الهه سوفالی، کارشناس ارشد جامعه شناسی و کارشناس اکوتوریسم اداره کل  میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی در یادداشتی نوشت: گردشگری غذا بخشی جدایی‌ناپذیر از میراث‌فرهنگی هر مکان یا کشوری است و یکی از دیرپاترین بخش‌های فرهنگ و سنت به شمار می‌رود. این نوع گردشگری به بخش مهمی از جذابیت مقاصد گردشگری تبدیل شده است.

مسافران غذا

مسافران غذا با عناوینی مانند غذاخور، خوش‌خوراک و مسافران آشپزی شناخته می‌شوند. انجمن جهانی سفر با غذا «سفر با غذا» را به‌عنوان «تعقیب و لذت بردن از تجربه‌های غذایی و نوشیدنی منحصربه‌فرد و خاطره‌انگیز، چه دور و چه نزدیک» تعریف می‌کند. در گردشگری آشپزی یا گردشگری غذایی، غذا به عنوان هدف گردشگری مطرح است و بخش مهمی از گردشگری را تشکیل می‌دهد. گردشگری غذا به انگلیسی شامل عناوین culinary tourism، food tourism و gastronomy tourism است.

گردشگری آشپزی

گردشگری آشپزی نوعی گردشگری است که از غذا و نوشیدنی برای کشف فرهنگ و تاریخ یک مکان استفاده می‌کند. این سفر به عنوان یک تجربه همه‌جانبه زندگی می‌شود که عمدتاً بر حس چشایی و بویایی متکی است و در آن طعم‌ها و بوها دو حسی هستند که عمدتاً توسط مسافرانی که گردشگری غذا و نوشیدنی را انتخاب می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. خوردن غذاهای محلی، نمونه‌برداری از محصولات معمولی در مزارع و شرکت در کلاس‌های آشپزی، تجربیاتی است که به طور فزاینده‌ای برای مسافران مورد جستجو قرار می‌گیرد. گردشگری غذا به معنای سفر گردشگر به یک منطقه، شهر یا روستا برای تجربه غذاهای محلی است، در حالی که گردشگری گاسترونومی شامل همه چیزهایی است که به غذا مربوط می‌شود و می‌توان آن را در یک مقصد گردشگری تجربه کرد.

فرهنگ آشپزی حوزه‌ای است که تا همین اواخر به آن توجه زیادی نشده بود. این فرهنگ، طولانی‌ترین بخش از یک فرهنگ و سنت است. به بیانی دیگر، غذاهایی که هویت‌های مختلف یک جامعه را با هم ادغام می‌کنند و احساسات ملی را بیشتر به نمایش می‌گذارند، آیینه‌ای از سبک‌های زندگی روزمره، باورهای مذهبی، عادات، سنت‌ها و آداب و رسوم هستند.

تغییر سبک غذا خوردن در جوامع و افزایش ارزش غذا خوردن به صورت اجتماعی یکی از دلایل تحرکات در فعالیت‌های گردشگری بوده است. گردشگری خوراک‌شناسی در سال‌های اخیر به سرعت در حال رشد است و به جذابیت مقصد گردشگری تبدیل شده است. فرصت‌های بازاریابی برای گردشگری خوراک‌شناسی توسط کشورهایی که به این موضوع اهمیت می‌دهند، توسعه می‌یابد.

تمایل گردشگران به تجربه ذائقه بومی در مقاصد و امکانات اقامتی، زمینه را برای توسعه گردشگری خوراک‌شناسی فراهم کرده است. کسب‌وکارهای گردشگری که به اهمیت گردشگری خوراک‌شناسی توسط گردشگران داخلی و خارجی پی برده‌اند، عوامل خوراک‌شناسی را در امکانات خود به نمایش گذاشته‌اند.

غذا خوردن که در دنیای امروز یکی از نیازهای فیزیکی است، در ارتباط با صنعت گردشگری و صنایع غذایی و آشامیدنی در حال توسعه است و منجر به پیدایش بخشی شده است که به عنوان فعالیت‌های اوقات فراغت تلقی می‌شود. تقریباً اکثر گردشگران، صرف‌نظر از اقامتگاه‌هایی که در آن اقامت دارند، ترجیح می‌دهند بیرون غذا بخورند و غذاهای محلی منطقه را بشناسند و بچشند. در این زمینه، غذاهای محلی یک منطقه به ابزار مهمی برای شناخت و یادگیری بیشتر در مورد فرهنگ‌های متفاوت تبدیل شده‌اند.

یک گردشگر ممکن است بخواهد از یک منطقه دیدن کند تا تجربه فرهنگی جدیدی داشته باشد یا فقط بخواهد غذاهای محلی و طعم‌های مختلف متعلق به آن منطقه را امتحان کند. در نتیجه، دلایلی مانند امتحان غذاهای محلی یک منطقه و مشاهده مراحل تولید و چشیدن یک غذای محلی که از مواد اولیه‌ای که فقط در آن منطقه موجود است، از جمله دلایل اصلی تأثیرگذار بر گردشگران بوده است. این امر به پایداری منابع مناطق و همچنین به جذب گردشگر که می‌توانند در مناطقی با فرهنگ غذایی برجسته ساخته شوند، کمک می‌کند.

گردشگری غذا به سفرهایی اطلاق می‌شود که به مقاصدی انجام می‌شود که در آن غذاها و نوشیدنی‌های محلی عوامل اصلی انگیزه برای سفر هستند. گردشگری آشپزی عمدتاً یک فعالیت گردشگری داخلی است، با مصرف‌کنندگانی که برای خوردن و نوشیدن محصولات خاص (معمولاً محلی) به مکان‌هایی سفر می‌کنند.

در گردشگری آشپزی، آموزش گردشگران در مورد تاریخ، تکنیک‌ها و روندهای یک منطقه اهمیت دارد. یک امتیاز برای داشتن یک تور آشپزی، وجود یک راهنمای تور با دانش گسترده در مورد فرهنگ، تاریخ و سنت‌های یک مکان است. در سفر به مقصد و در طول مسیر، از غذاهای گوناگون نمونه‌برداری می‌کنند.

صرف غذا در خارج از خانه در بین گردشگران بسیار رایج است و تجربه آشپزی قطعاً کاوش در غذاهای خوب و انواع طعم‌هاست. رستوران و تجربه غذاخوری به اندازه مناظر، محل اقامت، آب و هوا و مقصد یک مکان مهم است. انواع تورهای آشپزی مانند تورهای رستوران، نمایش آشپزی، مزه کردن نمونه‌های غذا، جشنواره‌های غذا و محصولات کشاورزی و انواع مشتقات وجود دارد. مسافران خوراک، آشپزی و فرهنگ را به روش‌های تجربی ترکیب خواهند کرد. این مسافران هنگام تعطیلات از غذاهای محلی و کمی تاریخی و رستوران‌های محلی استفاده می‌کنند و از تازه‌ترین محصولات و سبزیجات در فصل برداشت، مرغ، گل‌های تازه و پنیرهای محلی بهره می‌برند. باغ‌ها و مزارع به عنوان منبع مهمی از محصولات تازه برای مصرف‌کنندگان شناخته می‌شوند.

رویداد طعم شامل رستوران‌های محلی و زنجیره‌ای است که بهترین غذاهای خود را برای نمونه‌های جامعه نمایش می‌دهند. این یک روش خارق‌العاده برای تجربه غذاهایی است که معمولاً در منو سفارش نمی‌دهید. مسافران آشپزی به دنبال یک تجربه واقعی و به یاد ماندنی هستند. آنها در طول تجربه سفر تبدیل به یک غذاخور می‌شوند. غذاخور کسی است که علاقه زیادی به غذا و نوشیدنی دارد و هدف اصلی آنها جستجوی تجربیات جدید به جای خوردن از روی گرسنگی است. گردشگران غذاخور طعم و عطر ظروف و نوشیدنی‌های خاص را می‌چشند و واقعاً از تجربه آشپزی قدردانی می‌کنند.

امروزه بازار آشپزی به صورت ارگانیک در حال رشد است و نگرانی اصلی مصرف‌کنندگان خرید غذاهای مغذی بدون افزودن مواد شیمیایی اضافی به آنهاست. گردشگری آشپزی یک جاذبه است و ارتباط نزدیکی با میراث فرهنگی و گردشگری دارد. صنایع غذایی و گردشگری همگی به برندسازی منطقه‌ای و ملی برای بازاریابی، به اهرم تبلیغ متکی هستند. برخی از فروشگاه‌ها این امکان را می‌دهند که از محصولات غذایی که تبلیغ می‌کنند نمونه بگیرند. با نمونه‌برداری از این محصولات ممکن است مصرف‌کنندگان را به خرید آنها ترغیب کنند. هدف نهایی گردشگری آشپزی، آموزش گردشگران در مورد تاریخ، تکنیک‌ها و روندهای موجود یک منطقه است.

عمل سفر برای چشیدن طعم مکان به منظور دریافت حس مکان، تاریخ و سنت‌های یک مکان تعریف می‌شود. مسافر غذا و خوراک انواع فعالیت‌های گردشگری غذا از قبیل تورهای غذای خیابانی، چشیدن نوشیدنی‌های محلی، غذا خوردن در رستوران‌های سنتی، جشنواره‌های غذا، بازدید از بازارهای محلی، بازدید از تولیدکنندگان بومی، غذا خوردن با مردم محلی، کلاس‌های آشپزی محلی و نمایشگاه‌های غذا و نوشیدنی را مشاهده، می‌چشد، خرید می‌کند و تجربه می‌کند.

گردشگری غذا می‌تواند زمینه اشتغال‌زایی و توسعه اقتصاد محلی در مناطق روستایی را فراهم کند. در جای‌جای ایران، با وجود تنوع در طعم، مزه، رنگ و انواع و اقسام غذاهای ایرانی، می‌توان سفری لذیذ و خوشمزه را تجربه کرد. همچنین، کاهش میزان ابتلا به مسمومیت‌های غذایی، استفاده از غذاهای محلی و آشنایی بیشتر با فرهنگ و تاریخ مردم منطقه از عوامل مهمی هستند که باعث می‌شوند گردشگری غذا در ایران مورد توجه قرار گیرد.

برگزاری کارگاه‌های آموزشی مجازی ویژه زنان در حوزه‌های مختلف میراث فرهنگی از جمله غذا و خوراک، تجهیز برخی فضاها یا خانه‌های تاریخی مرمت شده در سطح کشور به منظور برپایی کارگاه‌های هنرهای سنتی از جمله صنایع دستی با معرفی و آشنایی با ظروف سنتی، محصولات غذایی سنتی، پارچه و پوشاک سنتی، موسیقی سنتی و … با مدیریت افراد آموزش‌دیده، اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های استانی، ایجاد تعامل بین بانوان دهیار، شهردار و مالکان اقامتگاه‌های بوم‌گردی و مزارع گردشگری و… توسعه گردشگری غذا، دعوت از صاحبان برندهای معتبر جهت حمایت از طرح‌ها و الگوهای سنتی و ملی کشور در راستای تولید و رونق ملی، برگزاری نمایشگاه‌های سالانه کشوری در حوزه غذا و بهره‌گیری از مشارکت زنان در اقامتگاه‌های بوم‌گردی و مزارع گردشگری از جمله این اقدامات است.

در نهایت، غذا خوردن و آشامیدن می‌تواند به یک تجربه منحصر به فرد و به یاد ماندنی تعریف شود، به طوری که غذا و خوراک یک منطقه می‌تواند به عنوان عصاره فرهنگی در سفر در نظر گرفته شود.

انتهای پیام/