میزبانی زائران اربعین، میراث جهانی مشترک شیعیان

میراث فرهنگی شیعه، با وقایع تاریخی تلخ و شیرین آن عجین شده است؛ وقایعی که هرچند غم‌بار، اما برگ افتخارآمیزی از تعریف فلسفه صبر، ایثار، فداکاری و شجاعت است. در ۱۰ محرم سال ۶۱ پس از هجرت، مردی از جنس نور با طنینی از نجوای رسول‌الله، در برابر لشکری از کفر و غی و ضلال ایستاد و در جنگی نابرابر برای آرمانی والا که همانا برپایی عدالت، مقابله با زیاده‌خواهی و غصب حکومت توسط نااهلان بود، به همراه ۷۲ تن از بهترین نسل بشر، نام خود را برای همیشه در تاریخ جاودانه کرد.

هانی رستگاران، مسئول ثبت میراث ملی و جهانی استان سمنان در یادداشتی نوشت: اینک پس از گذشت حدود هزار و چهارصد سال از این واقعه، شیفتگان و علاقه‌مندان فراوان‌تری برای عرض ارادت و عضویت در گرامیداشت این رویداد مهم که نقطه‌ عطفی در اعتلای فرهنگ شیعی به شمار می‌رود، به جرگه‌ پیروی از وحدانیت خداوند و طریق رسول معظم اسلام می‌پیوندند. آری؛ عزت و ذلت در دستان پروردگار یگانه است، روزی انسان را از عرش مادی بر زمین می‌کوبد و روزی او را از میان انسان‌های عادی و فانی دست‌چین می‌کند و به سرای دیگر، در میان ملائک و در کالبد نامیرایی جسم، تعریف می‌کند.

هرچقدر از زمان و مکان این رویداد دورتر می‌شویم، پنداری دین بیشتری به زنده نگه‌داشتن فرهنگی عاشورا و هدف والای آن در استقرار حکومت عدالت محور الهی بر ذمه خود احساس می‌کنیم. به‌واقع این حسین کیست که همه عالم دیوانه‌ی اوست، این چه شمعی است که جان‌ها همه پروانه اوست؟! این حسین همان حسینی است که تعریف جدیدی از زمان و مکان ابداع کرده و این تعریف، پرده‌ جدیدی از جهان هستی است که همه عالم را که پیرو مذهب شیعه باشند چه نه گرد هم می‌آورد و آن‌ها را به‌مثابه اجتماعی استوار، در برابر ظلم و ستم و جهل هم‌پیمان می‌سازد.

هر جا بی‌عدالتی و ستمی بر مردمانی رانده می‌شود، یاد و خاطره مجاهدت و شهادت‌طلبی حسین ویاران اوست که آرام جان‌ودل است؛ این را می‌توان در کلام بنیادگذار کبیر انقلاب مقدس اسلامی، آن پیر فرزانه، حضرت امام خمینی (ره) یافت که با وسعت نظر فرمود: این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه‌داشته است؛ محرم و صفری که نماد ظلم‌ستیزی و قیام در برابر پلیدی شده است.

پیاده‌روی ایام اربعین، سنتی با تاریخ و پیشینه کهن است که ریشه آن را می‌توان پس از گذشت چند روز از واقعه عاشورای حسینی و نزدیک به‌روز چهلم دریافت. مراسم پیاده‌روی اربعین ریشه طولانی در تاریخ شیعه دارد و مطابق روایات و احادیث نقل‌شده از الأئمة الاسلام، ثواب بی‌شماری هم برای مجریان آن پیش‌بینی‌شده است.

شاید نزدیک‌ترین تاریخ حرکت جمعی به سمت کربلا به‌خصوص از ایران را بتوان به دوران حکمرانی ناصرالدین‌شاه قاجار منسوب کرد که ارادت ویژه‌ای به سیدالشهداء و باب‌الحوائج داشت. در آن دوران تلاش‌های بسیاری توسط غرب‌گرایان صورت می‌گرفت تا با ورود شعائر مدرنیته به ایران، جلوی انتشار مناسک دینی و مذهبی در ایران را بگیرند، اما ساختار حاکمیت وقت اجازه نداد تا روحانیت وقت تضعیف شود و به ادامه روند رو به رشد ارادتمندان به ائمه اطهار و برگزاری مراسم‌های سنتی مذهبی دامن می‌زد.

آیین باشکوه شیعی در یک دهه اخیر، به اذعان مراکز معتبر آماری جهان به عظیم‌ترین گردهمایی صلح‌آمیز تاریخ بشر تبدیل‌شده است؛ اجتماعی والا و بی‌نظیر از مسلمانان کشورهای گوناگون و حتی پیروان سایر ادیان که هرساله در پرآشوب‌ترین منطقه جهان با شور و اشتیاقی شگفت‌انگیز برپا می‌شود و پیام صلح و نوع‌دوستی را به جهان مخابره می‌کند.

این گردهمایی جهانی دارای ابعاد گوناگون فرهنگی و اجتماعی و تاریخی است؛ ازجمله اینکه اجتماع عظیم اربعین به هیچ حکومت، حزب یا دسته سیاسی خاصی وابسته نیست و اساساً فضای حاکم بر واقعه زوال‌ناپذیر آیین زیارت اربعین، سیاسی و جناحی نیست؛ بلکه جو غالب آن از منشأ دیگرخواهی، ازخودگذشتگی، ایثار، خدمت و مهرورزی بی‌دریغ دوستداران و ارادتمندان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به یکدیگر مستخرج می‌شود. این نوع‌دوستی، صلح‌طلبی و اخلاصی که در جای‌جای جغرافیای زیارت اربعین جاری و پرتوافکن است از روح قدسی و مزار عرشی حسین بن علی (ع) و خاندان ویاران شهیدش نشئت‌گرفته است و همین خورشید فروزان و گرمابخش رحمت، کرامت و هدایت حسینی و زینبی، آرمان مشترک انبوه میلیونی زائران پرشور و شعور اربعین گشته تا باوقوف در بین‌الحرمین معلا، لبیکی به بلندای لبیک رسول‌الله در حمد و سنای پروردگار هستی سر دهند و نوای عشق و ارادت و اتحاد را به گوش عالمیان برسانند.

برپایی موکب‌های پیاده‌روی اربعین و مراسم‌های محرم و صفر در این مناسک خاص، از دیگر ویژگی‌های مهم و لاینفک طی طریق به کربلاست که نشان از مودت، ایثار و استقرار فرهنگی دیرینه بخشش در میان شیعیان دارد. هزاران موکب در طول بیش از ۲۰ روز هرساله در ایام پیاده‌روی اربعین امام حسین (ع) در مسیر نجف به کربلا، از میلیون‌ها زائر پذیرایی می‌کنند. خدماتی از قبیل تهیه غذا و جای خواب تا ده‌ها خدمات مختلف دیگر و منحصربه‌فرد، نمونه بی‌نظیر جهانی را خلق می‌کند.

پیاده‌روی اربعین بزرگ‌ترین مراسم اطعام جهان است که در آن حدود ۷۰۰ میلیون وعده‌غذا شامل صبحانه و ناهار و شام و همچنین میان وعده بین زائران اربعین توزیع می‌شود. جمهوری اسلامی ایران توانست در سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۵) با همکاری کشور عراق موکب‌های پیاده‌روی اربعین را به‌عنوان یکی از آثار میراث ناملموس در فهرست سازمان بین‌الدولی یونسکو قرار دهد تا این فرهنگ عظیم که بازگوکننده فرهنگی شیعه در عصر حاضر است، جنبه‌ای فراتر از گسترده ملی میهنی ایران و عراق و فرهنگ شیعه پیدا کند؛ گستره‌ای که امروز سراسر جهان را در برگرفته و در هرکجای عالم گیتی، در میان مردمان غیرمسلمان و پیرو سایر ادیان و اعتقادات نیز، محترم شمرده می‌شود.

انتهای پیام/

کد خبر 1403060300137
دبیر مریم قربانی‌نیا

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha