این در حالی است که کمتر محوطه‌ای در کشور دارای این شاخصه هستند و حتی محوطه‌هایی مانند شوش و شهر سوخته به این گستردگی دارای توالی تاریخی نیستند.
یکی دیگر از شاخصه‌های محوطه ازبکی این است که بدون تردید افرادی که در این محوطه زندگی می‌کردند، توانسته‌اند نخستین روستای یکجانشینی در فلات مرکزی ایران را که امروزه ما آن را تحت عنوان دشت البرز می‌شناسیم تشکیل بدهند. همچنین نخستین خشت‌های دست‌ساز بشر از محوطه ازبکی و در تپه اقماری به نام یان تپه به دست آمده است که امروزه به عنوان نمادی از گفت‌وگوی تمدن‌ها و به رسم امانت در سازمان ملل نگهداری می‌شود و در پاویون سوم سازمان ملل به معرض نمایش درآمده است.
مردمان ازبکی در دوران باستان با کشاورزی و دامپروری آشنا بوده و در زمینه تولید سفال نیز جایگاه بسیار شاخصی در منطقه داشتند. پژوهش‌های باستان‌شناسی نشان‌دهنده این نکته است که ساکنان ازبکی با ذوب فلز هم آشنا بودند و به احتمال خیلی زیاد از معادن باستانی که در منطقه اشتهارد و هیو قرار گرفته است در آن دوران استفاده می کردند.
با توجه به کاوش های باستان‌شناسی دکتر یوسف مجیدزاده مشخص شد که روی تپه مرکزی محوطه ازبکی دژ دوران مادی ساخته شده در حالی که پیش از این دژهای دوران مادی را در منطقه شمال ایران داشتیم اما امروزه و با شناسایی دژ مادی در محوطه ازبکی مشخص شد که مرزهای امپراطوری ماد تا فلات مرکزی ایران هم تداوم داشته است.
در کاوش های باستان شناسی انجام شده در ازبکی مشخص شد که در دوران نوسنگی هرچند که مردم به فاز کشاورزی و دامپروری ورود کرده بودند ولی بخشی از رژیم غذایی خود را با شکار بز کوهی و یا پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو و درنا که در تالاب های اطراف این منطقه حضور داشتند تأمین می‌کردند.
از سوی دیگر در محوطه ازبکی یک کتیبه پروتو-عیلامی که به خط آغاز عیلام ( خط تصویری عیلامی) نوشته شده بود، پیدا شد که سندی دال بر خرید و فروش بز و گوسفند بوده است و اینکه ما در محوطه ازبکی که در فلات مرکزی ایران قرار دارد خط آغاز عیلامی داشته باشیم نشان دهنده این نکته است که ساکنان ازبکی یا با دشت شوش در خوزستان امروزی و تمدن عیلام ارتباط تجاری و فرهنگی داشته اند و یا اینکه گروهی از عیلامی‌های باستان برای تجارت به این منطقه آمده بودند و در اینجا زندگی می‌کردند.
بنابراین مستندات، محوطه ازبکی در نظرآباد جایگاه تمدن بشری در هزاره‌های کهن بوده که با وجود ویژگی‌های خاص خود مانند نگینی ارزشمند بر تارک میراث‌فرهنگی استان البرز می‌درخشد.
انتهای پیام/
