بی‌تردید نه‌تنها در ایران بلکه در جهان شهر کاشان نامی شناخته‌شده است، به‌گونه‌ای که فعالیت باستان شناسان خارجی در طی دهه‌های سی و چهل میلادی باعث کشف یکی از قدیمی‌ترین محوطه‌های تاریخی جهان یعنی سیلک گردید و آوازه آن به‌عنوان یکی از کهن‌ترین مراکز متمدن جهان در هزاره پنجم قبل از میلاد در گیتی پیچید.
با این وصف این حیات متمدنانه از حدود 7 هزار سال قبل آغاز، سپس در دوران حکومت‌های آریائی تبار ادامه یافته و پس‌ازآن در دوران 1400 ساله اسلامی، این شهر به یکی از مهم‌ترین کانون‌های توسعه فرهنگی و تمدنی ایران و جهان اسلام بدل شد، به‌گونه‌ای که در متون مختلف تاریخی از این شهر به‌عنوان دارالمؤمنین ایران‌زمین یاد می‌شود.
کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه باستانی سیلک که در محور باستانی غرب کاشان امروزی و در فاصله کمی از محدوده باستانی فین در جنوب کاشان واقع‌شده نشان می‌دهد که صنایع‌دستی به‌عنوان اولین صنعت بشری در قالب اختراع چرخ سفالگری در حدود 6 هزار سال قبل در محدوده محوطه باستانی سیلک توسط نیاکان کاربرد داشته است و این در حالی است که در برخی سفال‌های منقوش کشف‌شده که عمدتاً از هزاره‌های سوم و دوم پیش از میلاد یعنی از حدود 4 تا 5 هزار سال قبل در سیلک کشف شد ، تصاویری وجود دارد که بر اساس آن ردپای بافندگی و بافت پارچه‌های سنتی نیز پدیدار می‌شود.
با این وصف صنعت دستی نساجی در کاشان به‌ویژه در دوران اسلامی از جایگاه ویژه‌ای در ایران برخوردار بود، به‌گونه‌ای که در ادوار مختلف پارچه‌های سنتی دست‌بافت کاشان توسط تجار معتبر نساجی و به‌ویژه مناطق متمدن اطراف کاشان همچون نطنز به سراسر ایران و همچنین سایر مناطق جهان اسلام، حتی از طریق جاده ابریشم صادر می‌گردیده است.
در طی سال 1397 خورشیدی باهمت مسئولان استان به‌ویژه اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان و همیاری صمیمانه مردم و مسئولان محلی به‌عنوان شهر ملی هنرهای دستی نساجی انتخاب شد و این در حالی است که برآوردها حاکی است که در حال حاضر یک هزار نفر هنرمند صنایع‌دستی در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فعالیت می‌کنند که از این تعداد نزدیک به 500 نفر هنرمند در حوزه هنر نساجی فعال هستند. همچنین آمارهای اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کاشان حاکی است که در حال حاضر 50 کارگاه صنایع‌دستی در حوزه نساجی در کاشان در حال فعالیت است که قدمت برخی از آن‌ها حتی به دوران صفوی بازمی‌گردد.
با مطرح‌شدن مقوله ثبت جهانی کاشان مستندسازی پرونده ثبت جهانی هنر نساجی در این شهر تاریخی صورت گرفت و پس‌ازآن کارشناسان ارزیاب سازمان علمی و تحقیقاتی ملل متحد (یونسکو) که از کشور هندوستان بودند در روزهای جمعه و شنبه مورخ پنجم و ششم اسفندماه سال 1401 وارد کاشان شدند، نبوغ هنرمندان کاشانی در هنر معماری، زیبایی‌های بافت تاریخی شهر و میهمان‌نوازی مردم و مسئولان استان و کاشان ازجمله مواردی بود که موردنظر ارزیابان سازمان جهانی یونسکو قرار گرفت. درزمینهٔ هنر نساجی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هنر نساجی کاشان عنصر تداوم تاریخی این هنر بود که موردتوجه ارزیابان سازمان جهانی یونسکو قرار گرفت به‌گونه‌ای که ارزیابان به ترتیب از کارگاه‌های نساجی کاشان با قدمتی در حدود 200 سال بازدید به عمل‌آورده، سپس از کارگاه‌های جدید و حتی کارگاه‌هایی که در مجتمع آموزشی و دانشگاهی کاشان برپاشده و به‌صورت علمی و دانشگاهی این هنر آموزش داده می‌شود بازدید به عمل آوردند.
تداوم حیات این هنر در قالب هنرمندان کهن‌سال، هنرمندان جوان و حتی فعالیت در حوزه آموزش و تدریس دانشگاهی این رشته و همچنین ایجاد مراکز فروش محصولات این رشته در اقامتگاه‌های سنتی در قالب بوتیک هتل و همچنین فروشگاه‌های عرضه محصولات این هنر در بازار تاریخی کاشان موردتوجه ارزیابان سازمان یونسکو قرار گرفت به‌گونه‌ای که در مصاحبه‌های متعددی که با خبرنگاران و خبرگان این رشته در طی این دو روز داشتند به این نکته تأکید داشتند.
با توجه به وجود 50 اقامتگاه سنتی و نزدیک به 20 اقامتگاه بومگردی در پهنه فرهنگی و تاریخی شهرستان کاشان، به نظر می‌رسد اقتصاد مبتنی بر صنعت گردشگری و صنایع‌دستی یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه اقتصادی و فرهنگی کاشان در سومین دهه از سده بیست و یکم میلادی به شمار می‌رود، با این وصف اهتمام ویژه به توسعه این هنر از یک‌سو و لزوم افزایش مراکز عرضه و فروش بافته‌های سنتی کاشان و حتی سایر هنرهای دستی کاشان و همچنین توسعه عرضه الکترونیک این صنعت متناسب با فناوری‌های نوین عصر ارتباطات به‌ویژه پس از انتخاب این شهر تاریخی به‌عنوان شهر جهانی نساجی می‌تواند نقش مهمی در رونق اقتصادی و امتداد حیات فرهنگی و تمدنی مردم بزرگ خطه کاشان در آینده این شهر ایفا می‌کند.
با این وصف شایسته است تا مسئولین امر تا فرصت اعلام نتیجه نهایی ارزیابی کارشناسان اقدامات لازم را در خصوص ایجاد زیرساخت‌ها به‌ویژه در حوزه عرضه محصولات نساجی این شهر تاریخی با در نظر گرفتن فناوری روز در نظر بگیرند تا پس‌ازآن شاهد ایجاد یک دوره جدید از حیات فرهنگی و تمدنی در این سرزمین تاریخی باشیم.
به امید آن روز
انتهای پیام/
