آیین باستانی پیر شالیار که مردم منطقه‌ی هورامان تخت آن را «عروسی پیرشالیار» نیز می‌نامند مراسمی معنوی با قدمتی چند هزار ساله است که در دو نوبت از سال در سه روز متوالی برگزار می‌شود. پیر شالیار هورامی، بزرگ اهل آیین صوفیان، در بین دراویش نقشبندی از اهمیت و احترام زیادی برخوردار است. در افسانه‌های مردم منطقه او فردی طبیب و صاحب کرامات است که سبب شفا یافتن «شاه بهار خاتون» دختر نابینا و ناشنوای شاه بخارا می‌شود و در پی آن مراسم ازدواج دخترِ شاه و پیر شالیار برپا می‌شود. به این ترتیب در روز چهل‌ و ‌پنجم از فصل بهار، در نیمه‌ی اردیبهشت‌ ماه به جهت سالگرد این ازدواج، مراسمی با آداب و آیین خاص برگزار می‌شود و در روز چهل‌و پنجم زمستان نیز، در روز چهارشنبه‌ای که به نیمه‌ی بهمن ماه نزدیک است، سالگرد به دنیا ‌آمدن پسر پیر شالیار را جشن می‌گیرند.
انتخاب روز و اعلام شروع مراسم توسط متولی پیر شالیار صورت می‌گیرد. این مراسم در روز سه‌شنبه با تقسیم گردوهای درخت ‌های وقفی باغ پیر شالیار بین اهالی روستای هورامان و روستاهای اطراف توسط کودکان و دریافت میوه و شیرینی به ازای گردوهای داده شده با نام مراسم «کلاو روچنه» آغاز و گاه هم‌ چنان تا بعد از اذان صبح روز بعد نیز ادامه می‌یابد. در صبح روز چهارشنبه، قربانی حیواناتی نظیر گاو، گوسفند و بز که نذورات مردم برای پیر شالیار است انجام می‌گیرد. گوشت‌های قربانی را بین اهالی به عنوان تبرک تقسیم کرده و با مقداری از آن نوعی آش به نام «ولوشین» که خوراکی نمادین و خوردن آن متبرک است طبخ کرده و بین مردم پخش می‌کنند. دراویش و مردان با پوشش محلی منطقه هم ‌زمان با شروع رقص (نوعی رقص عرفانی) در مقابل خانه‌ی پیر شالیار حلقه‌ای را تشکیل می‌دهند. عده‌ای دف می‌نوازند و عده‌ای قصیده‌هایی خوانده و گروه بزرگ رقص هم لفظ خاصی را زمزمه می‌کنند. تعداد رقصندگان در ابتدا فقط چند نفر است و در هر دوری که مردان دست‌ در دست یک‌ دیگر دور حیاط خانه‌ی پیرشالیار می‌چرخند، عده‌ای به این حلقه اضافه می‌شوند. زمانی که شور مراسم بالا گرفت، دراویش از دسته جدا شده و در وسط حیاط سماع خودشان را به جا می‌آورند، خم و راست شدن آنان تندتر از گروه رقصندگان بوده و موهای بلندشان آنان را از جمعیت متمایز می‌گرداند. صبح روز پنجشنبه مراسم دیگری که به‌ شدت خصوصی‌تر از مراسم روز قبل است با جمع شدن دراویش‌ در مقبره ی پیرشالیار، دف‌زنی، رقص و سماع عرفانی به همان صورت قبلی ادامه پیدا می‌کند و با شروع رقص و سماع، در بعدازظهر، مراسم جنبه‌ی عمومی‌تری پیدا می ‌کند. مردم صبح روز جمعه به صورت دسته‌ جمعی در محوطه‌ی مزار پیر شالیار حاضر شده و به دعا و نیایش و نماز می ‌پردازند. رقص و سماع، رسوم دیگری نظیر شب‌نشینی در خانه ی پیر شالیار در آخرین روز، دست به دست گرداندن کفش چرمی ‌پیر شالیار با آیین خاص، خوردن نان مخصوصی به نام «کولیره مژگه» و ماست و انجام کارهایی نظیر بستن پارچه بر در و دیوار و درخت مزار، آخرین مرحله از این حرکت جمعی به‌ شمار می‌رود.

ویدیو: جلال حسینی - آلوند ویسی

انتهای پیام/