به گزارش میراث‌آریا، شاهین آریامنش دبیر علمی همایش «جهان ایرانی: ماد و هخامنشی» در این همایش درباره جهان ایرانی گفت: فرهنگ و تمدنِ پربار ایرانی که به هزاره‌های دور بازمی‌گردد، سالیانی است پرتوهای درخشان و رخشانش جهان را روشنی بخشیده است. فرهنگ و تمدن ایرانی همچون لاجورد شَهوار بدخشان ثمرۀ تابش خورشید است و سعی باد و باران. از این‌ رو شناخت و شناساندن و پاسداری از فرهنگ و تمدن بِشکوه و گران‌سنگ جهانِ ایرانی، خویشکاری همه ایرانیانی است که دل در گرو این آب و خاک و میراث آن دارند.

او افزود: ایران چیست و جهان ایرانی و ایرانی‌مأب کجاست؟ درباره ایران و جهان ایرانی و جهان ایرانی‌مأب شاید بیش از اینکه ایرانیان به پژوهش پرداخته باشند ناایرانیان به پژوهش پرداخته‌اند. اصطلاح‌هایی چون Iranian World یا Persian World یا Persianate World اصطلاح‌هایی است که برخی از پژوهشگران ناایرانی در کتاب‌ها و مقاله‌ها از آن بهره گرفته‌اند، بااین‌حال تعریفی از جهان ایرانی نشده است. شاید جهان ایرانی چنان نمایان و آشکار است که نیازی نبوده تا تعریفی جامع از جهان ایرانی بیان شود. نویسندگان چندی در قلمرو ادبیات و زبان فارسی بوده‌اند که به جهان ایرانی پرداخته‌اند و آن را بررسی کرده‌اند، بااین‌حال به جهان ایرانی از چشم‌انداز باستان‌شناسی و تاریخ کمتر پرداخته شده است.

این پژوهشگر تصریح کرد: برخی زبان فارسی را شناسۀ جهان ایرانی قلمداد کرده‌اند و هرجا که زبان فارسی رفته و گسترش پیدا کرده، آنجا را جهان ایرانی نامیده‌اند، بااین‌حال باید توجه داشت که جهان ایرانی فراتر از زبان فارسی است. چنانکه در برخی از سرزمین‌ها، زبان فارسی سخنور ندارد اما زبان‌های دیگر ایرانی، در سرزمین‌های دوردست دیده می‌شود همچون زبان آسی با گویش‌هایش همچون ایرونی و دیگوری که در قفقاز سخن‌ور دارد. افزون بر زبان، نشانه‌های دیگری جز زبان هست همچون معماری و هنر و چیزهایی از این دست که در سرزمین‌های دیگر آشکار و نهان دیده می‌شود که نشان‌دهندۀ جهان ایرانی است، ازهمین‌رو باید به همۀ نشانه‌های جهان ایرانی نگریست.

آریامنش درباره قلمرو جهان ایرانی گفت: ایران و جهان ایرانی را شاید بتوان در سه قلمرو دید و نگریست. قلمرو نخست سرزمین امروزی ما ایران است که می‌توان همۀ ویژگی‌های ایرانی را کمابیش یک جا در آن دید. قلمرو دوم، سرزمین‌هایی است که زمانی بخش از قلمرو سیاسی ایران بوده‌اند و اگرچه امروز جزئی از ایران نیستند، ویژگی‌های فرهنگ ایرانی را کمابیش در خود دارند. قلمرو سوم نیز سرزمین‌هایی است که هرگز بخشی از قلمرو سیاسی ایران نبوده‌اند اما وام‌دار ویژگی‌های ایرانی همچون فرهنگ و هنر و معماری و چیزهایی از این دست بوده و هستند.

او افزود: جهان ایرانی و ایرانی‌مأب، جهان سیاسی نیست بلکه جهان فرهنگ است. جهان ترنم ماندگار خسروانی سرودها و گلبانگ‌های پهلوی است که هنوز نیز در ختا و ختن پژواک گنجِ زندگان نیوشنده دارد و نیوشاگان. جهان نقش است و نقاشی که هنوز نیز در سغد و سمرقند، نگارینه دارد و نگارگران.

دبیر علمی همایش جهان ایرانی: ماد و هخامنشی جهان ایرانی را جهانی بس شکوهمند و بشکوه و گران‌سنگ دانست و تصریح کرد: این شکوه فروغین و فره‌مند را پژوهش‌ها و بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی و تاریخی و زبانی بیش از پیش از هزارتوی رازآمیز روزگار بیرون کشیده‌اند و هر روز جلوه‌ای از آن در چهارگوشۀ جهان رخ می‌نماید و خویشکاری ما پاسداری از این فرهنگ و تمدن گران‌سنگ جهانِ ایرانی است. آن هم در هنگامۀ ایران‌ستیزی‌های خودی و ناخودی.

او گفت: درد امروز ما ایران‌نشناسان و ایران‌نشناسی است. شماری از خرف سترانی که در آن‌سو و این‌سوی آب‌ها، بدون آگاهی و دانستن از تاریخ ایران و جهان ایرانی، با گرایش‌های ایران‌ستیزانه به تحلیل‌های تاریخی خام‌دستانه می‌پردازند و از هر گونه تاختن به فرهنگ و تاریخ ایران از کهن‌روزگار تا امروز دریغ نمی‌کنند و با تیشه‌ها، ریشه‌هایمان را نشانه می‌گیرند، ازهمین‌رو امروز بیش از پیش و بیش از دیروز و پریروز نیاز است تا به تاریخ خود نگاهی بی‌کینه داشته باشیم و هستی میهنی خود را بیش از پیش گرامی بداریم.

آریامنش در پایان اظهار کرد: همایش جهان ایرانی: ماد و هخامنشی، آغاز همایش‌های جهان ایرانی است که برآنیم در ماه‌ها و سال‌های آینده آن را گسترش داده و به دوره‌های دیگر جهان ایرانی بپردازیم. با مادان و هخامنشیان آغاز کردیم که مادان و هخامنشیان سرسپرده به ایران بودند، امروز نیز از پس این همه سال، ما ایرانیان سرسپرده به ایرانیم.

انتهای پیام/