به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سومین نشست هم‌اندیشی گروه‌های گویش‌پژوهشی با همکاری پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی با هدف بررسی رهیافتی بر چگونگی مطالعه گویش‌ها و آگاهی از پیشرفت‌های حاصل در فعالیت‌های هر سه نهاد برگزار شد.
غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی 15 مهرماه 1402، در این نشست با ابراز خرسندی از برداشته شدن گام‌های مؤثر در حوزۀ گویش‌پژوهشی در یک سال گذشته تصریح کرد: پیش از این معتقد بودیم که فعالیت‌ها در این حوزه به صورت جزیره‌ای در حال انجام است. در جایی که ما نمی‌توانیم تغییر ساختاری به وجود بیاوریم می‌توانیم با تشریک مساعی کارهای خوبی را انجام دهیم این شد که تصمیم گرفتیم با مشارکت سه مؤسسه اهداف را پیش ببریم.
او افزود: گویش‌ها در جهان بویژه ایران از گستردگی و تنوع بالایی برخوردارند و تنوع زبانی ایران، بخشی از زیست بوم فرهنگی ما محسوب می‌شود که باید برای حفظ آن تلاش کنیم.
حداد عادل، با اشاره به قدمت بالای فعالیت‌های گویشی در مقایسه با زبان‌شناسی تصریح کرد: اگر بخواهیم کتابخانه‌ای از فعالیت‌های گویشی در ایران راه‌اندازی کنیم که با همت علاقه‌مندان به گویش و نه لزوماً گویش‌شناسان نوشته شده، تعداد کتاب‌های آن بیش از یک هزار جلد خواهد شد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با تأکید بر تقسیم کار و همکاری سه مؤسسۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری گفت: اگر هر مؤسسه بر اساس فلسفۀ وجودی خودش عمل کند و دستاوردها در اختیار هر سه نهاد قرار گیرد از موازی کاری نیز جلوگیری می‌شود.
حداد عادل تصریح کرد: در تکمیل اطلس زبانی کشور نیز می‌توانیم با همکاری سه نهاد به نتایج بهتری دست پیدا کنیم و با استفاده از ظرفیت استان‌ها و آموزش و پرورش کار را پیش ببریم.
سیروس نصرالله‌زاده رئیس پژوهشکدۀ زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست با اشاره به فعالیت‌هایی که در حوزۀ گویش‌پژوهی انجام شده این فعالیت‌ها را یکپارچه ندانست و گفت: بخشی از گویش‌های ایرانی در ایران کنونی و بخشی در جهان ایرانی است که وظیفه داریم به هر دو را بپردازیم.
او با ابراز امیدواری از به سرانجام رسیدن پیکرۀ گویشی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، به تشریح تاریخچۀ فعالیت‌های گویش‌پژوهشی در آن پژوهشکده پرداخت.
در ادامه محمد دبیرمقدم معاون پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با بیان بخشی از نتایج صورت گرفته در جلسات پیش از این نشست گفت: طی جلسۀ مشترک با حضور نمایندگان سه نهاد برخی از موارد برای دستور کار این نشست تعیین شد.
او برگزاری کارگاه‌های آموزشی در خصوص «گردآوری زبان‌ها و گویش‌های محلی ایران» و « تدوین شیوه‌نامه‌ای کامل و مورد تأیید هر سه نهاد برای گردآوری گویش‌ها»، مشارکت در تدوین و تکمیل پیکرۀ گویشی، تهیۀ بانک اطلاعاتی صوتی زبان‌ها و گویش‌ها و مشارکت نهادهای مرتبط در تهیۀ اطلس زبان ایرانی را از موارد مورد تأیید عنوان کرد.
مژگان اسماعیلی رئیس پژوهشکدۀ زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به تاریخچه فعالیت این مرکز در خصوص گویش‌پژوهشی گفت: سابقۀ تدوین اطلس زبانی ایران که در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی در دست تدوین است به دهۀ پنجاه و طرح فرهنگساز می‌رسد و پژوهشگاه علاوه بر آنچه از طرح فرهنگساز به میراث‌فرهنگی سپرده شده علی‌رغم کمبودها با تلاش و پیگیری بر این گنجینه افزوده است.
او کمبود بودجه، نیروی انسانی، تغییر مدیریت‌ها، مهاجرت و ... را تنها برخی از مشکلات سر راه این طرح دانست و تصریح کرد: باید بتوانیم با بیان اهمیت موضوع، سازمان برنامه و بودجه را برای تأمین بودجۀ مجزا به منظور اجرای این طرح کلان و ملی متقاعد کنیم.
اسماعیلی در خصوص بحث تقسیم کار در حوزۀ گردآوری داده‌های مورد نیاز برای تکمیل اطلس زبانی کشور گفت: از این کار استقبال می‌کنیم زیرا که می‌تواند در پیشبرد کار مؤثر باشد.
فریار اخلاقی مدیر گروه زبان و گروه رایج پژوهشکده زبان‌شناسی، متون و کتیبه‌ها در ادامۀ این نشست گفت: آنچه از گردآوری اطلس فرهنگستان دوم و سازمان جغرافیایی ارتش به میراث‌فرهنگی رسیده حدود 11هزار نمونۀ گویشی در قالب 5 هزار و 500 کاست قابل دسترسی است.
او تصریح کرد: از سال 1380 تدوین اطلس زبانی در میراث‌فرهنگی شروع شد و در انجام این پروژه به منظور دستیابی به نمونه‌های زبانی یکدست از سراسر کشور و ایجاد امکان بهره‌برداری از نمونه‌هایی که دهۀ 50 گردآوری شده بود با همان شیوه‌نامه و پرسشنامۀ طرح فرهنگساز در سراسر کشور فعالیت را ادامه دادیم اما علاوه بر آن در هر روستا به ویژه از سال 1394 به این سو گردآوری نمونه‌های صوتی و در صورت امکان تصویری گفتار پیوسته از تک‌گویی گویشور یا مکالمۀ گویش‌وران را نیز در دستور کار قرار دادیم. در میراث‌فرهنگی از ابتدا برنامه‌ریزی برای تدوین اطلس پویا و رایانه‌ای انجام شد.
اخلاقی افزود: آنچه میراث‌فرهنگی به این گنجینه (11هزارتا) اضافه کرده 16هزار نمونه گویشی جدید از آبادی‌های کشور است.
او با بیان‌اینکه از این 27 هزار نمونۀ زبانی از آبادی‌های کشور، 17هزار در سامانۀ اطلس زبانی ایران بارگذاری شده و بیش از 10 هزار و 600 نمونه با الفبای آوانگاری بین‌المللی به صورت رایانه‌ای در سامانه آوانویسی شده و قابل ارائه است، گفت: تا کنون تدوین اطلس زبانی استان‌های خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و بلوچستان و کرمان انجام شده و استان‌های قم، تهران و لرستان در حال انجام است.
مدیر گروه زبان و گروه رایج پژوهشکدۀ زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون با اشاره به برخی مشکلات پیش روی این طرح از کمبود بودجه و نیروی انسانی و مشکلات نرم‌افزارسخن گفت و تصریح‌کرد: از سال 1396 در قالب تفاهم‌نامه‌با برخی از استان‌ها در گردآوری نمونه‌های زبانی و آوانویسی داده‌ها برای تدوین اطلس‌های استانی همکاری کرده‌ایم.
در ادامه این نشست که با تقدیر از ایران کلباسی زبان‌شناس ایرانی و استاد بازنشستۀ پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی به پاس 6 دهه فعالیت در حوزۀ زبان‌شناسی همراه بود، پژوهشگران حوزۀ گویش پژوهشی سه مؤسسه به بحث و تبادل نظر در خصوص فعالیت‌های پیش‌رو و همکاری‌های آتی پرداختند.
انتهای پیام/
نظر شما