جریان مهم مرمت و حفاظت از آثار منقول تاریخی‌فرهنگی

ابوالفضل نیکوبیان

با همت کارشناسان میراث‌فرهنگی مازندران، آزمایشگاه و کارگاه مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی در موزه تاریخ شهر ساری در حال راه‌اندازی و تجهیز است، اما به جهت اهمیت موضوع در نوروز ۱۴۰۴ از ۱۳۰ اثر مرمت شده رونمایی شد و در قالب نمایشگاه، برای بازدید علاقه مندان و گردشگران قرار گرفت.

ابوالفضل نیکوبیان کارشناس میراث‌فرهنگی در یادداشتی نوشت: موزه تاریخ و باستان‌شناسی ساری در عمارت کلبادی در سال ۱۳۸۷ تأسیس شده و مربوط به دوره قاجاریه و در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باتوجه‌ به وجود اشیای تاریخی و فرهنگی حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی، کشف و ضبط و... در مخزن موزه، لزوم حفاظت و مرمت این اشیا ضروری و در اولویت اقدامات اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.

این آثار شامل خنجر و سر پیکان مفرغی حاصل از کاوش محوطه های تاریخی و مکشوفه، النگوهای زینتی  و انگشترهای مفرغی با نگین و یا بدون نگین، توتم های آیینی و ... است.

در همین راستا  پیش از هر اقدامی، مستندنگاری تمام آثار مطابق با استانداردهای بین‌المللی مرمت انجام شد که شامل عکاسی از تمام زوایا، آسیب‌شناسی و آسیب‌نگاری است. در مرحله آسیب‌شناسی مشاهده شد که سطح اشیا از رسوبات محیطی پوشیده شده است که بر روی قسمت‌هایی از آن‌ها خوردگی به رنگ سبز کم‌رنگ قرار دارد. همچنین در بعضی قسمت‌های فلز رنگ سبز روشن و سبز خاکستری که اولین محصول خوردگی فعال و معرف حضور کلر بوده دیده شده است. از کاغذ PH متر برای شناسایی میزان اسیدی بودن، و حضور کلر در شیء استفاده شد. ابتدا با استفاده از قطره‌چکان قطره‌ای آب بر روی سطح شی ریخته شد اندکی صبر شد سپس کاغذ تورنسل بر روی قسمت مرطوب گذاشته شد و بعد از چند ثانیه کاغذ برداشته و نتیجه مشاهده شد که عدد ۶ و خاصیت اسیدی بر روی اکثر آثار نشان داده شد.

پس از آن اقدامات مرمتی و حفاظتی متناسب با مبانی نظری مرمت بر روی اشیا آغاز و در مرحله اول ابتدا شماره اموال نوشته شده بر روی شیء به‌وسیله اپلیکاتور آغشته به محلول آب مقطر و استون پاک شد. در مرحله دو پاک‌سازی به‌صورت مکانیکی صورت گرفت که با استفاده از تیغ بیس توری و ابزار دندانپزشکی لایه رسوبات خاکی و محصولات خوردگی پودری برداشته شد و مقداری از رسوبات و محصولات خوردگی به‌عنوان نمونه در ظرف جداگانه‌ای برای آنالیز خوردگی و شناسایی ترکیبات قرار داده شد. از محلول ۵% STPP (سدیم تری پلی فسفات) حل شده در آب مقطر به روش ضمادگذاری در سه مرحله ۱۵ دقیقه‌ای به‌وسیله پنبه آغشته به محلول استفاده شد و پس از آن با برس رسوبات نرم شده از سطح جدا و هر بار پس از اتمام کار، شیء بادقت توسط آب مقطر شسته و خشک شد.

با توجه به اینکه اشیای حاضر خاصیت اسیدی داشتند، از کربنات سدیم (Na۲CO۳) محلول ۵ % در آب مقطر برای کلرزادیی آن ها استفاده شد به طوری که هر شیء به مدت بیست دقیقه کامل در محلول غوطه ور شده و بعد با آب مقطر شسته و خشک شده است. این مرحله دوبار تکرار گردید که در نهایت در چند نقطه از شی PH سنجی انجام شد و PH ۷.۵ ثبت شد. برای جلوگیری از ادامه ی روند فعالیت های خوردگی و درمان بیماری برنز از محلول بازدارنده ۳ %  BTA (بنزو تری آزول) حل شده در اتانول استفاده گردید. بدین صورت که اشیاء به صورت کامل در محلول بنوز تری آزول غوطه ور شده و به مدت ۸ ساعت باقی ماند. در آخر تثبیت نهایی با پارالوئید B-۷۲ با نسبت ۳ % حلال در استون با قلمو انجام شد. در این مرحله سعی شد تا با دقت عمل تثبیت صورت بگیرد تا شاهد ایجاد درخشندگی مصتوعی حاصل از پوشش پارالویید نباشیم.

پس از این مرحله و عکاسی مجدد از هر شیء متناسب با تصاویر قبل مرمت، گزار ش مرمت برای هر اثر به صورت جداگانه تهیه و پس از بسته بندی مناسب به مخزن منتقل شد.

انتهای پیام/

کد خبر 1404011402827
دبیر مرضیه امیری

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha