فرشید فیروزان کارشناس گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمان، در آستانه شب یلدا، در یادداشتی نوشت: یلدا و کریسمس، دو جشن زمستانی هستند که ریشه در تاریخ و فرهنگ‌های متفاوت دارند، اما در عین حال، شباهت‌هایی نیز در آنها وجود دارد، در هر دو این جشن‌ها، طولانی‌ترین شب سال با آداب و رسوم خاص خود جشن گرفته می‌شود، نمادی از پیروزی نور بر تاریکی و آغاز فصل نو بوده و این شباهت‌ها، فرصت بی‌نظیری را برای گردشگری فرهنگی و جذب گردشگران داخلی و خارجی و همچنین برنامه ریزی جهت توسعه گردشگری زمستانی را فراهم می‌کند.
یلدا، جشن باستانی ایرانیان
شب یلدا یا شب چله یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که از هزاران سال پیش تاکنون در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته است، این شب، طولانی‌ترین شب سال و آغاز زمستان است و ایرانیان با برگزاری جشنی به نام یلدا، به استقبال روزهای بلندتر می‌رفتند.
ریشه‌های شب یلدا به دوران باستان و باورهای ایرانیان درباره خورشید و طبیعت بازگشته و در دوران باستان، مردم خورشید را نماد زندگی و روشنایی می‌دانستند و از این‌رو، طولانی شدن شب‌ها و کوتاه شدن روزها را نشانه‌ای از ضعف خورشید و نزدیک شدن به تاریکی می‌پنداشتند؛ به همین دلیل، با برگزاری جشن شب یلدا، به استقبال تولد دوباره خورشید می‌رفتند و امیدوار بودند که روزها دوباره بلندتر شوند و در واقع نماد پیروزی نور بر تاریکی و امید به آینده‌ایی بهتر نشان دهنده پیوند عمیق ایرانیان با طبیعت بود.
یکی از مهم‌ترین آداب شب یلدا، دور هم جمع شدن خانواده و دوستان و دیدار از بزرگان خانواده و خوردن آجیل و میوه‌هایی مانند هندوانه و انار که نماد فراوانی و برکت بوده، است؛ از دیگر آداب این شب گرفتن فال حافظ، شاهنامه خوانی و روایت حکایتهای قدیمی و اساطیری توسط بزرگان خانواده برای نسل جوان است.
با گذشت زمان، آداب و رسوم شب یلدا دستخوش تغییراتی شده است، اما همچنان این جشن در دل ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد.
کریسمس، جشن میلاد مسیح
کریسمس یا نوئل یکی از بزرگترین جشن‌های مذهبی در دین مسیحیت است که به مناسبت تولد عیسی مسیح برگزار می‌شود. این جشن در بسیاری از کشورهای جهان، حتی در کشورهایی که اکثریت جمعیت آنها مسیحی نیستند، جشن گرفته می‌شود و تبدیل به یک جشن جهانی شده است .
ریشه‌های تاریخی کریسمس به جشن‌های باستانی زمستانی برگشته که در فرهنگ‌های مختلف قبل از میلاد حضرت مسیح برگزار می‌شده، این جشن‌ها اغلب به منظور خوشامدگویی به خورشید و آغاز فصل رشد دوباره برگزار و با گسترش مسیحیت، تاریخ تولد عیسی مسیح با این جشن‌های باستانی همزمان شده و کریسمس به شکل امروزی شکل گرفت.
شب یلدا و کریسمس هردو در آغاز زمستان جشن گرفته می‌شوند و عاملی برای دور هم جمع شدن خانواده ها و شادی در شبهای سرد زمستانی است و به نظر می رسد بین درخت کریسمس که نماد کریسمس امروزی است پیوند عمیقی باتقدس درخت در ایران باستان وجود دارد.
در باورهای ایرانیان باستان، درخت نمادی از زندگی، رشد، باروری و پیوستگی انسان با طبیعت بوده است؛ درختان کهنسال به عنوان موجوداتی مقدس و محل سکونت ایزدان مورد پرستش قرار می‌گرفتند، سرو، به عنوان درختی همیشه سبز، نماد مقاومت در برابر سختی‌ها و جاودانگی تلقی می‌شد..
در شب یلدا، طولانی‌ترین شب سال، ایرانیان باستان درختی را تزئین می‌کردند که به درخت یلدا معروف بوده این درخت معمولاً سروی بلند قامت بود که با میوه‌ها، شمع‌ها و نوارهای رنگی آراسته می‌شد، این سنت نمادی از پیروزی نور بر تاریکی و تجدید حیات طبیعت بود.
هم در سنت ایرانی و هم در سنت کریسمس، درخت به عنوان نمادی مقدس و محور جشن‌ها قرار داشته ومحسوب می شدند؛ سرو و کاج هر دو به دلیل همیشه سبز بودنشان نماد جاودانگی و زندگ و تزئینات بعدها به درخت کریسمس اضافه می‌شود.
دلیل این شباهت به آیین‌های قبل از مسیحیت در ایران باستان مانند میتراییسم که عموما بر پایه نمادهای گیاهی و ستایش طبیعت وخورشید استوار بودند و با تبادلات فرهنگی در طول تاریخ بین ایران و سایر مناطق جهان در دیگر فرهنگ‌ها ظهور پیدا کرده و ارجاع داده می‌شود.
در نتیجه، می‌توان گفت که سنت درخت کریسمس ریشه‌های عمیقی در باورهای باستانی ایرانی دارد، شباهت‌های بین یلدا و کریسمس، فرصت بی‌نظیری را برای گردشگری فرهنگی فراهم می‌کندکه می‌توان با برنامه ریزی و طراحی رویدادهای گردشگری مناسب، گردشگران خارجی را به ایران جذب و باعث توسعه گردشگری داخلی و زمستانی شد.
برگزاری تورهایی شامل بازدید از اماکن تاریخی و فرهنگی مرتبط با یلدا وکریسمس، برگزاری جشنواره‌ها ی فرهنگی هنری و کاروان‌های شادی با موضوع فرهنگ یلدایی، بازار یابی و تبلیغات بین المللی جهت سفر ساکنین نقاط سردسیر که دارای تعطیلات کریسمس هستند به نقاط گرمسیر ایران می‌تواند درجذب گردشگر بسیار موثر باشد.
یلدا و کریسمس، دو جشنی هستند که می‌توانند به عنوان یک فرصت برای جذب گردشگر و معرفی فرهنگ و تمدن ایران به جهان مورد استفاده قرار گرفته و با برنامه‌ریزی مناسب و ایجاد زیرساخت‌های لازم، می‌توان از این ظرفیت به بهترین نحو استفاده کرد.
انتهای پیام/
نظر شما