گرفته شده که آب رودخانه افزایش‌یافته یا رودخانه طغیان می‌کرده است تا از آسیب و تخریب پل بر اثر سیل جلوگیری شود.
این پل از جنس آجر با پایه‌هایی سنگی است و چیزی بیشتر از یکصد سال قدمت دارد. زنجانی‌ها این پل را در زبان عامیانه پل کهنه می‌نامند، اما این پل در منابع تاریخی به پل اژدهاتو نیز شهره است.
زنجان یکی از شهرهای قدیمی در کشور زیبای ایران است که بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده کشور را دارد. مساجد تاریخی زنجان مانند مسجد جامع و مسجد چهل‌ستون از دیگر بناهای دیدنی این شهر هستند. حمام‌های قدیمی، کاروانسراها مانند کاروانسرای ملک، موزه‌های جذاب مانند موزه مردان نمکی و رختشوی‌خانه زنجان از جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیری هستند که در سفر به این شهر می‌توان از آن‌ها بازدید کرد.
انتهای پیام/
