استان اردبیل با چشمه‌های آب‌گرم معدنی معروف است، با ورود به این استان و در مسیر خود به سمت کوه سبلان با آب‌گرم‌های متعددی روبه‌رو خواهید شد که از دل کوه و سنگ سرچشمه می‌گیرند. مردم منطقه از دیرباز با مواهب طبیعت آشنا هستند و سال‌ها پیش از ایجاد مجتمع‌های آب‌درمانی در چشمه‌های طبیعی تن به آب می‌سپردند.

داستان راهی شدن پیرمردها و پیرزن‌ها در سال‌های دور با پای پیاده و یا به کمک چارپایان برای آب‌تنی در آب‌های درمانی مناطق صعب‌العبور که به خاصیت درمانی آنها ایمان داشتند، داستانی تکراری در خانواده‌های این منطقه است.

با گذر زمان و توجه گردشگران به استان اردبیل، بسیاری از چشمه‌های آب‌گرم طبیعی به مجتمع‌های آب‌درمانی تبدیل شدند و در مناطقی مثل شهرهای سرعین، مشگین‌شهر، نیر، خلخال و روستای سردابه مجتمع‌های مدرنی ایجاد شدند که هر ساله پذیرای خیل عظیم گردشگران هستند.

در این میان اما برخی از چشمه‌ها به همان شکل طبیعی خود باقی مانده‌اند و شهرت خود را از قرار گرفتن در دل طبیعت به دست آورده‌اند. چشمه‌های آب‌گرم یئدی بولوگ در روستای سردابه یکی از این نمونه‌ها است که اواخر سال 1400 با شماره ثبتی 981 در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.

یئدی بولوگ یا هفت چشمه مجموعه‌­ای از چشمه‌­های آب­‌گرم معدنی است که در فاصله تقریبا 20 کیلومتری غرب اردبیل و دامنه شرقی کوه آتشفشانی سبلان واقع شده است. در حقیقت هفت چشمه آب‌­گرم در منطقه وجود دارد و اسم «یئدی بولوگ» که در زبان ترکی به معنای هفت‌بخش یا هفت‌پاره است به همین مطلب اشاره دارد. استخرهایی با چینش سنگ در دور آن توسط مردم در این منطقه ایجاد شده است که اهالی و گردشگران از آن‌ها استقاده می‌کنند. البته تعداد استخرها در زمان‌­های مختلف کم و زیاد می‌­شود و به دلیل اینکه از جای جای این منطقه آب­های گرم جاری هستند، گاهی اوقات استخرهایی تخریب و استخر دیگری در بخشی دیگر ایجاد می‌شود، اما در حالت کلی پنج استخر همواره دایر بوده و توسط بومیان و گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی اردبیل که در تهیه پرونده ثبتی این مجموعه همکاری داشته است، در مورد موقعیت این چشمه‌ها می‌گوید: «مجموعه چشمه­‌های آب­‌گرم یئدی بولوگ در امتداد دره­‌ای شرقی - غربی و در دامنه‌­های سبلان واقع شده است. این دره که به همان نام یئدی بولوگ مشهور است، در امتداد یک گسل شکل گرفته و عملکرد این گسل باعث به‌­وجود آمدن شکستگی­‌هایی در واحدهای آتشفشانی موجود در منطقه شده است و در امتداد همین شکستگی‌­ها سیالات گرمابی بالا آمده و در سطح زمین به صورت چشمه‌های آب­گرم ظاهر شده‌اند. این چشمه‌­های آب‌گرم دمای ملایمی داشته و حدودا 40 تا 30 درجه سانتیگراد حرارت دارند. به دلیل وجود لایه­‌ای نسبتاً ضخیم از خاک، این منطقه عمدتاً به شکل چمن‌زار و مرتع است.»

قرار گرفتن این چشمه‌ها در دل طبیعت کم‌نظیر دامنه سبلان ویژگی‌های منحصر به فردی به آنها داده است. طبیعت اطراف چشمه‌ها در بهار و تابستان سحرانگیز و در پاییز و زمستان متفاوت است. در بهار و تابستان مردم، به ویژه اهالی روستاهای اطراف که خسته از کار روزانه هستند و کوهنوردان یا گردشگرانی که خود را به یئدی بولوگ رسانده‌اند، تن خود را در این چشمه‌ها به آب گرم و درمانی می‌سپارند. در زمستان با توجه به دمای بالای آب چشمه تجربه کم‌نظیری برای بازدیدکنندگان از این چشمه‌ها به دست می‌آید. تصویر آب‌تنی چند نفر در چشمه‌های یئدی بولوگ در حالی که اطراف چشمه را برف سفید پوشانده تصویری پر بازدید از این منطقه است. اهالی معتقدند که این چشمه‌ها خاصیت درمانی دارند و برای درمان امراض پوستی و درد مفاصل نیز از این چشمه‌ها استفاده می‌کنند.

چشمه‌های آب‌گرم یئدی بولوگ با توجه به موقعیت قرارگیری در دل طبیعت، آب و هوای خوب، فرهنگ کم نظیر مردم منطقه، استقرار عشایر به عنوان ییلاق در این منطقه و سایر ویژگی‌های موجود می‌تواند به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری تبدیل شود. در سال‌­های اخیر و همزمان با ثبت ملی این اثر طبیعی اقدامات خوبی از سوی نهادهای مرتبط به ویژه اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل برای رونق گردشگری در این منطقه انجام شده است. نکته مهمی که در مورد توسعه گردشگری در این منطقه باید مورد توجه قرار بگیرد، حفظ چهره طبیعی این جاذبه است. با توجه به نزدیکی چشمه‌های آب‌گرم یئدی بولوگ به روستای سردابه و مجتمع آب‌درمانی این روستا که یکی از مناطق گردشگرپذیر استان اردبیل است، به نظر می‌رسد تنها با بهبود وضعیت جاده دسترسی این منطقه و البته با معرفی جاذبه در سطح ملی می‌توان شاهد رونق گردشگری در دره یئدی بولوگ بود.

گزارش از توحید سیف

انتهای پیام/