به گزارش میراث آریا، محمدجواد جعفری باستان‌شناس، درباره باستان‌شناسی عصر آهن پایانی دره سُومبار در شمال خراسان بر پایه کاوش باستان‌شناسی تپه دَوَلان گفت: عصرآهن شرق ایران یکی از گفتمان‌های پرابهام در باستان‌شناسی ایران است. شرق ایران که شامل سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان و گرگان می‌شود در دوران مفرغ شکوفا و پررونق بودند اما در پایان این دوران رو به تاریکی گذاشت و شمال شرق ایران نیز در بطن این اتفاق بود. سرشاخه‌های حوضه آبریز رودخانه سومبار از جمله مناطقی در خراسان است که تا قبل از دهه 90 شمسی هیچ‌گونه فعالیت باستان‌شناسی در آن انجام نشده بود. 

او افزود: میزان تعامل و تاثیرگذاری فرهنگ‌های عصر آهنی آسیای میانه (یاز) و دشت گرگان (داهستان) در دره سومبار و ویژگی‌های باستان‌شناسی استقرارهای عصر آهن این منطقه موضوع بحث این نوشتار است که با استناد به نتایج جدید حاصل از کاوش باستان شناسی تپه "دَوَلان" و بررسی باستان شناسی دره جرگلان و دره غلامان به عنوان سرشاخه‌های حوضه رودخانه سومبار نگاشته شده است.

مریم دارا عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نیز در این نشست درباره تأثیر هنر اورارتویی بر هنر هخامنشی گفت: اورارتوها که حدود سده نهم تا هفتم پ.‌م بر مناطقی از جمله شمال غرب ایران حکمرانی کردند و آثار و سبک هنری از خود بر جای گذاشته‌اند که قابل قیاس با هنر سایر اقوام پیش، همزمان و پس از خود است. هنر اورارتویی را بیشتر با هنر آشوریان قیاس کرده‌اند و کمتر به شباهت هنر اورارتویی با سایر اقوام ازجمله هخامنشیان پرداخته شده است. پیشتر پژوهشگران معماری و کتیبه‌های اورارتویی و هخامنشی را با یکدیگر مقایسه کرده‌اند.

او افزود: نظرات گوناگون درباره هنر اورارتوها هست. یکی از نظرات این است هنر اورارتویی نه به شکل مستقیم بلکه از طریق هنر مادی بر هخامنشیان تأثیر نهاد. در این نوشته نشان داده شده است که باید در قیاس میان هنرها به مقایسۀ جزئیات و نقوش یا نقشمایه‌های مختلف به‌طور جداگانه پرداخت و مقایسه کلی هنر اقوام نه‌تنها راهگشا نیست بلکه حتی ممکن است درکی اشتباه ایجاد کند.

در ادامه اسماعیل همتی ازندریانی باستان‌شناس، معماری مذهبی دوره ماد با استناد به کاوش‌های باستان‌شناختی معبد حاجی‌خان و نوشیجان را بررسی کرد و گفت: دوره ماد از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین دوره‌های تاریخی ایران باستان است که با توجه به اهمیت این دوره، پرسش‌های اساسی و بنیادینی در این راستا مطرح است که کاوش‌های باستان‌شناختی توانسته به تعداد معدودی از این پرسش‌ها پاسخ منطقی ارائه دهد. با توجه به مشکلات موجود در تاریخ دوره ماد و عدم دستیابی به مدارک مکتوب از دوره ماد، یافته‌های باستان‌شناختی اطلاعات ارزشمندی برای شناخت این دوره محسوب می‌شود، چراکه این یافته‌ها می‌تواند ابعاد وسیعی از فرهنگ، تمدن، معیشت، نهادهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی از این دوره را آشکار سازد.

انتهای پیام/