نساء امینی معروف به بی‌بی‌نسا تنورساز سنتی روستای هدف گردشگری گلابر در شهرستان ایجرود است که هم اکنون ۸۹ سال دارد، او در این استان به مادر تنور معرف است و در ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ به‌عنوان گنجینه زنده بشری به ثبت ملی رسیده است و به کار تولید تنور سنتی نان در شهرستان ایجرود مشغول است. از ۱۵ سالگی تنورسازی می‌کند او تنورهایی می‌سازد که ۱۵۰ سال برای پختن نان سنتی استفاده می‌شود. منحصر بودن صنعت تنورسازی در این روستا به دلیل قدمت و هم چنین مقاومت بالای آن است. 

امینی می‌گوید: من به همراه ۵ زن دیگر در روستا از کوه دلبرین، محلی به نام «قزیل تورپاخ» در نزدیکی روستای گلابر خاک رس مخصوص تنور را تهیه می‌کنیم و با خاک دیگری مخلوط می‌کنیم برای ساخت تنور از خاک رس، موی بز، ماسه و آب استفاده می‌شود، در ابتدا با مخلوط خاک رس و آب، گل مورد استفاده را آماده می‌کنند سپس گل ساخته شده را در پلاستیک می‌پیچیم که رطوب آن باقی بماند در مرحله بعد گل را با کمی موی بز که کاملا حلاجی شده مخلوط می‌کنیم و گل را ورز می‌دهیم. این کار را چندین بار انجام می‌دهیم در هر لایه گل، مقداری موی بز مخلوط می‌کنیم و با مقداری ماسه مخلوط که مانع چسبندگی است آن را به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌کنیم و به استوانه گلی تبدیل می‌کنیم و سپس این استوانه‌های گلی به طول مساوی به شکل نیم‌دایره درمی‌آیند و بعد از ترکیب با یک دیگر یک شکل دایره کامل درست می‌شود.  

بانوی هنرمند تنور ساز گلابری می‌افزاید: تنور سنتی یکی از مهم‌ترین وسایل پخت و پز در تاریخ بشریت است که نه تنها به عنوان یک ابزار مفید برای پخت و پز غذاها بلکه به عنوان یک نماد از فرهنگ و تاریخ یک جامعه نیز ارزشمند است. در جای جای روستاهای استان، تنورخانه معمولاً سقفی همراه با جایگاه دودکش بر آن می‌سازند، سازه‌ اصلی تنور و محوطه‌ای برای کار کردن بر روی آرد و خمیر و گسترانیدن «سفری خمیر» (سفره‌ خمیر) جای می‌گیرد. زن‌های روستا وقتی دیواره‌های تنور خوب داغ شد، خمیر تخت‌شده را به دیواره صاف تنور می‌چسبانند که این کار پیوسته ادامه دارد تا دورتادور داخلی تنور به‌مرور تکمیل شود، نان‌های پخته‌شده از تنور خارج می‌شود و کنار تنور در هوای آزاد آن را خنک می‌کنند.  

او می‌گوید: تنورهای گلی را در زمین یا کنار دیوار نصب می‌کنند و داخل آن را پر از هیزم می‌کنند چند ساعت حرارت می‌دهیم تا نیم‌پز شود تا انواع نان محلی را در آن پخته می‌شود.  

امینی می‌افزاید: در واقع آشپزی کردن در محیط‌های آزاد مانند طبیعت یا در باغ، و روی حرارت آتش خیلی لذت بخش است. تنورهای سنتی دارای مزایای فراوانی هستند که شامل بهترین طعم و کیفیت غذا، صرفه‌جویی در انرژی و نگهداری حرارت طولانی مدت می‌شوند. اما در عین حال، این تنورها نیازمند نگهداری و مراقبت دقیقی هستند و ممکن است در مقابل آتش و حرارت آن‌ها حساس باشند.  

او می‌گوید: هیچ نانی به طعم، خوشمزگی و سالمی نان تنور گلی نیست و آن برشتگی و تردی نان‌های قدیم را نمی‌توان در تنور گاز و برق و غیره پیدا کرد. تنور ساختن از جمله دست ساخته‌هایی است که دیگر بین مُسن‌ها دیده می‌شود و با پیشرفت زمان این شغل در حال انقراض است. خاک‌های گلابر باکیفیت است و می‌توان با آن تنورهایی به ابعاد مختلف برای کاربری‌های متفاوت آماده کرد، به‌گونه‌ای که اغلب مشتری‌هایشان تنورهای کوچکی سفارش می‌دهند که برای کباب زدن و پختن غذا و دم کردن چای مناسب است و درباغات استفاده می‌شود.

بانوی هنرمند تنور ساز گلابری تصریح می‌کند: تنورسازی اغلب توسط دستان هنرمند زنان انجام و بنا به سلیقه کدبانوی خانه در اشکال مختلفی ساخته می‌شود. تنور ازجمله سازه‌های جداناشدنی خانه‌های روستایی است که با گل ساخته می‌شود. احیای این شغل و توجه به گذشته خود نه تنها عده‌ای را از رزق و روزی نمی‌اندازد بلکه افراد زیادی را نیز به رزق می‌رساند.

روستای گلابر  با چهل‌پله، مسجد تاریخی، سد گلابر، باغ‌ها و کوچه باغ‌هایش و هنرهای صنایع دستی  همگی فرصتی ناب برای جذب گردشگر هستند.  

انتهای پیام/