رضا دبیری‌نژاد مشاور موزه‌ها و میراث هنر معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در یادداشتی به مناسبت افتتاح نمایشگاه «شکوه ایران باستان» در سین‌کیانگ چین نوشت: تور نمایشگاهی موزه ملی ایران که در ایالت های مختلف چین برپا شده است تجربه‌ای متفاوت برای موزه های ایران است. موزه ملی ایران تجربه‌های متعددی در برگزاری نمایشگاه آثار خود در خارج ایران دارد که در هر دوره به تناسب شرایط سیاسی و روابط بین المللی در کشورهایی برگزار شده است که همواره با استقبال روبرو بوده ولی این استقبالها اثرات و دستاوردهای جانبی داشته است. حالا چین یک سرمایه‌گذاری چند جانبه بر تعاملات با ایران کرده است که بخشی از آن به دلیل سابقه تمدنی دو کشور بر حوزه میراث‌فرهنگی و به تبع آن گردشگری است. از این رو فضا و حمایتی برای تعاملات بین موزه ای ایجاد کرده است. کشوری که بخش عمده ای از جمعیت جهان را داراست هم خود یک بازار مخاطب جدی حساب می شود هم به دلیل شبکه داخلی فراگیر خود هررویداد بزرگ فرهنگی در آن به یک رویداد تاثیر گذار تبدیل می‌شود. اینا می توان از حجم بازدیدکنندگان نمایشگاه شکوه ایران باستان در پکن و شانگهای مشاهده کردکه هم سبب تمدید این نمایشگاه شده است.جریان تبلیغی نمایشگاه به حدی بود که حتی کسانی بازدید نکرده بودند تا حد قابل توجهی از برگزاری آن خبر داشتند و نوعی شوق برای دیدن نمایشگاه در شنوندگان خبر دیده می شد.

این گونه نمایشگاه شکوه ایران باستان را باید همچون یک رسانه در چین دانست که بخش عمده ای مخاطبان آن نیز نسل جوان چینی ها بودند و این گونه ایران به یک روایت آشنا و پرسابقه در چین تبدیل می شود که نسل های جدید آن با ایران به مثابه یک حوزه تمدنی دیرینه و متنوع آشنا می شوند چیزی که روایت نمایشگاه سعی می کند از قدمت باستانی ایران و صنایع تاریخی شروع کند و آن را به دوره اسلامی پیوند و امتداد دهد. نمایشگاه به شکلی تلاش دارد که کنار اشیا میراث های جهانی ایران را نیر معرفی کند.

نکته قابل توجه دیگر آن است که نمایشگاه شکوه ایران باستان در دو رویداد قبلی خود همسایه نمایشگاه های بزرگی ازتمدن های دیگر شد از نمایشگاه آثار عربستان در پکن و نمایشگاه مصر باستان که در شانگهای برپا شده بود حالا وجود آثار چین را در موزه های میزبان در نظر بگیرید که سبب ایجاد فضایی بینافرهنگی با بهره از تمدنهای باستانی شده است و گفتگویی فرهنگی برای بازدیدکنندگان همزمان این نمایشگاه ها شکل می گیرد. این تبلور همان چیزی ست که سالها پیش‌تر شورای بین المللی موزه ها ـایکوم با عنوان موزه ها: پدیدآور پیوندها برای سیاستگزاری موزه ها برگزیده بود. جایی که موزه ها دروازه نفوذ اجتماعی و تماس ملل می شوند و یک دیپلماسی موزه‌ای فعال موزه‌ای را می‌سازند.

حالا نمایشگاه شکوه ایران باستان به استان سین‌کیانگ رسیده است حوزه ای دروازه تاریخی جاده ابریشم و محل تماس فرهنگی با ایران بوده است ایالتی که در آن می توان نشانه های فرهنگی ایران و حتی زبان فارسی را در گذشته تاریخی مشاهده کرد از این رو برگزاری نمایشگاه فعلیمی توان نقش یادةوری به خاطره جمعی و تذکر جغرافیایی را به همراه دارد. سین کیانگ با نمایشگاه شکوه ایران باستان می تواند بخشی از گذشته خود را به یادآورد و فرصت مناسبی برای شناسایی نشانه های مشترک فرهنگی تاریخی و فعالیت پژوهشی بر  روی آنها است. از اینرو حالا نمایشگاه شکوه ایران باستان به مرز تماس فرهنگی با چین رسیده است ولی تواند یک فرصت ویژه فراهم آورد و علاوه بر تذکرها به نسل جوان به میراث های چین نیز تلنگرهایی بزندو برخی از میراث های فراموش شده منطقه را زنده و یادآوری کند.

نمایشگاه های برون‌مرزی یک فرصت و امکان ویژه هستند که بعد از تجربه‌های متعدد باید به یک ساختار سازمانی درون موزه ملی تبدیل شود و با برنامه‌ریزی پیوسته دنبال شوند و حتی فرصت تعاملات بین موزه‌ای بیشتری را ایجاد کنند تا از ظرفیت موزه‌ها برای تأثیرگذاری معاصر استفاده شود. موزه‌های ما هنوز برای چنین فعالیت های راه طولانی دارند باید به آنها سرعت بیشتری بخشید و آنها برای سرعت بیشتر تقویت نمود.

انتهای پیام/