میراث آریا: هفته دفاع مقدس یادآور رشادت ها و از خودگذشتگی‌های سیل عظیمی از جوانان این سرزمین است. افرادی که بدون هیچ چشم داشتی برای حفظ و امنیت کشورشان جان خود را بر کف دست گذاشتند و با یک دست لباس و اسلحه راهی میدان های نبرد با دشمن غاصب شدند.

«موزه دفاع مقدس» یکی از مکان هایی است که جنگ را روایت می کند. نه تنها جنگ بلکه سالهای قبل و بعد از جنگ را هم به تصویر می کشد. شاید تنها تفاوت این موزه با سایر فضاهایی که موزه هایی در آنها برپا می شود در کشف و شهود و به کارگیری از نور و تکنولوژی و صدا به جای روایت های تکراری است.

طراح این موزه صرفا کاری انجام نداده که بگویند موزه ای ساخته، بلکه احترام به بازدید کننده و درک حس حضور او در تک تک پلان های هشت ساله دفاع مقدس، آنهم با به کارگیری از ابزار نسل جدید، از قبیل ویدئو پروژکشن، تصاویر سه بعدی، صدا، افکت، صحنه سازی های رایانه ای، و ... برای او در اولویت بوده است و همین موضوع این موزه را از سایر موزه هایی که تا به حال دیده اید متفاوت می کند.

حالا اگر بخواهید دفاع مقدس را از زاویه دقیق دیده، خود را در آن فضا احساس کرده و به تنهایی بر اساس دیده ها و شنیده هایتان جنگ و دفاع مقدس را به قضاوت بنشینید، بهترین راه این است که از نزدیک آنچه که در موزه دفاع مقدس می گذرد را مشاهده کرده و تجربه جدیدی را از سر بگذرانید.

مسجد جامع خرمشهر و صدای اذان ظهر

وقتی از متروی شهید حقانی به سمت ورودی باغ موزه دفاع مقدس حرکت می کنید، بعد از پارک طالقانی و جایی که به سمت موزه می رود، مسجدی را می بینید که شبیه سازی شده مسجد جامع خرمشهر، نماد مقاومت ملت ایران است. مسجدی با کاشی ها و طراحی های آبی رنگ و دو گنبد فیروزه ای همراه با دو گلدسته. صدای قرآن و اذان ظهر از بلندگوهای مسجد در این فضا پیچیده است. اینجا زمینی است با زیربنای ۲۰۵ هزار متر مربع که در اراضی عباس آباد قرار دارد.

موزه دفاع مقدس شامل ۷ تالار است. عدد ۷ برگرفته از ۷ دولت عشق، ۷ دور طواف کعبه و پشتوانه ای بلند از تقدس این عدد به فرهنگ اسلامی است. تالارهای پروانه‌ها، آستانه، حیرت و حقانیت، دفاع، آرامش، شهادت، پیروزی، سرانجام از جمله هفت تالار موجود در این موزه است.

تالار پروانه‌ها و تکنیک ویدئو مپینگ

ورودی اولین تالار را می توانید هم با پله، هم با آسانسور بروید. در میان تالارهای مختلف این باغ‌ موزه، تنها تالار پروانه‌ها جنبه موزه‌ای دارد. دو سمت این تالار و بالای سر تندیس برخی فرماندهان جنگ، پروانه های بسیاری دیده می شوند که با تکنیک ویدئو مپینگ جلوه بسیاری به این فضا داده است..

آستانه و رخدادهای دهه ۳۰ تا ۶۰ 

از صداهایی که به گوش می‌رسد، معلوم است اینجا ورودی موزه است. دیوارهای بلند سفید رنگی که روی آنها پر شده است از عکس ها و فیلم های مربوط به دهه ۳۰ تا ۶۰ ایران تا پیروزی انقلاب که در مونیتورهای کوچکی که در دیوار تعبیه شده، دیده می شود. روزهای آغازین جنگ تحمیلی در این تالار به نمایش گذاشته شده است. بخش‌های دیگر این تالار شامل دیوار شعارنویسی است که با افکت صوتی و اسپری‌های رنگی به صورت دیجیتال تصویر می‌شوند.

عکس مبارزهای شاخص آن زمان نظیر سید محمد طباطبایی، ستارخان، باقرخان و ... در بخشی از این دیوار دیده می شود. نمایش فیلم تظاهرات ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ و ۲۱ مرداد سال ۱۳۵۷ نیز بخشی از این تالار است. ۲۱ تفنگ یا سلاح سازمانی ارتش به رنگ طلایی که روی لوله همه آنها گل میخک قرار دارد، داخل محفظه شیشه ای است. اینها نمادی از روز ۲۱ بهمن است که ارتش شاهنشاهی به انقلاب پیوست و تشبیه جمله امام خمینی (ره) است که فرمودند با ارتش درگیر نشوید و به جای آن به ارتشیان گُل دهید. کمی جلوتر ماجرای فرود هلی کوپتر در طبس به تصویر کشیده شده و یکی از موتورهای این هلی کوپتر و بالای سر تشبیه این فرود به داستان ابابیل در قرآن شبیه سازی شده است. در پایان این بخش و در انتهای دیوار سفید عکس امام خمینی (ره) حین خروج از هواپیمای فرانسه را مشاهده خواهید کرد.

حیرت و حقانیت در خلال بمباران خرمشهر

تالار بعدی از فروردین ۵۸ شروع می شود و نشان از حیرت مردم ایران از شوک جنگ تحمیلی است. رای آری به جمهوری اسلامی یا شاهنشاهی و شروع جنگ ایران وعراق را با اسناد و مدارک نشان می دهد. آنطرف تر عکس صدام روی دیوار دیده می شود، تصویری که صدام در حال پاره کردن مصوبه شورای امنیت که نقطه آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق شد. همچنین قسمتی از خاک ژاندارمری خانلری که اولین نقطه اشغال شده ایران توسط عراق است، در اینجا دیده می شود.

صداهای همهمه و درخواست کمک از زن و مرد و بچه ها شنیده می شود، کمی جلوتر کوچه ای در خرمشهر است. کوچه ای که به طور نیمه تخریب شده است. سمت چپ مغازه ای است که زیر بمباران، همه قفسه های اجناسش روی زمین ریخته و خاک، سراسر آنجا را پوشانده، سمت راست مدرسه ای است که کلاس درس آن پر است از نیمکت های چوبی، صدای جیغ معلم و دانش آموزان به خاطر ترس از بمباران شنیده می شود. نیمی از دیوارها ریخته شده و بیشتر این کوچه را خاک گرفته است.

صدای بمباران و صدای جیغ بچه ها حین آموزش در مدرسه وحشت را به دل هر فردی که در این موزه که نه، خیابانی در خرمشهر است می اندازد و با شنیدن و دیدن این تصاویر زنده بیش از پیش حس می کنید انگار زمان به عقب برگشته و شما درخرمشهر سال ۶۶ هستید.

آنطرف تر اتاقی نسبتا بزرگ دیده می شود که در سر در آن نوشته شده است بمباران خانی آباد تهران سال ۱۳۶۶. شاید وقتی این جمله را بالای ورودی اتاقی ببینید پاهایتان سست شود و سر دو راهی بمانید که به اتاق وارد شوید یا نه؟ در صحبت های روایتگران موزه این شنیده شد که اگر ناراحتی قلبی دارید یا شدت صدا و انفجار را نمی توانید تحمل کنید به این اتاق وارد نشوید.

تعداد بازدید کننده ها به دلیل ساعتی که برای این بازدید انتخاب شده بود خیلی زیاد نبودند و هر بخش را باید به تنهایی تجربه می کردید و این قطعا تجربه خاصی بود. وارد اتاق که می شوید چند راهروی کوچک را رد می کنید و در انتهای دیوار به تصویری که فیلم مستند بمباران خانی آباد تهران هست، نزدیک می شوید. اگر یک دقیقه همانجا بایستید، بعد از صدای آژیر خطر، بمباران آغاز می شود و در اینجا شما نیز جزو مردم حاضر در این بمباران حساب می شوید. درست است شاید در سال ۶۶ در آن محله حضور نداشتید اما حضورتان در این فضای شبیه سازی شده چیزی از نبودتان در آن فضای واقعی کم نمی کند و همان شوک و شرایط روحی به شما هم منتقل می شود.

پالایشگاه نفت آبادان نیز در آن سمت دیده می شود. پالایشگاهی که در جریان جنگ تحمیلی به شدت تخریب شد. بعد از عبور از راهرویی نسبتا بزرگ و سفید رنگ که نمایش حضور اقوام ایرانی و اقلیت های دینی در جنگ است، به مامنی چون مسجد می رسید.

بخش بعدی این موزه، به حضور و نقش زنان در جنگ، تالار دفاع اقوام ایرانی، جواهراتی که کمک های مردمی به رزمنده ها است، تعلق دارد. سویی دیگر نیز مادری دیده می شود که کنار پنجره اتوبوس حامل رزمنده ها، پسرش را بدرقه می کند.

تالار دفاع و سنگرهای سرد و گرم

مهمترین بخش این تالار بازسازی سنگرهای پشت جبهه است. گونی های خاکی که روی هم چیده شده است تا دیواری بسازد، شما را به داخل سنگر هدایت می کند. تندیس برخی شخصیت های سیاسی هم در این سنگرها دیده می شود. حتی اینجا سنگرهای به اصطلاح سرد و گرم ( نقاط گرمسیر و سردسیر کشور در زمان جنگ) نیز وجود دارد. انتهای سنگر، در اتاقی را باز کرده و به سنگر گرم وارد می شوید. اینجا گرمای شدیدی توی صورتتان می خورد که دوست دارید به سرعت به سمت بیرون بروید و وقتی در خروج را باز می کنید به سنگر سرد می رسید که از سرما دلتان می خواهد به سرعت خارج شوید. داخل سنگرها چند رزمنده نشسته و نماز می خوانند یا استراحت می کنند. برخی لباس های گرم و برخی نیز لباس های خنک بر تن دارند.

بعد از خروج از سنگر، روی زمین چند نور دایره ای شکل می بینید، اگر روی آنها بایستید مثل مین منفجر می شوند و شما فقط صدای مهیبی از انفجار را خواهید شنید.

این تالار نمایش ‌دهنده ساختار دفاعی کشور،از ارتش و بسیج گرفته تا نیروهای مردمی است. کسانی که در دفاع از خاک و تمامیت ارضی کشور تلاش کردند. این دفاع در کنار استفاده از ادوات جنگی به نمایش در می‌آید.

در این موزه نیمکت هایی که برای استراحت بازدید کنندگان قرار داده شده است، صندوق مهمات جنگی است.

تالار آرامش و حضور تندیس شهید آوینی

در تالار آرامش پایان جنگ و توضیح برخی از عملیات ها آورده شده است. ۱۹ عملیات از عملیات ثامن‌الائمه تا مرصاد در این تالار توضیح داده شده است.

تندیس شهید آوینی در کنار اتاقی قرار دارد که فیلم های مستند آوینی در آن دیده می شود.

احمدی روشن، صیاد شیرازی، داریوش رضایی نژاد از جمله شهدای هسته ای هستند که برخی وسیله هایشان در این موزه برای بازدید عموم گذاشته شده است.

تالار شهادت

جلوتر به رودخانه ای می رسید که پلی شناور دارد. پل خیبر پلی شناور به طول ۱۴ کیلومتر روی آب در نیزار و باتلاق است. رزمندگان این پل را احداث کردند و طوری ساخته شد که هر کدام از قطعات پل ۶ تن وزن را تحمل می کند طوریکه ماشین، تدارکات، مهمات نیز روی این پل قابل جا به جایی است. از روی پل با احتیاط و به سختی عبور می کنید. در دو سمت رودخانه درخت های نخل دیده می شوند و رزمنده هایی که مشغول نبرد هستند.

در این تالار فیلم هایی از اسرا و شیمیایی های جنگ تحمیلی پخش می شود. در میانه این تالار فضای بزرگی قرار دارد که خاک تربت شهدای مفقود الاثر و تربت بارگاه امام حسین (ع) دیده می شود.

تالار پیروزی و خیابانی به نام «ایران»

این تالار پیروزی‌های ایرانیان در دوران جنگ تحمیلی را نشان می‌دهد. از آثار این تالار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: وقایع آخر جنگ که با تصاویری از حال و هوای روزهای آخر جنگ به نمایش گذاشته می‌شود. یک اثر هنری ساخته شده از طناب که نمادی از عاقبت صدام و مجازات اعدام اوست. تصاویری از صدام حسین و سرانجام وی که اعدام شد.

همانطور که قطعه «این پیروزی خجسته باد این پیروزی» که برای فتح خرمشهر است، پخش می شود، خیابانی اینجا است که خیابان ایران نام دارد. در این خیابان آماری از شهدای هر استان ایران نوشته شده است و نام هر کدام از شهدا روی پلاکارد آبی دیده می شود.

کمی آنطرف تر به حسینیه امام خمینی در جماران می رسید که امام (ره) در کنار حاج  سید احمد خمینی در حال سخنرانی هستند.

تالار سرانجام

این تالار تمام تغییرات و تحولات نظام در طول ۳۰ سال گذشته، تمام وقایع، پیشرفت ها و افت و خیزهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را بازگو می کند. تالار سرانجام آخرین تالار باغ موزه دفاع مقدس است. بازدیدکنندگان پس از گذر از مراحل پیشین، به بالاترین نقطه از باغ موزه می‌رسند که در آنجا با یادمان، تصاویر، تندیس‌ها و بازمانده‌های جنگ تحمیلی مواجه می‌شوند و به آن‌ها ادای احترام می‌کنند.

تالار عاشورا و شبیه‌سازی ضریح امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع)

از بیرون این تالار که ورودی را نگاه می کنید به نظر فضای جذابی می آید. دو پرده سبز رنگ دو طرف ورودی کنار رفته و شما را به داخل هدایت می کند و راهروی بزرگی شما را به تالار می رساند، روی سقف آیینه هایی شبیه به لوستر دیده می شود که می خواهد نماد «شهدا مثل آیینه شما را می بینند» را برایتان تداعی کند. پایان راهرو از پله ها پایین می روید و دو ضریح می بینید، سمت راست ضریح ابا عبدالله الحسین (ع) و سمت چپ ضریح حضرت اباالفضل العباس (ع) شبیه سازی شده است. آن طرف تر سنگ مزاری قرار دارد که روی آن تصاویر مناطق متبرکه کربلا و برخی مزار شهدا نمایش داده می شود. این دو ضریح همان ضریح های هندی پاکستانی است. این فضا تشبیه این است که شهدا ادامه دهنده راه امام حسین (ع) هستند.

ماشین شهدای هسته‌ای در فضای بیرونی موزه

در فضای بیرون این موزه ماشین هایی در باکس های شیشه ای قرار داده شده اند، اینها ماشین های برخی از شهدای هسته ای نظیر شهید شهریاری و ... هستند. تعدادی از این ماشین ها هم برای حمل و نقل رزمنده ها در جبهه مقاومت بوده است.

انتهای پیام/