با رشد جریان فناورانه و نوآورانه در کشور و رسوخ آن در ابعاد مختلف کشور، یکی از حوزه‌هایی که مورد توجه این جریان قرار گرفت، گردشگری بود تا کارآفرینان با فراهم کردن فرصت‌ها و امکانات بهتر و مناسب‌تر ضمن ارائه خدمات وسیع‌تر به توسعه جریان گردشگری کشور کمک کنند.
گردشگری و میراث‌فرهنگی به عنوان یکی از حوزه‌های صنایع خلاق شناخته می‌شود که با توجه به همراه شدن این حوزه با جریان نوآوری توانسته موتور محرکه‌ای برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های این این صنعت به شمار رود، چراکه شرکت‌های دانش بنیان در چند سال اخیر توانسته‌اند به بهبود معضلات اجتماعی، چالش‌های کشور و مهم‌تر از آن بهره‌مندی هرچه بیشتر از ظرفیت حوزه‌های فعالیتی رونق دهند.
خدمات هوشمند در خدمت توریسم
دانش‌بنیان‌های فعال در این حوزه بنابر حمایت‌های نهادهای متولی چون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانسته‌اند با به کارگیری دانش و نبوغ فناورانه و نوآورانه خود پلتفرم‌هایی را طراحی کرده یا خدماتی ارائه کنند که به رشد و توسعه این صنعت کمک کند. از اصلی‌ترین تاثیرات مثبت جریان فناوری در این حوزه می‌توان به بهره‌مندی از خدمات هوشمند در امر گردشگری برای گردشگران، استفاده از فناوری واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، درگاه هوشمند برای رزرواسیون و… اشاره کرد.
اهمیت بهره‌مندی از ظرفیت فعالیتی دانش بنیان‌ها در این حوزه از این حیث حائز اهمیت است که می‌تواند علی رغم پایان دادن به چالش‌های موجود بر سر راه فعالان این حوزه، مسیر معرفی ظرفیت‌های گردشگری کهن ایرانیان و میراث‌فرهنگی کشور را نیز فراهم کند. به این معنا که جایگاهی که صنعت گردشگری درحال حاضر کسب کرده بنابر نفوذ شرکت‌های دانش‌بنیان و روند فعالیت فناورانه در این حوزه است.
البته باید اشاره کرد شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه‌های گردشگری و میراث‌فرهنگی در این سال‌ها از لحاظ کمیت و کیفیت با رشد بالایی مواجه بودند، اما بنابر تمامی اقدامات انجام شده صنعت گردشگری در کشور و علی‌رغم فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه تا جایگاه مطلوب و ایده‌آل خود و هم راستا شدن با ترند مسیر جهانی فاصله دارد. استفاده از ایده‌های نوین دانش‌بنیان‌ها در راستای توسعه گردشگری باید یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها باشد تا با حمایت‌های لازمه از فعالیت فناورانه در این حوزه، تحول بزرگی در اقتصاد کشور صورت گرفته و فرهنگ ایران به جهان معرفی شود.
مهدی علائی‌زاده، مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان «سهم خلاق» در خصوص نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه گردشگری کهن ایران در حوزه فناوری اطلاعات گفت: به‌طور قطع مسائل مربوط به حوزه تکنولوژی و بحث‌های فناورانه می‌تواند تاثیرات مثبت بسیاری در این حوزه داشته باشد، به این معنا که هم بحث‌های جدیدی را در این حوزه ایجاد می‌کند و یا به مفاهیم شکل گرفته در این حوزه کمک می‌کند.
دانش‌بنیان‌ها اقتصاد گردشگری را توسعه می‌دهند
او افزود: اگر بخواهم گزارش مختصری از شرایط حال حاضر ارائه کنم، باید گفت که در حال حاضر یکی از چالش‌ها و دغدغه‌ها در حوزه میراث‌فرهنگی در کشور که سایت‌های تاریخی بسیاری دارد، این است که بتواند هزینه و یا بودجه مناسب برای حفظ و نگهداری، ترمیم و توسعه فضاهای سایت انجام شود، اما این تامین بودجه با توجه به اینکه کشور درگیر چالش‌های اقتصادی است، سخت به دست میآید. در صورتی‌که در شرایط حال حاضر این امکان وجود دارد که در حوزه NFT، شرکت‌های دانش‌بنیان برای سایت‌های خاص از تصاویر، نقشه سه بعدی و… یک سری محصولات NFT طراحی و تولید کنند تا علاقه مندان آن‌ها را خریداری کنند.
علائی‌زاده ادامه داد: اگر توسعه جریان گردشگری توسط دانش‌بنیان‌ها انجام شود، اقتصاد این حوزه دیگر کوچک و محدود به داخل کشور نبوده و در سراسر دنیا هر فردی که علاقه‌مند است، مثلا می‌تواند برای سایت تخت جمشید توکن خاصی را هزار دلار خریداری کند و آن هزینه پرداخت شده برای توسعه و حفظ سایت استفاده شود. یعنی اقدامی که هر دو طرف از آن متنفع خواهند شد. در حال حاضر این اقدام در دنیا ترند شده و دانش‌بنیان‌ها به خوبی به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند، اما در ایران از این ظرفیت دانش‌بنیان در توسعه صنعت گردشگری به خوبی بهره برداری نمی‌شود که آن هم می‌تواند به دو دلیل‌عدم آشنایی با این ظرفیت‌ها و یاعدم موضوعیت داشتن این اقدامات در کشور باشد.
دوره جمع‌آوری تمبرها گذشته است
به گفته فعال حوزه گردشگری در سال‌ها قبل تمبرهای محدود چاپ می‌شد و خیلی از مردم به فکر جمع کردن کلکسیون بودند، درحال حاضر اما بحث NFT چنین شرایطی داشته و ارزشمند است. مثلا اگر تمبری ممکن بود بعدها ۱۰ تا ۲۰ میلیون ارزش داشته باشد، درحال حاضر این NFTها در حد چند صد میلیون ارزش داشته و هر روز نیز بیشتر می‌شود. پیشنهاد من این است که در حوزه میراث‌فرهنگی و گردشگری از این امکان بهره‌مند شویم.
مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان «سهم خلاق» همچنین عنوان کرد: یکی دیگر از اقداماتی که در این حوزه برای کشور حیاتی است، این است که گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند (البته باید اشاره کرد که طیف گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند، به جز گردشگرانی که برای درمان و یا زیارت سفر می‌کنند، محدود است) با مشکلات پرداختی مواجه بوده و اگر ساز و کار لازم برای امر پرداخت گردشگران در ایران حل شود، یعنی بدون هیچ مشکلی بتوانند از شبکه بانکی کشور استفاده کنند، حضورشان در کشور تسهیل خواهد شد و این جریان یعنی توسعه امر گردشگری. این چالش و دیگر چالش‌های مشابه در این حوزه به راحتی می‌تواند توسط ظرفیت عظیم دانش‌بنیان‌ها حل شود و باید بیش از پیش مورد توجه نهادهای متولی قرار بگیرد.
او افزود: در این حوزه، شرکت‌های دانش‌بنیان جای کار بالایی دارند، یعنی با توجه به ظرفیت بالایی که در این حوزه وجود دارد، می‌توانیم قسمت عمده درآمد کشور را از بحث توسعه جریان گردشگری در کشور کسب کنیم. البته باید مباحث فناوری و اینکه بتوانیم با جریان ترند جهانی پیش برویم را پیگیری کرده و با آن هم راستا باشیم.
دنیا در دست فری لنسرهاست
علائی‌زاده در ادامه توضیح داد: در بحث گردشگری، دیگران علاقه‌مند به تماشای ظرفیت‌های این حوزه، مکان‌های تاریخی یا گردشگری درمان و… هستند که آن هم ظرفیت محدودی دارد. پس از جریان کرونا اتفاقی که افتاده این بود که فری لنسرها (افرادی که از راه دور برای شرکت‌های دانش‌بنیان کار می‌کنند) دیگر به دنبال محل سکونت راحت و امن می‌گردند. به طور مثال شخصی در اروپا در شرکت دانش‌بنیانی کار می‌کند که از شرایط پرداخت مالیات، سکونت، گذران زندگی و… رضایت ندارد، پس کاری که می‌کند این است که از کشورها ویزاهایی که مخصوص فری لنسرها است، دریافت کرده و از راه دور برای شرکت‌ها کار می‌کند، به این معنا که استقرار او در کشور سومی است و آن کشور، درصدی از درآمد این افراد را به همراه هزینه بیمه و… برای حضورشان از آن‌ها می‌گیرد.
به گفته او، کشوری چون امارات که نه از لحاظ آب و هوایی مناسب بوده و نه از لحاظ تاریخی جذابیت بالایی دارد، توانسته جاذبه اصلی کارشناسان و متخصصان حوزه آی تی شود، تا جایی که از کشور امارات ویزا می‌گیرند اما برای شرکت‌هایی که در کشورهای آمریکایی و اروپایی مستقر هستند، کار می‌کنند و از این جریان درآمد بالایی کسب می‌کند.
مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان «سهم خلاق» بیان کرد: گردشگری فقط این است که از مکان‌های تاریخی همچون تخت جمشید و یا چند تا موزه در تهران و یا هر شهر و کشور دیگری دیدن کنند. به طور مثال در هند شرکت‌هایی هستند که یکسری آموزش‌های فنی میان مدت (بوت کمپ) در یک حوزه خاص با مدرک بین‌المللی برگزار می‌کنند که مدارک معتبری (اکثرا مدارک شرکت‌های برتر تکنولوژی در آمریکا است) هم به ممتازان این دوره‌ها ارائه می‌کنند.
او ادامه داد: ۵۰ هزار دلار هزینه مدت حضور فرد در کشور مقصد، برگزاری کلاس‌های آموزشی و گذراندن اوقات فراغت او است که تمامی مبالغ در هند هزینه می‌شود، یعنی بین ۳۰ تا ۵۰ هزار دلار به اقتصاد کشور هند کمک شده است. این جریان برای کشورهایی چون ایران آن هم با توجه به حجم بالایی از متخصصان، کارشناسان، مهندسان و شرکت‌های دانش‌بنیان و فنی و قوی که در این کشور متمرکز است، یک فرصت است و اگر شرایط چنین اقدامی هم در کشور فراهم شود، می‌تواند رقم بسیار بزرگی را در این حوزه به کشور وارد کند و لازمه آن این است که کمی از فضای سنتی کار فاصله بگیریم.
دولت و نهادهای متولی به روند بهره‌مندی از دانش‌بنیان‌های حوزه گردشگری و میراث‌فرهنگی توجه کنند
علائی‌زاده اشاره کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه گردشگری اقدامات خود را انجام می‌دهند تا با استفاده از امکانات و علم و دانشی که دارند، به یک محصول و خدمتی در این حوزه برسند. کاری که باید انجام شود این است که دولت و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شرایطی ایجاد کنند تا از این ظرفیت بهره‌برداری کنند. شرکت‌هایی که در این حوزه حرفی برای گفتن داشته باشند، خدمت و یا محصول‌شان را به بلوغ رسانده و برای توسعه این حوزه تلاش خواهند کرد، اما اگر چنین حمایت‌ها و یا پشتیبانی‌هایی انجام نشود، در کمتر از چند ماه شرکت و نیروهای انسانی آن به کشور دیگری منتقل می‌شود تا شرایط کار بهتری برای فعالیت دانش بنیان‌ها فراهم شود.
به گفته این فعال حوزه گردشگری، در حال حاضر بازار واسطه‌گری در این حوزه داغ است که این شرکت‌ها را به بنگاه‌های سرمایه‌داری در کشورهای سرمایه و یا کشورهای اروپایی و آمریکایی منتقل می‌کند. بنابراین برای جلوگیری از این جریان و مهاجرت نخبگان و متخصصان، دولت و نهادهای متولی باید بیش از پیش به روند بهره‌مندی از دانش‌بنیان‌های حوزه گردشگری و میراث‌فرهنگی برای توسعه فعالیت‌هایشان توجه کنند تا کشور نیز از منفعت بهره‌مندی حضور نخبگان و بهبود چالش‌ها بهره‌مند شود.
علائی‌زاده همچنین در پایان گفت: مسئولان باید کنار دانش بنیان‌های این حوزه قرار گرفته و کمی منعطف‌تر فکر کنند تا بتوانند به خوبی در کنار این شرکت‌های دانش بنیان باشند. نیازمندی کشور این است که بتواند از ظرفیت این دانش‌بنیان‌ها در صنعت گردشگری استفاده کرده و مانع از جذب آن‌ها توسط دیگر کشورها شود.
انتهای پیام/
