حمید بختیاری در یادداشتی نوشت: انسان‌ها از همان اوان زندگی دریافتند برای جلوگیری از خطرات و آفت‌ها از گزند موجودات در طبیعت به فکر پای افزاری مناسب باشند، این نیاز در حقیقت از ابتدایی‌ترین مراحل تفکر بشر در مقابل با زوال طبیعت بود.
گیوه پای‌پوش کسانی است که در مظاهر اجتماعی به شکل بخشی از پیشه سنتی و قومی آنها درآمده است و عضوی از پوشش محلی است، ابزار ساخت گیوه بسیار ابتدایی و ساده است و مراحل تولید آن طی سه مرحله شامل آماده کردن تخت گیوه(آجیده)، که این کار توسط تختکش انجام می‌شود، بافت رویه گیوه(گیوه‌بافی) که معمولاً برای بافت از نخ پنبه‌ای و ابریشم استفاده می‌شود، دوختن رویه گیوه به تخت گیوه که این کار توسط گیوه‌دوز انجام می‌شود.
مراحل بافت گیوه از نظر تولید به دو صورت قابل انجام است یکی اینکه همه مراحل بالا را فرد گیوه‌باف به تنهایی انجام می‌دهد که از نظر علمی به آن تولید پروسه‌ای گفته می‌شود و یا اینکه هر مرحله را فرد متخصص و مجربِ به انجام می‌رساند که در واقع کار هر کدام مکمل کار دیگری است، در گذشته و در مواردی نادر در حال حاضر، تخت گیوه را از پوست حیواناتی نظیر پوست گاو طی مراحلی سخت تهیه می‌کردند که مستلزم صبوری و مهارت فرد آجیده‌کش است ولی متأسفانه در حال حاضر بسیاری از گیوه‌ها با استفاده از تخت گیوه‌های آماده و ماشینی که استحکام و اصالت ندارند، تولید می‌شوند.
بافت رویه‌های گیوه نیاز به تخصص فرد گیوه‌باف دارد تا پس از آنکه تخت گیوه را از آجیده‌کش تحویل گرفت با محاسباتی دقیق که بطور تجربی حاصل شده است، اقدام به بافت رویه گیوه کند و برای گیوه‌های مردانه از نخ پنبه‌ای استفاده می‌شود که در تابستان خنک بوده و از عرق کردن پا جلوگیری می‌کند و در زمستان نیز کفش گرمی به حساب می‌آید، ضمن آنکه در زندگی سنگلاخی مردم عشایر که بیشترین تردد آنان در مسیرهای صعب‌العبور و صخره‌ها است، پای‌افزاری مستحکم به حساب می‌آید، ناگفته نماند که برای گیوه زنان نیز بنا به اندازه پای آنان گیوه‌هایی با همین فرآیند تهیه می‌شود، هرچند امروزه از نخ‌های رنگی ابریشمی برای تنوع در نقش و نگار گیوه زنان متداول شده است.
هرچند بافت گیوه کماکان در برخی نقاط این استان همچنان ادامه دارد، ولی به دلیل پایین بودن قیمت نهایی و تمام شده این محصول در نتیجه زحمت زیاد و صرف وقت بالا و تنوع و گوناگونی کفش‌های ماشینی، عرصه را بر گیوه‌بافان تنگ کرده ولی با این وجود هستند گیوه‌بافانی که با جلوه دادن و تولید رنگارنگ و پر نقش و نگار گیوه‌های زنانه و استحکام، سهولت و راحتی استفاده از گیوه‌های مردانه سعی بر آن داشته‌اند که فرهنگ ساخت آن را حفظ کرده و از این راه برای خود امرار معاش کنند.
امروزه در استان ایلام عده معدودی به کار گیوه‌بافی اشتغال دارند که اکثراً کار خود را از طریق سفارش‌پذیری انجام داده و بعضاً آثار خود را در نمایشگاه‌های محلی، استانی، ملی و فروشگاه‌های صنایع‌دستی به فروش می‌رسانند و ضمن آنکه در مواردی نیز جنبه خودمصرفی برای تولیدکنندگان آن دارد.
انتهای پیام/
نظر شما