صمد قربان‌نژاد دانش آموخته دکترای مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی در یادداشتی نوشت: گهر پارک سیرجان که درواقع یک دهکده‌ تفریحی، گردشگری و پذیرایی است را می‌توان به‌عنوان یکی از داشته‌های ارزشمند فرهنگی و اجتماعی استان کرمان قلمداد کرد، محلی که عظمت آن در کنار مدت‌زمان نسبتاً اندک شروع عملیات ساخت تا بهره‌برداری، نشان از برنامه‌ریزی صحیح و هدفمند و همت والای مجتمع صنعتی و معدنی گل‌گهر و شرکت‌های زیرمجموعه آن دارد.

استقبال چشمگیر و قابل‌قبول مردمان سیرجان و سایر شهرستان‌های استان کرمان و حتی گردشگران سایر استان‌ها از فاز اول این مجموعه نشان از موفقیت این مکان تفریحی در گام نخست، دارد که خود می‌تواند عامل انگیزه بخشی برای تسریع ساخت فازهای بعدی این مجموعه باشد، نکته قابل تأمل که کمتر به آن پرداخته شده تأثیرات این دهکده گردشگری در هویت فرهنگی سیرجان است.

 فرهنگ از دیدگاه بسیاری از اندیشمندان ازجمله ادوارد تیلور، مفهوم گسترده‌ای دارد که شامل علم و دانش، اعتقادات و دین، هنر، اخلاقیات قانون، آداب‌ورسوم و بسیاری از توانایی‌ها و عادت‌هایی می‌شود که هر انسان به‌عنوان عضوی از جامعه آن‌ها را داراست و هویت فرهنگی، حس تعلق به یک گروه است، این احساس بخشی از خودآگاهی و درک شخصی فرد و مربوط به تابعیت، قومیت، دین، طبقه اجتماعی یا هر گروه اجتماعی دارای فرهنگ متمایز خود است، هویت فرهنگی، هم فرد و هم گروه افرادی که هویت فرهنگی یکسان دارند را مشخص می‌کند.

 آنتونی گیدنز  در بخشی از کتاب « تجدد و تشخص » و در مبحث مربوط به هویت این‌چنین بیان می‌دارد: اوضاع‌ و احوال اجتماعی، هیچ‌گاه از زندگی شخصی جدا نیست و به‌طورکلی نمی‌توان آن‌ها را صرفاً به‌عنوان محیط خارجی زندگی شخصی در نظر گرفت، افراد در جریان مبارزه با مسائل خصوصی خود فعالانه به تجدید ساختمان دنیای اجتماعی پیرامون خود کمک می‌کنند.

 از آن‌جا که تعداد قابل‌توجهی از شهروندان سیرجان در یکی از شرکت‌های وابسته به گل‌گهر مشغول کار بوده و با توجه به سختی‌ها و چالش‌های خاص مشاغل معدنی و صنعتی، ناخودآگاه در زندگی خصوصی با بحران‌ها و ناملایمات روحی روبرو می‌شوند که می‌تواند آثار مخربی در اوضاع‌ و احوال اجتماعی داشته باشد، حال وجود فضایی چون گهرپارک می‌تواند تأثیرات مثبتی را در روحیه شخصی شهروندان و به تبع آن در نشاط اجتماعی داشته و گیدنز نیز درهمین‌رابطه معتقد است: هویت امروزین نوعی دستاورد بازتابی است، روایتی که برای هویت خویش در نظر می‌گیریم، الزاماً باید در ارتباط با تغییرات سریع زندگی اجتماعی ( به مقیاس محلی و جهانی ) شکل گرفته، دگرگون شود و به‌طور بازتاب و استحکام یابد.

 با توجه به اینکه گهر پارک از لحاظ وسعت و تنوع اماکن تفریحی، گردشگری و پذیرایی نسبت‌به اماکن مشابه استان و حتی کشور از مزیت‌های محسوسی برخوردار است، باعث معطوف شدن توجه گردشگران به شهرستان سیرجان شده که این امر باعث ایجاد حس خاص بودن در اذهان عمومی مردم این شهرستان شده‌است.

براساس نظریه هنری تاجفل؛ هویت افراد از عضویت آنان در گروه‌های خاص توجیه می‌شود و آنان به‌دنبال این حس هویت، به‌صورت خود به‌ خودی، گروه خود را برتر از سایر گروه‌ها می‌شمارند، حال وجود چنین مکانی که برتری‌های کمی و کیفی ملموسی نسبت‌ به اکثر دهکده‌های گردشگری دارد می‌تواند از عوامل احساس هویت فرهنگی برتر در بین افراد جامعه شود که این می‌تواند به ‌جای تبدیل شدن به نوعی تکبر و غرور کاذب در صورت برنامه‌ریزی هدفمند در چارچوب آداب، رسوم و ارزش‌های این خطه به حفظ و تقویت هویت فرهنگی اصیل منطقه کمک شایانی کرده و آنرا به‌عنوان یکی از هویت‌های فرهنگی برتر،به نمایش گذاشته است.

 از دیگر نکاتی که مرتبط با اثربخشی گهر پارک در هویت فرهنگی سیرجان می‌توان به آن اشاره کرد استفاده و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا در برخی قسمت‌های این پارک است که گمان می‌رود، حاصل نگرش جهانی شدن، در اذهان مدیران گل‌گهر است، که این مبحث یعنی رابطه جهانی شدن و تأثیر آن بر هویت فرهنگی از مسائل پرچالش علوم اجتماعی محسوب می‌شود که نظریه‌پردازان بزرگی همچون استوارت هال در رابطه با آن مطالب مهمی را بیان کرده‌، این اندیشمند معتقد است: بحث ‌برانگیزترین مسئله در تعاملات جهانی شدن تنش میان امر محلی و جهانی در تغییر هویت است، ازنظر استوارت هال همیشه این تنش میان عام‌گرایی و خاص گرایی وجود داشته است و تنها در عصر جهانی شدن تشدید یافته، به این صورت که واکنش‌های آن هم‌زمان در دو مسیر به جریان می‌افتد، از یک‌سو میل به فرا رفتن از خود و جهانی شدن دارد، و ازسوی دیگر تمایل به محدود و محلی شدن دارد.

 نکته‌ای که دراین‌میان مهم به‌نظر می‌آید توجه به میزان تناسب بین جهانی شدن و حفظ هویت‌های محلی سیرجان در طراحی و ساخت فضاها و مهم‌تر از آن در برنامه‌ها و رویدادهای گهر پارک است که خود نیازمند پژوهش‌های علمی‌تر و دقیق‌تر دراین‌رابطه می‌باشد.

 به عبارتی دیگر می‌بایست سیاستگذاران گهرپارک در هرکدام از قسمت‌های گردشگری و تفریحی این مجموعه که از تکنولوژی‌های روز دنیا بهره می‌برد حتماً بخشی از سیاست خود را، در طراحی سازه‌ها، معماری و طراحی بازی‌های مدرن و رویدادهای تفریحی، هنری و ورزشی ، معطوف به حفظ و اشاعه هویت فرهنگی سیرجان کنند.

 پیشنهاد می‌شود در طراحی و اجرای هرکدام از فازهای این مکان ارزشمند، ملاحظاتی در قالب پیوست فرهنگی با اولویت حفظ هویت فرهنگی و هویت‌سازی نوین در چارچوب آداب و سنن و زیست‌بوم فرهنگی سیرجان و استان کرمان لحاظ شود.

انتهای پیام/