سید امید نوری، کارشناس مسئول سرمایه‌گذاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌شرقی در یادداشتی نوشت: گردشگری صنعتی پیشرو در توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به‌شمار می‌رود و این حوزه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان مطرح است. از منظر سازمان جهانی گردشگری، ایران به دلیل تنوع اقلیمی و زیستی جزو پنج کشور برتر جهان و از نظر تاریخی و فرهنگی نیز بین ده کشور برتر دنیا قرار دارد. با این حال، از متون بالادستی این‌گونه برداشت می‌شود که به دلیل اتخاذ رویه‌های اجرایی نادرست، تاکنون موجبات توسعه‌ی پایدار و مطلوب گردشگری فراهم نیامده است.

ضعف در زیرساخت‌ها، بالابودن هزینه‌های سفر، پندارهای نادرست در مورد گردشگران، وضعیت نامناسب خدمات اولیه و بسیاری مشکلات دیگر از موانع اصلی رونق گردشگری در کشور به‌شمار می‌آید. به‌نظر می‌رسد که عدم توفیق در این صنعت تا حد زیادی ناشی از نبود نگاه دقیق و علمی به گردشگر و پدیده‌ی گردشگری است. گردشگری به‌عنوان صنعتی با ظرفیت‌های گسترده، هنوز نتوانسته به ظرفیت‌های خود در زمینه‌های اقتصادی و فرهنگی دست یابد.

دست‌یابی به رشد اقتصادی بالاتر یکی از راهبردهای اصلی دولت‌ها در رسیدن به توسعه‌ی اقتصادی است و از شرایط مهم تحقق آن بهبود، رشد و توسعه‌ی فضای سرمایه‌گذاری است. این فضا تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی کشور قرار دارد. خوشبختانه در چند دهه‌ اخیر سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. به همین ترتیب، در ایران نیز این صنعت به دلیل تنوع، جذابیت و منافع اقتصادی چندجانبه و زودبازدهی که دارد، توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. این صنعت علاوه بر ارتقای فضای کسب و کار و ایجاد مشاغل جدید برای اقشار مختلف جامعه، موجب بهبود سطح درآمد و تقویت فرهنگی نیز می‌شود.

پویایی و سودآوری صنعت گردشگری موجب شده تا بسیاری از افراد آن را به‌عنوان شغل و حرفه خود انتخاب کنند، اما ورود به این بازار متنوع و گسترده بدون دانش، برنامه‌ریزی و شناخت دقیق از چالش‌های آن می‌تواند سرمایه‌گذاران را با مشکلات جدی مواجه کند. به‌ویژه، کسانی که در این صنعت سرمایه‌گذاری می‌کنند، باید از الزامات و نیازمندی‌های خاص آن آگاه باشند تا بتوانند از ظرفیت‌های آن بهره‌برداری کنند.

صنعت گردشگری، که طی دو دهه اخیر به‌عنوان یکی از اولویت‌های اقتصادی کشور مطرح شده، نیازمند حمایت‌های جدی از سوی دولت و نهادهای مرتبط است. لذا دولت برای توسعه این صنعت و ایجاد زیرساخت‌های لازم، تلاش کرده است با ارائه مشوق‌هایی مانند تسهیلات بانکی کم‌بهره، معافیت‌های مالیاتی، و کاهش عوارض، سرمایه‌گذاران را ترغیب به ورود به این حوزه کند. با این حال، عدم هماهنگی بین بخش‌های مختلف، قوانین متناقض و موازی‌کاری برخی دستگاه‌های اجرایی باعث شده که بسیاری از این مشوق‌ها اثربخشی کافی نداشته باشند.

وجود قوانین پیچیده و تغییر مکرر قوانین، مواضع متفاوت و گاه متناقض نهادهای مرتبط و همچنین موازی‌کاری در صدور مجوزهای تأسیسات گردشگری از جمله مهم‌ترین چالش‌های سرمایه‌گذاران است. این عدم هماهنگی، علاوه بر ایجاد سردرگمی، موجب افزایش هزینه‌های زمانی و مالی برای سرمایه‌گذاران می‌شود که بسیاری از آن‌ها به‌دلیل مواجهه با این مشکلات، انگیزه خود را برای ادامه مسیر از دست می‌دهند. در نتیجه، این صنعت از ظرفیت‌های خود بهره‌مند نشده و به اهداف پیش‌بینی‌شده نمی‌رسد.

همچنین، تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های اقتصادی، کمبود زیرساخت‌های خدمات گردشگری و تصویر منفی(ایران هراسی) نیز از دیگر چالش‌هایی هستند که سرمایه‌گذاران با آن روبرو می‌شوند. این مشکلات می‌توانند مانعی جدی در راه توسعه گردشگری و جذب گردشگران خارجی باشند و باید با راهکارهای ویژه‌ای برطرف شوند. یکی از راهکارهایی که می‌تواند در این راستا موثر واقع شود، افزایش آگاهی و اصلاح نگاه‌های نادرست نسبت به صنعت گردشگری در سطح جهانی است.

صنعت گردشگری در ایران دارای ظرفیت‌های بالقوه بسیاری است که با برنامه‌ریزی دقیق، توسعه زیرساخت‌ها و استفاده بهینه از منابع، می‌تواند به یکی از موتورهای اصلی رشد اقتصادی کشور تبدیل شود. تحقق این امر مستلزم حمایت مستمر از سرمایه‌گذاران و کاهش موانع پیش روی آنان است. رونق این صنعت به‌طور مستقیم با توسعه پایدار اقتصادی و فرهنگی کشور گره خورده است و این مهم، تنها با یکپارچگی و هماهنگی بین نهادهای دولتی و بخش خصوصی امکان‌پذیر خواهد بود.

برای رفع این مشکلات، ضروری است که تمامی نهادهای مرتبط با گردشگری رویکردی هماهنگ و یکپارچه اتخاذ کنند. تسهیل قوانین و مقررات، ایجاد قوانین شفاف و پایدار، حذف موازی‌کاری‌های اداری و تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای بررسی و رفع موانع سرمایه‌گذاری می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود وضعیت این صنعت داشته باشد. همچنین، حمایت عملی از سرمایه‌گذاران، ارائه ضمانت‌های دولتی، ایجاد دیوان‌سالاری کارآمد، حمایت از طرح‌های نوآورانه، توسعه و بهبود زیرساخت‌ها و تبلیغات مؤثر می‌تواند به جلب و حفظ سرمایه‌گذاران کمک کند.

انتهای پیام/