افشین باباحسینی کارشناس ارشد صنایع‌دستی در یادداشتی نوشت: صنایع‌دستی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرهنگی و اقتصادی هر کشور، در خاورمیانه نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

این منطقه مهم جهانی به عنوان خواستگاه تمدن‌های اولیه بشری میراث دار اولین‌های زیادی بوده و بسیاری از اختراعات و دستاوردهای بشری از جمله صنایع‌دستی نیز در این منطقه دیرینه و سابقه دارد.

این صنایع زیبا نه تنها نمایانگر هنر و فرهنگ غنی این منطقه هستند، بلکه به عنوان منبعی برای درآمد و اشتغال نیز عمل می‌کنند.

در این جستار به بررسی نقش صنایع دستی در بازار خاورمیانه و تأثیرات آن بر اقتصاد و فرهنگ این منطقه خواهیم پرداخت.

۱. تاریخچه و فرهنگ

صنایع‌دستی در خاورمیانه دارای تاریخچه‌ای طولانی و غنی است. از رام کردن اولین حیوان تا دوران های درخشان فلزکاری و معماری و ساخت ظروف سفالی و بافندگی گرفته تا صنایع چوبی و شیشه گری و .... هر یک از این صنایع نمایانگر فرهنگ و سنت‌های خاص هر کشور و قوم هستند.

این صنایع به عنوان میراث‌فرهنگی سنتی و بومی، هویت ملی و محلی را تقویت کرده و به نقش مهمی در انتقال آن به نسل‌های آینده را خواهد داشت.

نقش مهم صنایع‌دستی در مواردی مانند اشتغال نیروی انسانی در تولید مصنوعات، جلوگیری از مهاجرت گسترده روستائیان به شهر و برخورداری از بار فرهنگی و هنری که باعث گسترش و هنر و ذوق ایرانیان است، بسیار پر رنگ و قابل لمس است.

۲. تأثیرات اقتصادی

صنایع‌دستی در خاورمیانه از دیرباز به عنوان یک منبع مهم درآمدی برای بسیاری از خانواده‌ها و جوامع محلی عمل کرده است.

این صنایع به ویژه در مناطق روستایی و عشایری که فرصت‌های شغلی و وجود صنایع جدید و تکنولوژی محدود است، توانسته به عنوان یک منبع مهم درآمد پایدار و غیر وابسته عمل کنند.

همچنین، صنایع دستی می‌توانند به عنوان مکمل فرهنگی در توسعه گردشگری و توریسم کمک کنند، زیرا بسیاری از گردشگران به دنبال خرید محصولات محلی و منحصر به فرد هستند.

۳. چالش‌ها و فرصت‌ها

با وجود ظرفیت‌های بالای صنایع‌دستی در خاورمیانه، این صنایع با چالش‌هایی نیز مواجه هستند.

از جمله این چالش‌ها می‌توان به اتفاقات مختلف و پی در پی سیاسی، عدم ثبات دولتی و در نتیجه حمایت های مالی و فکری از سمت بخش دولتی همچنین رقابت با محصولات صنعتی و نوپا، کمبود سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و عدم دسترسی به بازارهای مالی و جهانی اشاره کرد.

نبود بازار، عدم شناسایی بازار متناسب با تولیدات، بسته‌بندی‌های نامناسب، نداشتن برند مشخص، حضور صنایع‌دستی کپی کاری شده به خصوص توسط چینی‌ها با قیمت ارزان، ضعف برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی و تنش‌های فراوان منطقه‌ای و وجود تفکرات منفی نیز به این مشکل دامن زده است.

ضرورت شناسایی تهدیدات و فرصتهای حوزه اقتصاد خلاق، کشف و شناسایی موقعیت این بخش از اقتصاد در زنجیره اقتصاد خلاق کشور، حمایت از استارتاپ‌های حوزه صنایع خلاق ، لزوم ورود دستگاه‌های متولی در سیاست‌گذاری حوزه صنایع خلاق، ضرورت دسترسی به سواد دیجیتال در ورود به کسب و کارهای خرد، روستایی و صنایع‌دستی نیز بسیار مهم و تاثیر گذار خواهد بود.

توجه به افزایش تمایل به خرید محصولات بومی و سنتی و عدم نیاز به دانش خارجی و تجهیزات صنعتی و رویکردهای جدید گردشگری بکر و محلی در سطح جهانی، فرصت‌های جدیدی برای توسعه این صنایع وجود دارد.

۴. نقش فناوری

فناوری‌های نوین می‌توانند به رشد و ارتقای صنایع‌دستی در خاورمیانه کمک کنند تا به بازارهای نوین جهانی دسترسی پیدا کنند.

استفاده از پلتفرم‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی تجارت الکترونیک و اپلیکشن های فروش آنلاین می‌تواند به هنرمندان و تولیدکنندگان محلی این امکان را بدهد که محصولات خود را به مخاطبان دورتر و بیشتری معرفی کنند و ضمن افزایش فروش جامعه هدف بزرگتری را به دست بیاورند.

صنایع‌دستی در منطقه خاورمیانه نه تنها به عنوان یک منبع مهم و اصلی درآمد و اشتغال، بلکه به عنوان یک عنصر مهم فرهنگی- هویتی اهمیت دارند.

با توجه به چالش‌ها و فرصت‌های موجود، نیاز به حمایت‌های بیشتر از سوی دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی مردم نهاد احساس می‌شود. همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین و جدید می‌تواند به توسعه و گسترش این صنایع کمک کند.

در نهایت، صنایع دستی می‌توانند به عنوان یک پل ارتباطی بین فرهنگ‌ها و بازارهای جهانی عمل کرده و به توسعه هرچه بیشتر و بهتر کشور و ایجاد اشتغال پایدار و مولد با در نظر گرفتن ساختارهای فرهنگی-بومی در این منطقه کمک کنند.

انتهای پیام/