هرساله در کرمان جشن «سده» چهل روز پیش از نوروز و جشن «چهلم بهار» نیز چهل روز پس از نوروز توسط مردم این شهر برپا می‌شود.
آیین چهلم نوروز در نقاط مرکزی کشور به خصوص استان فارس و کرمان و در روز نهم اردیبهشت‌ماه با حضور مردم در دامنه کوه‌ها، کنار چشمه‌ها و دشت و دمن برگزار می‌شود.
این رسم به صورت ویژه در شهر کرمان و بخش پاریز از توابع شهرستان سیرجان توسط مردم و عشایر اجرا می‌شود. محل برگزاری جشن چهلم بهار در شهر کرمان، خیابان شهدا (زریسف) کوچه موسی‌بن‌جعفر معروف به تن‌درستون tandorostun و همچنین در دامنه کوه و اطراف و داخل اتاقک خشت و گلی به نام چهل‌خانه جنب قبرستان مسیحیان است. مردم کرمان معتقدند محله تن‌درستون و چهل‌خانه محل شفادادن و برآورده‌شدن حاجات است و اعتقاد دارند که امام حسن مجتبی (ع) از این محل عبور کرده و برای راز و نیاز در چهل خانه رفته که به همین دلیل به تن‌درستون معروف شده است.
مردم دیگری باور داشتند، دختر شاه پریان که داخل قلعه دختر یا قلعه اردشیر زندگی می‌کرده برای چله‌نشینی و عزلت به چهل‌خانه می‌آمده است.
در بخش پاریز نیز این جشن در زیارتگاه شاه‌خیرالله در دامنه خال کوه (۷ کیلومتری شمال غربی این بخش در مسیر رفسنجان – سیرجان) اجرا می‌شود.
روز نهم اردیبهشت که چهل روز از شروع سال جدید گذشته است مردم کرمان و پاریز با فراهم‌کردن غذا به خصوص آش رشته و شیر و همچنین خوراکی، انواع میوه و تنقلات به محل برگزاری این مراسم می‌روند.
رسم چهلم نوروز در گذشته توسط زرتشتیان برگزار می‌شده است و امروزه نیز زرتشتیان این آیین را در خانه‌ای در شهرستان بردسیر انجام می‌دهند. غروب چهلم به اصطلاح تنگ‌شوم tange šom اسفند و کندر دود می‌دهند و اوستا می‌خوانند.
از دیگر رسوم این جشن چله‌بری به اصطلاح ریختن آب‌چل است. زنی که این رسم را می‌داند به اصطلاح زاغ سوز، داخل چل‌خانه برای دختران دم‌بخت، زن نازا و زنی که ده روز از زایمانش گذشته است آب‌چل می‌ریزد. به این طریق که داخل تشتی آب ریخته و سپس ۷یا ۴۰ هسته خرما، یک مشت گل سرخ، یک مشت برنج، یک مشت برگ سبز به آن اضافه می‌کند. سپس زن یا دختر را رو به قبله داخل چل‌خانه نشانده پارچه‌ای قرمز روی سر آن می‌اندازد و چهل مشت آب روی سر و شانه‌های آن می‌ریزد و آیه‌الکرسی خوانده و دختر شاه پریان را قسم می‌دهند. در این حین دختر مجرد نباید مقابل آنها بایستد زیرا براین باورند که چله زن یا دختر به او افتاده و بختش بسته می‌شود. بعد از آن بدون اینکه با کسی حرف بزند یا به کسی نگاه کند از چهل خانه بیرون رفته و به اولین مرد نگاه می‌کند.
در بخش پاریز نیز هرساله عشایر و مردم آبادی‌های اطراف به خصوص رمه‌داران در این مراسم حضور دارند. رمه‌داران بعد از دوشیدن شیر گوسفندان، حبوبات آش شیر را بر پشت الاغ‌ها می‌گذارندو به محل مورد نظر می‌برند. یکی از افراد که مسئولیت جمع‌آوری وسایل آش را برعهده دارد پس از تهیه این وسایل به همراه مردم و علاقمندان در اطراف زیارتگاه شاه خیرالله جای گرفته و بساط چای و شیرینی و تنقلات را پهن می‌کنند.
در حین این مراسم مردم به زیارتگاه رفته و در محل قبر که تا حدودی تخریب شده، شروع به خواندن نماز و دعا کرده و شمع روشن می‌کنند. همچنین مردم معتقدند اولین شیری که در شروع فصل جدید از گوسفندان دوشیده می‌شود را باید خیرات کرد تا باعث خیر و برکت شیر و فرآورده‌های آن شود. در سایر نقاط نیز در این روز شیر را بین مردم فقیر پخش می‌کنند.
انتهای پیام/
