در دل شهرستان کردکوی در غرب استان گلستان، مجموعه‌ای به نام ساروقِ نِنا فعالیت می‌کند. ساروقِ نِنا نامی است که با خود یاد و خاطره مادربزرگ‌ها را به همراه دارد. این برند که به معنای "بقچه مادربزرگ" است و از سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را آغاز کرده، به همت فاطمه راییجی یانسری، خواهرش زهرا و برادرش عباس راییجی، به یکی از پیشگامان هنرهای دستی در گلستان تبدیل شده است.

فاطمه راییجی، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد تاریخ از دانشگاه تهران، درباره ایده شکل‌گیری این مجموعه می‌گوید: پس از مطالعات و پژوهش‌های فراوان، با کمک اساتید بومی و دانشگاهی توانستیم نقشه راهی برای احیای دست‌بافته‌های سنتی ترسیم کنیم. هدف ما خلق آثار فاخر و اصیل بود که بتواند ریشه‌های فرهنگی منطقه گلستان را بازتاب دهد.

فعالیت مجموعه با تولید جاجیم‌های نقش‌دار پشمی آغاز شد. این جاجیم‌ها که با تکنیک پود مضاعف و رنگرزی طبیعی ساخته می‌شوند، جذابیت بصری بالایی دارند. فاطمه راییجی درباره شروع کار توضیح می‌دهد: ما کار را با یک دستگاه بافت و سرمایه‌ای اندک (۱۰ میلیون تومان) آغاز کردیم، اما خوشبختانه استقبال عمومی به ما انگیزه داد تا کارگاه را توسعه دهیم. امروز علاوه بر جاجیم، به تولید پارچه‌های سنتی، چادرشب‌بافی و پارچه‌بافی هشت‌وردی نیز مشغول هستیم.

آموزش، اشتغال‌زایی و تداوم هنر

یکی از وجوه مهم ساروقِ نِنا، توجه ویژه به آموزش است. این مجموعه آموزشگاه فنی‌وحرفه‌ای ویژه‌ای تأسیس کرده که پس از پایان دوره، هنرجویان می‌توانند گواهی‌نامه مهارتی دریافت کنند. این هنرمند گلستانی همچنین به برنامه‌های ویژه‌ای برای کودکان اشاره می‌کند: به‌عنوان کسی که تاریخ خوانده‌ام، معتقدم کودکان باید از همان خردسالی با تاریخ و فرهنگ آشنا شوند. ما کارگاه‌های مادر و کودک برگزار می‌کنیم که کودکان با طرح و رنگ دلخواه خود اثری خلق کنند. این تجربه نه‌تنها برای کودکان، بلکه برای سه نسل خانواده جذاب است.

در حوزه اشتغال‌زایی نیز این مجموعه موفق بوده است. راییجی توضیح می‌دهد: به‌عنوان راهبر شغلی کمیته امداد امام خمینی (ره)، با آموزش و راه‌اندازی کارگاه‌های خانگی، تاکنون توانسته‌ایم برای ۵۰ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کنیم. تولیدات این هنرمندان با نظارت ما به بازار عرضه می‌شود.

افتخارات و حضور در بازار

مجموعه ساروقِ نِنا دارای سه نشان ملی مهر اصالت مرغوبیت کالا است که دو مورد آن متعلق به زهرا راییجی و یک مورد متعلق به فاطمه راییجی است. این مجموعه همچنین برگزیده استارتاپ صنایع‌دستی جهاد دانشگاهی استان گلستان و طرح کارآفرینی دانشگاه پیام نور تهران شده است.

تولیدات این مجموعه شامل جاجیم، پارچه‌های دکوراتیو، رومیزی، سجاده، سفره، حوله و حتی گلیم و گبه است که به بازارهای تهران و اصفهان ارسال می‌شوند. هرچند صادرات این محصولات هنوز به‌صورت چمدانی است، اما این هنرمند امیدوار است با توسعه زیرساخت‌ها، صادرات به‌صورت گسترده‌تری انجام شود.

فاطمه راییجی درباره چالش‌های پیش روی این هنر می‌گوید: تعداد تولیدکنندگان آثار فاخر کم است و برخی تولیدکنندگان کیفیت را قربانی کمیت می‌کنند. این هنر اگر با دقت و ظرافت انجام شود، قابلیت تجاری‌سازی و صادرات بالایی دارد.
همچنین بحران‌هایی چون سیل گلستان و شیوع کرونا، این مجموعه را با مشکلاتی مواجه کرد. اما به گفته او، این دوران فرصتی برای بازنگری و به‌روزرسانی محتوای تخصصی شد.

او در پایان تأکید می‌کند: فضای کارگاه ما گرم و صمیمی است. همه با عشق و علاقه کار می‌کنند و گردشگران داخلی و خارجی که از کارگاه بازدید می‌کنند، هم با هنر ما آشنا می‌شوند و هم خرید می‌کنند. هنر دستی نیازمند صبر و عشق است و اگر جوانان از همان ابتدا به‌صورت آکادمیک وارد این مسیر شوند، نتایج درخشانی خواهند گرفت.

راییجی از مسئولان می‌خواهد که برای حفظ و توسعه هنرهای دستی استان گلستان حمایت بیشتری کنند. او می‌گوید: گلستان با اقلیم مناسب و سابقه درخشانش در کشت پنبه می‌تواند پایتخت صنایع‌دستی نساجی سنتی باشد. اگر به صنایع تبدیلی توجه شود، مسیر برای تولید انبوه و صادرات هموار خواهد شد.

او در پایان می‌گوید: ساروقِ نِنا همچنان در مسیر رشد و توسعه است و برنامه‌های متعددی برای آینده داریم. امیدوارم این هنر سنتی نه‌تنها حفظ شود، بلکه الهام‌بخش نسل‌های جدید باشد.

علاقه‌مندان می‌توانند برای بازدید از کارگاه یا ثبت سفارش، به شهرستان کردکوی مراجعه کنند یا از طریق صفحه اینستاگرام saroghenena@ و وب‌سایت رسمی این مجموعه با ساروقِ نِنا در ارتباط باشند.

ساروقِ نِنا امروز تنها یک کارگاه نیست؛ بلکه نمادی از تلاش، اصالت و عشق به هنر است. مجموعه‌ای که گذشته را زنده نگه می‌دارد و به آینده‌ای روشن امید دارد.

انتهای پیام/