ماه مبارک رمضان برای مسلمانان روسیه یک رویداد مذهبی، فرهنگی و اجتماعی ویژه است و در کشوری که آداب و رسوم مسلمانان با سایر افراد جامعه این کشور که اکثریت آنها دین مسیحیت ارتدوکس را دارند، متفاوت است.

با این وجود، بیش از ۲۰ میلیون مسلمان در کشور روسیه زندگی می‌کنند که در فضایی معنوی به استقبال ماه مبارک رمضان می‌روند. این گروه از مردم روس به دین خود یعنی اسلام پایبند بوده و از فرصت این ماه مبارک برای محکم کردن پایه‌های فرهنگ خود در میان سایر افراد جامعه بهره می‌برند.

اسلام در روسیه

ماه مبارک رمضان برای مسلمانان روسیه بهترین ماه سال محسوب می‌شود و آنان در بزرگداشت ماه رمضان، با دیگر مسلمانان تفاوتی ندارند. مسلمانان این کشور روزه و امساک از غذا و نوشیدنی را راهی برای سلامتی جسم و طهارت روح خود می‌دانند علاوه بر اینکه این ماه فرصتی برای کسب تقوا و تهذیب نفس و انجام اعمال خیر است.

مسلمانان تمام نقاط روسیه، از اقصی نقاط شرق این کشور تا سواحل دریای بالتیک، و از اقیانوس منجمد شمالی تا سواحل دریای سیاه، هفته اول ماه مبارک رمضان را با شادی و خوشحالی به استقبال این ماه می‌روند و با برپایی مراسم مذهبی و قرائت قرآن کریم در مساجد و دید و بازدید با سایر خانواده‌های مسلمان، و همچنین تدارک سفره‌های افطار این ماه مبارک را گرامی می‌دارند.

روسیه شامل چند جمهوری مسلمان‌نشین است که شامل جمهوری‌های قفقاز شمالی است مانند اینگوش، چچن، داغستان، کاباردینو-بالکاریا، کاراچای و چرکسیا، به علاوه دو جمهوری باشقیرستان و تاتارستان و چند ایالت دیگر که مسلمانان زیادی در آنها زندگی می‌کنند.

آداب و رسوم مسلمانان روسیه در ماه رمضان شامل برگزاری سفره‌های افطاری و رفتن به نماز جماعت است. مساجد بزرگ این کشور نیز در طول ماه مبارک مراسم ختم قرآن برگزار می‌کنند که این مراسم ۳۰ روز به طول می‌انجامد.

از دیگر آداب و رسوم مسلمانان روسیه آن است که در اثنای برگزاری سفره‌های افطاری، از افرادی که به قرائت قرآن و علوم دینی تسلط دارند، دعوت می‌شود آیاتی از قرآن کریم را قرائت کنند و کلاس درس یا سخنرانی برگزار کنند. این کار تأثیر مثبتی در روح حاضران باقی می‌گذارد. همچنین سفره‌های افطار جمعی توسط جمعیت‌های خیریه در طول ماه مبارک رمضان برپا می‌شود.

در پایتخت روسیه(مسکو)، ساعات روزه‌داری از ساعت ۱:۵۰ بامداد تا ۹:۲۰ شب ادامه دارد، یعنی مسلمانان این شهر تقریباً ۱۹ ساعت روزه‌داری می‌کنند.

با توجه به تغییر مناطق آب و هوایی در نقاط مختلف روسیه، مسلمانان روسیه نماز را در اوقات شرعی متفاوت اقامه می‌کنند. در سایر کشورهای شمالی نیز وضعیت تفاوتی ندارد، اما مسلمانان مناطق قطبی روسیه به دلیل اینکه چند ماه در این مناطق آفتاب طلوع نمی‌کند، همیشه در تعیین وقت نماز و زمان افطار با مشکل مواجه می‌شوند.

در طول ماه مبارک رمضان، مسلمانان روسیه برای دید و بازدید به خانه‌های یکدیگر می‌روند و سفره‌های افطار برپا می‌کنند که در آن غذاهای سنتی ملل مختلف روسیه سرو می‌شود. با توجه به این که مسلمانان در دو دهه گذشته به خوردن غذای حلال در روسیه ملتزم شده‌اند لذا به این منظور شرکت‌های خصوصی تأسیس و مراکز تجاری با نشان «حلال» راه‌اندازی شده است.

خیرین پایتخت روسیه به همراه هیئت‌های مذهبی و سازمان‌های اسلامی در این ماه مبارک سفره‌های افطاری را در مساجد برپا می‌کنند. همچنین مسابقات حفظ قرآن کریم برگزار می‌شود که در آن مسلمانان روسیه که ماه مبارک رمضان برای آنها جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد، از کودکانی که قادر به حفظ و قرائت قرآن هستند، تجلیل می‌کنند.

هرساله خیمه ماه مبارک رمضان در مسکو در کنار مسجد «باکلونایا گارا» برپا می‌شود و این کار به یک رسم تبدیل شده است که همه نمایندگان مذاهب مختلف روسیه، اعضای هیئت دیپلماتیک کشورهای عربی و اسلامی و بازرگانان در آن شرکت می‌کنند.

در خیمه ماه رمضان مسکو هرکس بدون در نظر گرفتن ملیت و مذهب می‌تواند از خدمات رمضانی آن به طور رایگان بهره‌مند شود. این خیمه توسط شورای مفتیان در روسیه سازماندهی شده است و میزبان رویدادهای فرهنگی و هنری از جمله افطار و برنامه‌های موسیقایی است. در برنامه‌های این خیمه مردم از ۱۵ منطقه روسیه از جمله جمهوری تاتارستان، داغستان و دیگر جمهوری‌های این کشور شرکت می‌کنند.

درهای این خیمه که در سازماندهی آن، روحانیون، رؤسای دیگر مذاهب دینی و مقامات محلی مسکو سهیم هستند، در اولین روز ماه مبارک رمضان باز می‌شود و روزانه پذیرای حدود هزار نفر است.

 گزارش: فرشته صدیقی