علی مشهدی،‌ کارشناس ارشد مرمت و حفاظت شهری در یادداشتی نوشت: یکی از راه‌های تولید رشد و ثروت در جوامع، توسعه صنعت پاک گردشگری است. یکی از ارکان اساسی توسعه گردشگری، توجه به رویدادهای مختلف و برند سازی این رویدادها است. نوروز، به عنوان یک رویداد ملی و سنتی، در کشور ایران و تعدادی از کشورهای آسیایی نهادینه شده است. در ایام نوروز، جابجایی‌های میلیونی مسافران و گردشگران، گردش مالی مطلوبی را در جوامع هدف ایجاد می‌کند و رونق اقتصادی مناسبی را به همراه دارد که بیشترین بهره‌برداری از آن نصیب اصناف خدمات‌رسان می‌شود.

اگر جامعه‌ای بخواهد در حوزه گردشگری رشد کند و به یک مقصد گردشگری تبدیل شود، نیاز دارد رویدادهای سنتی را به‌روز رسانی کرده و برند سازی نماید. برگزاری رویدادهای متنوع و تبلیغات گسترده در جذب گردشگر و توسعه پایدار منطقه نقش مهمی ایفا می‌کند. تاریخ و مدت برگزاری رویدادهای سنتی بسیار مهم است و باید در موعد مقرر برگزار گردند. جامعه محلی نسبت به برگزاری تاریخ مشخص این رویدادها حساس است. مدیریت این رویدادها نیز اهمیت دارد و باید به گونه‌ای مدیریت شوند که بازخورد مثبتی در اذهان شرکت‌کنندگان و به‌ویژه جامعه محلی ایجاد نمایند.

کارآمدی مدیران اجرایی، کنترل بودجه و مدیریت مالی، سازماندهی نیروهای اجرایی و آموزش آن‌ها در حوزه‌های مختلف، مانند روابط عمومی و بازاریابی، از دیگر عوامل تأثیرگذار در موفقیت یک رویداد هستند. استفاده از ابزارهای به‌روز و فناوری‌های نوین و به‌کارگیری نرم‌افزارهای مختلف نیز از جمله ابزارهای برگزاری رویدادها به شمار می‌روند.

استان مرکزی با دارا بودن ظرفیت‌های بالقوه در زمینه انواع رویدادها می‌تواند آن‌ها را به پتانسیل‌های بالفعل تبدیل کرده و به یک مقصد گردشگری تبدیل شود. از جمله رویدادهای مهم این استان می‌توان به نمایشگاه و جشنواره گل محلات، جشنواره انار ساوه و خورهه محلات، جشنواره انگور هزاوه، بیل‌گردانی نیمه‌ور محلات، مراسم آش اسفندی دلیجان، مراسم کوسه ناقالدی خمین و شازند، و جشنواره و نمایشگاه گل و گلاب شهابیه خمین اشاره کرد که ظرفیت‌های مطلوبی در این حوزه دارند.

برگزاری یک رویداد در سطح استانی و ملی نیازمند تعامل و همکاری همه‌جانبه ارکان دولتی، بخش خصوصی و جامعه محلی است. پذیرش جامعه محلی و تبیین فواید برگزاری یک رویداد یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران برگزارکننده است.

مراسم کوسه ناقالدی: یک نماد فرهنگی

یکی از رسوم استان مرکزی و شهرستان خمین، مراسم کوسه ناقالدی است که با برگزاری مطلوب آن می‌توان در جذب گردشگر موفق بود. این رسم از مناسک آئینی دیرینه مردم استان مرکزی است که هر سال دهم بهمن ماه در روستای خان‌آباد از توابع شهرستان خمین برگزار می‌شود. این جشن به چوپانان مربوط می‌شود و پیام آن شکرگزاری از خداوند است.

این آئین که دارای قدمت طولانی است، در چند سال اخیر سازماندهی شده و با نظم بیشتری از سوی جوانان و همکاری شورا، دهیار و شورای ورزشی روستا برگزار می‌شود. پس از سازماندهی این مراسم، مردم به‌طور چشمگیری از این آئین استقبال می‌کنند. روز دهم بهمن ماه به عنوان روز کوسه ناقالدی در تقویم تاریخی فرهنگی شهرستان خمین نهادینه شده است و می‌تواند در سال‌های آینده به جذب گردشگر در این شهرستان کمک بیشتری داشته باشد.

اجرای این آئین سنتی به معنای آن است که کمر زمستان شکسته و بهار نزدیک است و این رسم در کنار کار ویژه‌های فرهنگی، جنبه تفریح و سرگرمی نیز دارد. این رسم که به لحاظ ریشه‌های تاریخی در شمار نمایش‌های آیینی آورده می‌شود، یادآور جشن سده از جشن‌های ایران باستان است که مردم با پشت سر گذاشتن سرمای شدید زمستان، نوید فرا رسیدن نوروز را جشن می‌گرفتند.

در گذشته، این جشن مخصوص چوپانان و گله‌رانان بوده و بازیکنان در این جشن پنج تا ۱۰ نفر هستند که نفر اول با پوشیدن لباس چوپانان و به سر کردن پوست بزغاله، به نقش کوسه یا ناقالی در می‌آید. مردم معتقدند که آمدن کوسه ناقالی شگون دارد و با خود خیر و برکت به همراه می‌آورد و موجب باروری و زایش میش‌ها و بزها می‌شود. از سوی دیگر، چوپانان و افراد فقیر که اجراکنندگان این مراسم هستند، از این راه معیشتی به دست می‌آورند تا زمستان را راحت‌تر سپری کنند.

اوج جشن و هنرنمایی کوسه و همراهان در منزل کدخدا یا بزرگ ده است. در این خانه، کوسه هنرنمایی را به حد کمال می‌رساند و صاحب خانه مبلغی پول یا خوراکی به کوسه می‌دهد.

مراسم سیل – عروس: یک سنت دیگر

مراسم و سنت‌های زیادی در استان مرکزی وجود دارد که یکی دیگر از آن‌ها مراسم سیل – عروس است. در زبان عامیانه مردم روستای خلیل‌آباد خمین، “سیل” به معنای “دیدن” است. این مراسم خاص در عروسی روستای خلیل‌آباد شهرستان خمین برگزار می‌شود و به آن سیل – عروس (نگاه کردن به عروس) می‌گویند. این مراسم در نزدیکی خانه پدری داماد برگزار می‌شود و داماد به پشت بام رفته و از آنجا یکی دو کیلویی سیب و انار را به سمت جمعیتی که پایین خانه مشغول برگزاری جشن هستند، می‌ریزد. پسرهای جوان برای گرفتن سیب و انارها به هوا می‌پرند و می‌گویند گرفتن این سیب و انارها شگون دارد.

سپس، با نزدیکی به غروب خورشید، جمعیت آتشی روشن می‌کنند و عروس و داماد باید دور آتش بگردند که علت این رسم هم احترام ایرانیان به آتش است. بعد از این، عروس و داماد روی تخت نشسته و کودک ۳ یا ۴ ساله‌ای را نزد آن‌ها می‌آورند تا داماد به او کادویی بدهد. نکته جالب در راه رفتن عروس این است که به ازای هر گامی که او به جلو برمی‌دارد تا روی تخت بنشیند، داماد مبلغی به عنوان شباش به او هدیه می‌دهد. سپس رقص و پایکوبی مهمانان با تلفیقی از موسیقی لری و فارسی برگزار می‌شود و بعد از تاریکی هوا، عروس را به خانه برده و زنان برای سیل – عروس به نزد او می‌روند.

این مراسم‌ها نه تنها به حفظ فرهنگ و سنت‌های محلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به عنوان جاذبه‌های گردشگری نیز مطرح شود و به توسعه صنعت گردشگری در استان مرکزی کمک نماید.

انتهای پیام/