عنبران که در شهرستان نمین از توابع استان اردبیل واقع شده به واسطه هنر اصیل و زیبای گلیم که به دلیل ویژگی‌های خاص آن شهرت جهانی دارد، از مهمترین مراکز تولید گلیم در ایران به شمار می‌رود و از این رو در کنار سودآوری برای مردم این خطه و نیز استان، ظرفیت‌های قابل توجهی برای جذب گردشگران دارد.
گلیم تولیدشده توسط زنان هنرمند عنبران از دست‌بافته‌های مهم و دارای قدمت تاریخی است که تار و پود آن به طور معمول از پشم حیوانات اهلی که بومی همین منطقه هستند، بافته می‌شود و به عنوان زیرانداز، کادو، تزئینات خانه و گاهی برای جهیزیه عروس استفاده می‌شود و می‌توان گفت حاصل دستان هنرمند این بانوان هم استفاده کاربردی و هم تزئینی دارد.
دار و گره‌های رنگارنگی که با دست و پنجه هنرمندان و بانوان عنبرانی بر تار و پود گلیم زده می‌شود از فصل‌ها و طبیعت دلنشین و زیبای منطقه سرچشمه گرفته و مردمان این منطقه با الهام از طبیعت چنان تصاویر رنگین و زیبایی بر تار و پود این دست‌بافته‌ها رقم می‌زنند که چشمان هر بیننده‌ای را نوازش می‌کند.
گلیم عنبران از قدیمی‌ترین زیراندازهای ایرانی است که از تمدن غنی این مرز و بوم به یادگار مانده و به دلیل اینکه تغییرات بافت آن در طول اعصار محسوس نبوده یادآور زندگی ایرانیان باستان است؛ نقوش سنتی و اساطیری گلیم‌های بافته شده عنبران سمبل نمادها و یا نقش‌هایی از خواست باطنی بافندگان و بیانگر آرزوها و نیازهای مردمان ساکن این مناطق است.
نقش و نقوش زیبا و برگرفته از دل طبیعت که بیش از ۱۵ طرح در بین بافته‌های گلیم شهر عنبران می‌توان مشاهده کرد، در کنار کیفیت مناسب آن سبب شده تا این دست‌بافته رنگارنگ و زیبا شهرت جهانی داشته و مشتریان زیادی در کشورهای مختلف را به سمت خود جذب کند.
در هر خانه‌ای از عنبران می‌توان بانوانی را دید که با دست و پنجه هنرمند خود نقوشی منحصر به‌فرد بر تار و پود گلیم می‌زنند و علاوه بر اینکه اوقات فراغت خود را با تولید این آثار ارزشمند می‌گذرانند، به کسب درآمد نیز پرداخته و هنری ماندگار تولید می‌کنند.
۴۰ میلیارد ریال صادرات گلیم از استان اردبیل
نادر فلاحی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل با اشاره به ثبت ملی گلیم عنبران اظهار کرد: «در سال گذشته ما توانستیم با تشکیل پرونده ثبتی شاهد ثبت دو شهر استان به عنوان شهر ملی صنایع‌دستی باشیم که شامل عنبران شهر ملی گلیم و مغان شهر ملی ورنی بود و امسال نیز تلاش بر این است تا در این زمینه اقدامات گسترش یابد که مقدمات این امر فراهم شده است.»
او شهر عنبران را مهد تولید گلیم دانست و افزود: «در حال حاضر در استان اردبیل بیش از چهار هزار هنرمند به تولید گلیم مشغول هستند که بیش از دو هزار نفر در عنبران فعالیت می‌کنند و تولیدات این هنرمندان علاوه بر داخل کشور به کشورهای خارجی نیز صادر می‌شود.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل ارزش صادرات گلیم استان اردبیل را در حدود ۴۰ میلیارد ریال در سال عنوان کرد و گفت: «این تولیدات اغلب به مقصد کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شوند که هر چند با شیوع ویروس کرونا صادرات کاهش یافته اما برنامه‌ریزی‌های خوبی برای معرفی گلیم عنبران در سطح بین‌المللی انجام شده است.»
فلاحی تکمیل چرخه تولید تا عرضه داخلی و صادرات خارجی را زمینه‌ساز توسعه و ماندگاری این هنر اصیل و در عین حال ارتقای معیشت و اقتصاد مردم دانست و ادامه داد: «در کنار این مزایا می‌توان از این ظرفیت برای جذب هر چه بیشتر گردشگران به استان بهره برد که این امر نیز خود می‌تواند منجر به افزایش فروش و بازاریابی برای تولیدات این عرصه شود.»
تولید سالانه ۱۲۰هزار مترمربع گلیم در عنبران
توحید دلاور قوام معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل نیز درباره ارزش تولیدات گلیم صنعتگران عنبرانی گفت: «سالانه این هنرمندان ۹۰ تا ۱۲۰ هزار متر مربع گلیم در نقوش و طرح‌های مختلف که زبانزد همگان است، در شهر عنبران تولید می‌کنند.»
او گلیم عنبران را دارای نشان بین‌المللی کیفیت از یونسکو دانست و افزود: «مهمترین ویژگی گلیم عنبران نقش دو طرفه آن است یعنی بیننده نمی‌تواند پشت و روی آن را تشخیص دهد و به همین دلیل دو روی این گلیم قابل استفاده است و این ویژگی منحصر به‌فرد برای این دست‌بافته به شمار می‌رود.»
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل در مورد صادرات گلیم عنبران بیان کرد: «در مجموع ۳۰ درصد گلیم تولیدی در شهر عنبران که دارای نقوش و اشکال منحصر به‌فرد است، صادر و ۷۰ درصد در بازارهای داخلی عرضه می‌شود.»
قوام حمایت از تولیدکنندگان گلیم و فراهم کردن زمینه‌های فروش برای فعالان این حوزه را از مهمترین برنامه‌ها برشمرد و گفت: «در همین راستا برپایی نمایشگاه‌های دائمی و فصلی صنایع‌دستی در نمین و عنبران برنامه‌ریزی شده تا علاوه بر افزایش تولید زمینه‌ساز توسعه اشتغال و فروش گلیم عنبران شود.»
با توجه به شیوع ویروس کرونا هر چند فروش و آموزش صنایع‌دستی به شکل فیزیکی رونق گذشته را نداشت اما سبب شد تا تولیدکنندگان صنایع‌دستی در فضای مجازی برای فروش محصولات خود اقدام کنند که این امر می‌تواند زمینه برای توسعه آموزش و فروش صنایع‌دستی در فضای مجازی را فراهم آورده و در آینده رونق تولید و اشتغال در این عرصه را فراهم آورد.
انتهای پیام/
