مهدی بهاروند، رئیس گروه توسعه جاذبه‌ها و محصولات گردشگری دفتر توسعه گردشگری داخلی در یادداشتی نوشت: بهترین دهکده‌های گردشگری توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در سال ۲۰۲۱ به عنوان بخشی از کار این سازمان برای تبدیل گردشگری به محرک توسعه روستایی و رفاه راه اندازی شده است. این دهکده‌های گردشگری نمونه‌های برجسته‌ای از مقاصد گردشگری روستایی با دارایی‌های فرهنگی و طبیعی است که ارزش ها، محصولات و سبک زندگی مبتنی بر روستا و جامعه را حفظ و ترویج می‌کند و تعهد آشکاری به نوآوری و پایداری در همه جنبه‌های آن دارد. ارزیابی و انتخاب این روستاها مطابق با ۹ شاخص انجام می‌شود.  

۱. منابع فرهنگی و طبیعی: این روستا دارای منابع طبیعی و فرهنگی (ملموس و ناملموس) است که در سطح ملی، منطقه‌ای یا بین المللی شناخته شده است.  

صنایع دستی روستای میمند کرمان

۲. ترویج و حفاظت از منابع فرهنگی: این روستا متعهد به ترویج و حفظ منابع فرهنگی خود است که آن را منحصر به فرد و معتبر می‌کند.  

جشنواره محلی روستای کندلوس مازندران

۳. پایداری اقتصادی: روستا متعهد به ارتقای پایداری اقتصادی است که می‌تواند منجر به حمایت از توسعه فرصت‌های شغلی، کار آفرینی و سرمایه‌گذاری است.  

۴. پایداری اجتماعی: روستا قائل به ارتقای فرهنگ مشارکت جامعه و برابری است.  

۵. پایداری محیطی: روستا قائل به اصول پایداری زیست محیطی است و از طریق ارتقا و تبلیغ سیاست ها، اقدامات و ابتکار عمل‌ها سعی دارد به انجام اقدامات حفاظتی و مراقبت از منابع طبیعی و به حداقل رساندن اثرات گردشگری بر محیط زیست کمک کند.  

۶. ظرفیت گردشگری و توسعه و یکپارچگی زنجیره ارزش: گردشگری در روستا به طور قابل توجهی بازاریابی و توسعه یافته است. این دهکده بیشتر باعث ارتقای زنجیره ارزش گردشگری و رقابت‌پذیری مقصد در زمینه‌های مرتبط با دسترسی به بازار، بازاریابی و ارتقا، نوآوری، توسعه محصول و کیفیت می‌شود.  

اقامتگاه بوم‌گردی کندوان آذربایجان شرقی

۷. حاکمیت و اولویت‌بندی گردشگری: روستا متعهد است که گردشگری را به محور راهبردی توسعه روستا قرار دهد. مدل اداره آن بر اساس مشارکت و همکاری دولتی و خصوص تدوین شده و تمهیدات لازم برای مشارکت جامعه محلی در توسعه و برنامه ریزی گردشگری فراهم شده است.  

۸. زیرساخت و اتصال: روستاها دارای زیر ساخت‌هایی است که دسترسی و ارتباطات را امکان‌پذیر می‌سازد زیرساخت‌هایی که به رفاه و آسایش مردم محلی، توسعه تجاری و رفاه جامعه روستایی کمک می‌کند و همچنین در ارتقای تجربه گردشگری بازدیدکننده نیز نقش ایفا می‌کند.  

۹. بهداشت، ایمنی و امنیت: روستا دارای سیستم سلامت، امنیت و ایمنی است که می‌تواند از ساکنین و گردشگران مراقبت کند.  

مشارکت در رقابت روستاهای جهانی گردشگری، علاوه بر ایجاد برند در حوزه گردشگری روستایی، فرصت‌های تازه‌ای برای ورود گردشگران خارجی به روستا فراهم ساخته و نام روستا را در مسیر تورهای گردشگری آژانس‌های مسافرتی قرار می‌دهد. علاوه بر این، روستا توسط سازمان جهانی گردشگری معرفی شده و در شبکه روستاهای جهانی، تجربیات مناسبی می‌تواند کسب کند.

با توجه به اینکه هر کشور ۸ سهمیه برای معرفی روستا در هر دوره برای رقابت در برنامه سال ۲۰۲۳ داشت، تیمی متشکل از همکاران ستادی و استانی، دانشگاه و فعالان بخش خصوصی گرد هم جمع آمده و با بررسی ۵۰۰ روستای هدف گردشگری فرایند انتخاب کاندیداهای ایران را آغاز کردند.

پس از ارزیابی اولیه، تعداد ۱۳۰ روستا تعیین، سپس با مشورت تیم کارشناسی، بازدیدهای میدانی و مطابقت وضعیت روستاها با شاخص‌های اعلامی (از طرف سازمان جهانی گردشگری) در نهایت ۸ روستای کندوان (استان آذربایجان شرقی)، میمند (استان کرمان)، قاسم آباد (استان گیلان)، بیشه (استان لرستان)، کندلوس (استان مازندران)، سهیلی (استان هرمزگان)، پالنگان (استان کردستان)، ابیانه (استان اصفهان) به عنوان کاندیداهای ایران انتخاب شدند.  

ایران دارای گنجینه‌های کم نظیری از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی در روستاها است لیکن تعداد زیادی از این روستاها شرایط ثبت جهانی گردشگری را ندارند.

روستای بیشه لرستان

هر کدام از این روستاهای کاندیدای ایران دارای ظرفیت ها و قابلیت‌های فراوانی بوده و از مهمترین مقصدهای گردشگری روستایی محسوب می‌شوند. لذا پس از تعیین لیست روستاها، تیم‌های اجرایی در ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و منطقه آزاد قشم، فعالیت‌های خود را برای معرفی هرچه بیشتر این روستاها آغاز کردند. علی رغم اینکه این کاندیداهای کشور، نسبتا در سطح مناسبی به لحاظ زیرساخت‌های عمومی و گردشگری قرار داشتند، لیکن به منظور ارتقای هرچه بیشتر وضعیت آن ها، اقدامات مختلفی بعمل آمد که به طور خلاصه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:  

• تشکیل کمیته‌های استانی برای جلب همکاری سایر دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی استانی و حمایت بیشتر از روستا

• تولید محتوا و تهیه عکس و فیلم دو زبانه (فارسی و انگلیسی)  

• تهیه وب سایت برای معرفی قابلیت‌های روستا 

• پیگیری بای رفع مشکلات مربوط به آنتن دهی اینترنت و تلفن همراه 

• تهیه برنامه حمایتی برای تسهیل در صدور مجوز تاسیسات گردشگری

• تدارک و اجرای برنامه تور آشناسازی به مقصد روستاهای کاندید با حضور اصحاب رسانه و فعالان گردشگری

• برگزاری جشنواره‌های ملی و استانی با موضوعات مختلف

• راه اندازی پویش‌های زیست محیطی برای پاکسازی روستا و حفاظت از گونه‌های گیاهی و درختان روستا

• صدور مجوز کارگاه‌های تولیدی گروهی و انفرادی صنایع دستی و اعطای تسهیلات به متقاضیان

• تخصیص بودجه برای مرمت و حفاظت از ابنیه تاریخی موجود در روستا

آنچه که برای رقابت در این عرصه جهانی نیاز است، علاوه بر دارا بودن جاذبه گردشگری، فراهم نمودن زیرساخت ها، ایجاد فرصت اشتغال، درآمدزایی برای مردم روستا بخصوص جوانان و زنان، خلاقیت و ابتکار مردم روستا در رقم زدن داستان پایداری است. چون داستان پایداری و خلاقیت یک روستا است که آن را برای جهانیان الگو و متمایز می‌سازد.  

نوروز زمستانه روستای پالنگان کردستان

حفاظت و بهره برداری مردم از کران‌های روستایی برای سکونت اهالی و تامین اقامت گردشگران، یکی از خلاقیت‌های روستای کنداوان برای ثبت جهانی گردشگری این روستا بود.  

با توجه به اینکه موضوع روستاهای جهانی گردشگری به تازگی راه اندازی شده و تجربه چند سال اخیر اثبات کرده که هنوز مهمترین روستاهای گردشگری ایران تا دستیابی به شاخص‌های ارزیابی سازمان جهانی گردشگری که عمدتا بر پایه شاخص‌های جهانی توسعه پایدار هستند، فاصله زیادی دارند، دستیابی به فرصت جهانی شدن روستاهای گردشگری ایران نیازمند عزم ملی، همکاری و تلاش همه سازمان‌ها برای رفع کاستی‌های توسعه روستا (از زیرساخت راه و آب و برق گرفته تا راه اندازی شبکه کسب و کارهای خرد و متوسط، تامین اینترنت پایدار، دسترس‌پذیر کردن روستا برای افراد ناتوان و…) است.  

جهانی شدن، نیازمند ارائه خدمات در مقیاس و مطابق با استانداردهای بین المللی است.  

ثبت جهانی را می‌توان ابتدای راه در نظر گرفت و برای حفظ این جایگاه جهانی باید برنامه ریزی و اقدامات عملی انجام داد. اتصال به شبکه رزرواسیون اقامت بین المللی، فراهم کردن امکان تبادل ارز خارجی، دارا بودن راهنمای گردشگری مسلط به زبان‌های خارجی، افزایش کیفیت خدمات اقامتی و پذیرایی به گردشگران، ارتباط گیری با شبکه روستاهای جهانی، تولید محتوا و معرفی روستا در شبکه‌های مجازی بین المللی، آموزش جامعه محلی و… از مهمترین نیازمندی‌ها پس از ثبت جهانی شدن است که باید مورد توجه قرار گیرد.

انتهای پیام/