رائد ناصری‌فر در یادداشتی نوشت: ارادت مردم مناطق مختلف شهرستان دهلران و به ویژه در شهر دهلران، موسیان و در برخی روستاها مانند روستای جلیزی با اجرای مراسم «طوق» و شبیه خوانی در روز عاشورا به نمایش گذاشته می‌شود.

اعتلای شبیه‌خوانی، به نیمه دوم قرن سیزدهم هجری قمری مربوط باز می‌گردد که ریشه اساسی‌اش به فاجعه تاریخی و مذهبی کربلا و شهادت امام حسین(ع) و یارانش در جنگ با سپاهیان یزید برمی‌گردد. این تعزیه و شبیه‌خوانی از دیرباز در شهر دهلران اجرا می‌شده است.

تعزیه و شبیه‌خوانی که در شهرستان دهلران اجرا می‌شود در سال ۱۳۱۵ ه.ش توسط مرحوم حاج جمعه اسکندری شروع شده و تا حال حاضر هم ادامه دارد، در این شبیه‌خوانی مردم علاقه‌مند دهلران که شیفته امام حسین(ع) هستند و به‌عنوان عزاداری از نخستین ساعات روز دهم محرم برای دیدن تعزیه عزاداری می‌کنند و با حضور خود هم در تعزیه شرکت می‌کنند، با دیدن و شنیدن غم‌نامه امام حسین­(ع) اخلاص در عزاداری سالار شهیدان را با تمام وجود از خود نشان می‌دهند.

این شبیه‌خوانی با این شرح اجرا می‌شود:

ورود امام و یارانش به سرزمین کربلا و سد راه شدن سپاهیان یزید برای تغییر مسیر امام، ورود لشکریان عمر ابن سعد به سرزمین کربلا (میدان نینوا).

ورود لشکریان شمر ابن ذوالجوشن و آوردن فرمان ابن زیاد برای عمر ابن سعد مبنی بر این­که چنانچه از جنگ کردن با امام انصراف دهد، خودش فرماندهی سپاهیان را به عهده بگیرد.

رفتن عمر ابن سعد به نزد امام و دعوت او به بیعت یزید که با مخالفت امام روبه‌رو می‌شود.

رفتن حر ابن یزید ریاحی به نزدان سعد مبنی بر انصراف وی به منظور نجنگیدن با امام.

توبه کردن حر و آمدن نزد امام و پذیرفته شدن حر ابن یزید و اتمام حجت.

اعلام جنگ از طرف سپاهیان یزید و پرتاب تیری به‌طرف امام.

اجازه و بِه میدان رفتن حر ابن یزید ریاحی با فرزندانش و شهادت آنان.

سرانجام با شهادت یاران باوفای امام، امام خود به میدان می رود و بعد از جنگ بسیار، به شهادت می‌­رسد و تماشاگران با آه ­و گریه بر سر بالین او حاضر می‌­شوند.

از نقاط قوت شبیه‌خوانی در دهلران، می‌توان به  اجراهای جذاب و تاثیرگذار بازیگران نقش‌ها اشاره کرد که آن چنان خود را به نقش نزدیک کرده و با سوز و گداز دیالوگ‌ها را ابراز می‌کنند و اشعار را با حزن خاصی بیان می‌کنند که اثر آن در حزن و اندوه مردم در ظهر عاشورای حسینی و همدردی آنها با اهل بیت(ع) قابل مشاهده است.

برای اجرای این شبیه‌خوانی هنرمندان از ابزار و وسایلی مانند شمشیر، سپر، نیزه و خنجرها استفاده می‌کنند و برای بهتر برگزار شدن این مراسم و اجرای بهتر نقش توسط هنرمندان، از اسب و شتر هم در اجرای این تعزیه بهره برده می‌شود. به دلیل اذحام جمعیت و برای بهتر اجرا شدن مراسم و رد و بدل شدن کلمات بین هنرمندانی که ایفای نقش می‌کنند نیز از سیستم صوتی استفاده می‌شود.

این هنر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۷ و به­ شماره ۱۷۴ در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت شده است.

انتهای پیام/