علی بویری‌منجی، باستان‌شناس، در یادداشتی نوشت: شوش کهن‌شهر ایران یکی از معدود محوطه‌های باستانی جهان است که یک دوره توالی فرهنگی شش هزارساله در برگرفته، از جمله آثار تاریخی شاخص دوره اسلامی، مسجد شوش است .
طی سال‌های ۱۹۴۷ و ۱۹۴۸ میلادی رومن گیرشمن باستان‌شناس فرانسوی در تپۀ موسوم به «شهر صنعتگران» در محدودۀ شرقی محوطۀ باستانی شوش کاوش‌هایی انجام داد که طی آن بقایای سازه‌های معماری مسجدی از سده‌های نخستین اسلامی آشکار شد.
اهمیت مسجد کهن شوش نه تنها به خاطر قدمت آن است، بلکه این مسجد در شمار مساجد ستون‌دار اولیه بوده و قابل مقایسه با مساجد ستون‌دار نخستین در کوفه، سیراف و نیز مسجد تاریخانه دامغان، قرار می‌گیرد.
اطلاع دقیقی در دست نیست که مسجد شوش در چه تاریخی ساخته شده است. گیرشمن به کمک سکههایی که در محل مسجد به دست آورده، تاریخ احداث آن را تخمین زده است؛ او بهترین مدرک برای تاریخ‌گذاری این مسجد را یکی از قدیمیترین سکههایی دانسته که در دوران اسلامی و به سبک ضرب سکههای بیزانس تقلید شده است.
وجود این سکه در این مسجد، باعث شده تا او ساختمان مسجد را قدیمیترین بناهای مذهبی اسلامی در ایران دانسته و بنای آن را به حدود اواخر سدۀ نخست هجری نسبت دهد و پایان عمر این مسجد را سدۀ هفتم هجری ـ به دنبال متروک شدن شهر شوش ـ بداند
به نظر گروه دیگری از باستان‌شناسان این مسجد دو دوره ساخت‌وساز داشته؛ ساخت مسجد اولیه را تقریباً میانه‌های سدۀ نخست هجری میدانند و معتقدند بعد از ویرانی مسجد اولیه، در آغاز سدۀ دوم هجری در همان مکان مسجد قدیمی را با آجر بازسازی و بزرگتر بنا کردهاند. این پژوهشگران برخلاف نظر پیشین، پایان عمر مسجد شوش را سدۀ پنجم هجری میدانند.
انتهای پیام/
نظر شما