میراث آریا - حس ناب خلق کردن اینجا موج می‌زند. درست در همین کارگاه ساخت ظروف سرامیکی که هر کسی در گوشه‌ای از آن یا نقشی می‌زند بر ظرفی یا با نوازش دستانش شکل می‌دهد به تن سرد ظروف سرامیک یا رنگ می‌زند به بال‌های پرنده‌ای که در کنار گل قرمز اسلیمی می‌درخشد.
فرزانه فروزان هنرمندی است که کار خود را از 11 سال پیش در زمینه ظروف سفال و سرامیک آغاز کرد و حالا کارگاه ساخت ظروف سرامیکی فروزان را دارد که در طرح و نقش و کیفیت کم نظیر هستند. ناگفته نماند که خواهر او فرشته فروزان هم در این کار مشغول به فعالیت است و کارگاهی جداگانه با همین برند دارد. دو اثر از آثار این دو خواهر دارای نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی است که نمایانگر هنر والا و کیفیت بالای تولیدات آن‌هاست. گفت‌وگوی خبرنگار میراث با فرزانه فروزان را در ادامه می‌خوانید.
کارتان در زمینه سفال و سرامیک را از کجا شروع شد؟
11 سال پیش فعالیتم را در این زمینه آغاز کردم. اوایل به صورت انفرادی کارم را با سفال شروع کردم. کوره کوچکی در خانه تهیه کردم و بعد کارگاه گرفتم. با حدود 6 میلیون تومان کارگاهم را راه انداحتم. سرامیک را هم تقریبا پنج سال است که شروع کرده‌ام.
فروشتان به چه صورت آغاز شد؟
اوایل از پارکینگ پروانه شروع کردم. در آن زمان مانند الان اینستاگرام خیلی فعال نبود و از شهرهای مختلف به آنجا می‌آمدند و کار را می‌دیدند و سفارش می دادند. به مرور مشتریان افزایش یافته و گالری‌دارها اضافه شدند. کم کم از طریق اینترنت و اینستاگرام به بازاریابی پرداختیم و فروشمان گسترش یافت. فروش در فضای اینترنت با حذف واسطهها کمک بسیار بزرگی برای تولیدکنندگان است. وجود واسطهها ضرر بزرگی به تولیدکننده وارد می‌کند. مجبور بودیم محصولاتمان را 30درصد پایین‌تر از قیمت به واسطه بفروشیم و سه سال اول فعالیتم به این صورت کار کردم اما کم‌کم خودمان به صورت مستقل این کار را انجام دادیم.
در حال حاضر چند نفر نیرو دارید؟
سه سال اول فعالیتم در کارگاه به صورت انفرادی کار می‌کردم، اما با افزایش سفارش‌ها توانستم نیرو بگیرم. در حال حاضر شش نیرو دارم که برخی نقاشی و کار را از قبل بلد بودند و برخی هم در همین جا کارها را یاد گرفتند. اتود اولیه طرح‌ها را خودم انجام می‌دهم. قالب‌گیری‌ها را هم در ابتدا خودم انجام می‌دادم و اکنون برای تکثیر در تعداد بالا به قالب ساز می‌دهیم.
ظرفیت تولیدتان چقدر است و آیا صادرات هم دارید؟
تولیداتمان تقریبا در ماه حداقل 400، 500 قطعه است، اما بازارمان خیلی بیشتر است. کارهایمان را به کشورهای خارجی مانند استرالیا و آلمان برده‌اند، اما به صورت صادرات رسمی نداشته‌ایم. با بازخوردی که دیدم، کارهایمان مورد پسند ایرانی‌های خارج از کشور و حتی خارجی‌ها قرار گرفته و دوست داریم کارهایمان را به خارج از کشور صادر کنیم.
با چه چالش‌هایی در کارتان مواجه هستید؟
بسیاری از ضربه‌هایی که خوردیم به دلیل تغییر کیفیت مواد اولیه بوده، به گونه‌ای که در اوج کارمان به مشکل برخوردیم. به عنوان مثال تغییر کوچکی در فرمول دوغاب خریداری شده باعث مشکل می‌شد و صنفی هم وجود ندارد که این مسائل را پیگیری کند.
این نبود نظارت بر کیفیت و مرغوبیت مواد اولیه چه مشکلاتی برایتان ایجاد می‌کند؟
سال گذشته به دلیل مشکلی که در کیفیت مواد اولیه وجود داشت، کارگاه یک ماه و نیم تعطیل شد و در این مدت فقط بررسی می‌کردیم که مشکل را پیدا کنیم. این موضوعات باعث ضربه به کار می‌شود و فرسودگی را در کار بالامی برد. حتی اگر هنرمندی بخواهد صادرات داشته باشد، اگر وسط کار با چنین شرایطی در کیفیت مواد اولیه مواجه شود به مشکل برمی‌خورد، زیرا ارسال به خارج از کشور باید با بهترین کیفیت باشد. این تغییرات کیفی مواد اولیه در سال چند بار اتفاق می‌افتد. چند بار به نقطه‌ای رسیدم که شغلم را عوض کنم. این کار سختی‌های خود را دارد و اینطور نیست که فقط به صرف علاقه وارد این کار شد.
مواد اولیه اصلیتان چیست و آیا همه داخلی هستند؟
دوغاب سرامیک، لعاب، رنگ‌های مخصوص کوره و لاستر طلا. برخی از مواد اولیه مانند رنگ‌های لاستر طلا خارجی است و برخی مواقع کمیاب می‌شود و افزایش قیمت زیادی دارند. امسال مدتی لاستر طلا کمیاب شده بود که باعث شد با مشکلات زیادی مواجه باشیم. از طرفی نوسانات قیمت مواد اولیه باعث ایجاد مشکل در قبول سفارشات می‌شود.
چه تقاضایی برای رفع مشکلاتتان دارید؟
اینکه نظارت مشخصی بر سازندگان مواد اولیه و قیمت‌ها وجود داشته باشد که تنش‌های ما در این موارد کمتر باشد.
چقدر حمایت می‌شوید؟
حمایت‌های خوبی از طرف اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز وجود داشته و برای توسعه کارگاه از تسهیلات استفاده کردیم. همچنین تعرفه‌های مصرف برق نیز با تمهیداتی که برای کارگاه‌های صنایع‌دستی اتخاذ شده به حدود یک چهارم قبل کاهش داشته است. همچنین امسال از طرف میراث‌فرهنگی برای شرکت در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌دستی معرفی شدیم که کمک بزرگی به شناخته شدن هنرمان بود.
تجربه نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌دستی چطور بود؟
نمایشگاه تجربه خیلی خوبی بود و به معرفی ما کمک کرد. خیلی افراد از دیگر استان‌ها وقتی می‌دیدند کرج چنین کارهای سرامیکی دارد، تعجب می کردند و برایشان عجیب بود و بازخورد خوبی داشت. همه همدان را به عنوان مهد سفال و سرامیک می‌دانند، اما کرج هم در این زمینه فعالیت خیلی قوی و خوبی دارد.
آثار سرامیک شما در سطح ملی شناخته شده و دارای نشان ملی مرغوبیت است. چند اثر شما دارای این نشان است؟
دو اثر ما نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی را دارد. یکی از کارهای خودم و دیگری از کارهای خواهرم فرشته که هر دو برند فروزان هستیم ولی کارگاه‌هایمان جداست.
برنامه‌تان برای آینده چیست؟
با توجه به اینکه صادرات می‌تواند پله بزرگی برای ترقی باشد، سعی‌مان این است که صادرات داشته باشیم و بتوانیم نصف تولیداتمان را صادر کنیم. برای این منظور باید ساختار را عوض کنیم و توان این را داریم که ظرفیت تولیدمان را به دو برابر افزایش دهیم.
با توجه به اینکه محصولاتتان سرامیک و شکستنی است، بسته‌بندی و ارسال‌تان به چه صورت است؟
بارهای با تعداد بالا را با وسیله نقلیه ارسال می‌کنیم. در گذشته سفارشات آنلاین را با پست ارسال می‌کردیم که گاهی با آسیب و شکستگی تحویل داده می‌شد و با وجود بیمه کردن بار خسارت پرداخت نمی‌کردند و متضرر می‌شدیم. اکنون از یکی از شرکت‌های خصوصی برای ارسال بسته استفاده می‌کنیم.
توصیه‌تان برای فعالان و علاقه‌مندانی که تازه وارد عرصه هنر سرامیک شده‌اند، چیست؟
کسی که به این هنر علاقه دارد و می خواهد کار کند لازمه آن، بازاریابی است هنرمندی را می‌شناسم سه سال است کار می‌کند و آثار خوبی تولید می‌کند، اما فروش خوبی ندارد. تعداد زیادی سرامیک کار در البرز فعالیت می‌کنند اما بسیاری نتوانسته‌اند طوری که باید ظاهر شوند. مگر اینکه سعی کنند برند و شناخته شده بشوند.
و حرف آخر؟
خیلی افراد از این راه کسب درآمد می‌کنند و با توجه به کاهش واردات، تولیدات داخل می‌تواند جوابگوی نیاز باشد، اما تقاضا دارم نظارت و توجه بیشتری مخصوصا نسبت به سازنده‌های مواد اولیه وجود داشته باشد تا کارگاه‌ها با مشکلات کیفی در محصولات مواجه نشوند.
قابلیت بالای هنرمندان صنایع دستی البرز به خصوص در زمینه هنر سفال و سرامیک بر کسی پوشیده نیست، اما آنچه خواسته فعالان این عرصه است نظارت بر موغوبیت و قیمت مواد اولیه است تا خللی در کیفیت کارشان ایجاد نشود.
گفت‌وگو از شیما عبداله‌خانی خبرنگار میراث آریا/ استان البرز
انتهای پیام/
