محمدرضاتاجیک، نویسنده و ورامین‌شناس در یادداشتی نوشت: پس از آنکه‌امیرکبیر، صدراعظم شهید ناصرالدین شاه قاجار، مدرسه دارالفنون را بنا نهاد و آموزش رسمی و نوین نخستین محصلان ایرانی آغاز شد، نیم قرن طول کشید تا مردی به نام میرزا حسن رشدیه که از پیشگامان نهضت فرهنگی ایران و او را پدر فرهنگ جدید ایران نامیده‌اند، با اقداماتش نهادهای آموزشی مدرن را در کشور بنیان نهد و از آن تاریخ به بعد کشور شاهد رواج و افزایش تعداد مدارس جدید در مقطع ابتدایی شد.
در دشت ورامین نیز که از قرون اولیه اسلامی داعیه دار فرهنگ و تمدن بوده است، به همت برخی کدخداها، خان‌ها و بزرگان روستاها، راه‌اندازی مدارس جدید آغاز شد و هرچند که در ابتدا با مخالفت‌هایی روبه رو شد ولی در مقابل این موج جدیدی که در کشور ایجاد شده بود، نتوانست دوام چندانی بیاورد.
در طی سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۰، توسط برخی از این بزرگان، با دراختیار قرار دادن زمین یا ساختمان، نخستین مدارس در ورامین و روستاهایی همچون خاوه، ایجدانک، آب باریک، پاکدشت، جلیل آباد، جوادآباد، رین و باجک، حصارامیر، شعیب آباد و... شروع به کار کرد.
در روستای خاوه ابتدا در ساختمان عمارت در جنوب شرقی امامزاده سید محمود، مکتب خانه عمارت با روش ملایی راه‌اندازی و پس از چند سال فعالیت، در سال ۱۳۱۸ پیش از تأسیس مدارس دولتی جدید در ورامین، به همت حاج آقا محمد معصومی که از پیشکاران املاک خالصه دولتی، زمیندار، متمول و از بزرگان و افراد صاحب نفوذ در دشت ورامین بود، دبستانی به نام «کوشش» راه‌اندازی شد.
او که به اعتقاد جمعی از پژوهشگران به حق یکی از خادمان بزرگ آموزش و پرورش ورامین بود، علی رغم ایجاد اقدامات عام المنفعه عمرانی همچون احداث آسیاب آبی، آب انبار، حمام خزینه، جاده درختی، مرمت بنای امامزاده، ایجاد درمانگاه شش تخته و... همچنین با انجام اقدامات فرهنگی، در املاک شخصی کنار عمارت مسکونی خود، ساختمان دبستان و دبیرستان کوشش را به صورت مستقل از هم و با امکاناتی همچون منازل مدیر و سرایدار با هزینه شخصی بنا نهاد.
برای آغاز این مدارس جدید، با هزینه شخصی حاج آقا محمد، مرحوم سید حسین گتمیریان به عنوان مدیر و مرحوم عبدالمهدی‌امیر جمشیدی به عنوان معلم (به مدت ۱۷ سال به عنوان مدیر همزمان دبستان و دبیرستان) به همراه تعدادی معلم دیگر و سرایدار مشغول خدمت و تدریس شدند و حتی او بودجه‌ای را هم برای هزینه‌های ضروری مدرسه از قبیل میز، بخاری، تخته سیاه، سوخت زمستانی و... درنظر گرفت.
هرچند هدف حاج آقا محمد از تأسیس دبستان، آموزش و سوادآموزی فرزندان روستای خاوه بود، اما با راه‌اندازی این دبستان، دانش‌آموزان روستاهای بزرگ و کوچک همجوار نیز با پای پیاده و بعضا با دوچرخه، خود را از روستاهایی همچون جوادآباد، حصارحسن بیک، حصار اولیاء، حصارکوچک، ابراهیم آباد، علی آباد محیط، حصار سرخ، حاجی آباد عرب‌ها، محمدآباد عرب‌ها، تجره، زواره ور، شمس آباد عرب، قلعه بلند و... به این مدرسه می‌رساندند تا از نعمت سواد برخوردار شوند.
به سفارش حاج آقا محمد، هر چند وقت یک بار، دکتر محمدخان مجرب پزشک معروف منطقه، به عنوان (پزشک بازرس دبستان‌های ورامین) برای بررسی وضع بهداشتی مدرسه به دبستان کوشش می‌آمد و دانش‌آموزان را معاینه و برای بیماران دارو تجویز و درمان آنان را پیگیری می‌کرد.
اقدامات حاج آقا محمد سبب شد اسماعیل مرآت وزیر فرهنگ وقت در عصر پهلوی اول، طی ابلاغ نامه‌ای در سال ۱۳۱۸ ضمن قدردانی از او عنوان کرد: وزارت فرهنگ حسن نیت و معارف خواهی شما را قدردانی می‌کند و در ضمن دستور داده شد که در بودجه سال ۱۳۱۹ اعتبارات مورد احتیاج را منظور کرده و تا آن تاریخ جزء دبستان‌های دولتی قرار گیرد.
هرچند که بزرگان و معمرین این روستا معتقدند که دبیرستان مقطع اول روستای خاوه، اولین دبیرستان منطقه ورامین بوده و حتی قبل از تأسیس دبیرستان کوشیار شهر ورامین در سال تحصیلی ۱۳۲۶-۱۳۲۷، تأسیس و راه‌اندازی شده است.
حاج آقا محمد حتی در سال ۱۳۲۷ در پایین‌تر از چهار راه مولوی کوچه مرغی‌ها یک خانه دوطبقه خریداری نمود تا فرزندان خود و برادرانش و حتی برخی از فرزندان روستا که برای ادامه تحصیل به تهران رفته بودند، مشکلی برای ماندن و اسکان نداشته باشند.
بعدها با افزایش دانش‌آموزان و برای سهولت کادر آموزشی دبیرستان در انجام امتحانات، در سال ۱۳۳۵ توسط حاج آقا محمد، نخستین سالن برای اجتماعات و امتحانات در دبیرستان احداث شد.
حال که چندین دهه از این اقدام خیرخواهانه حاج آقا محمد (متوفی در ۲۷ بهمن ۱۳۳۸) می‌گذرد، ثمره آن پرورش و تعلیم و تربیت بیش از صدها روستازاده دکتر، مهندس، معلم، وکیل و... فارغ التحصیل این دبستان و دبیرستان می‌باشند که امروزه از افتخارات روستای خاوه و شهرستان ورامین بوده و در سرتاسر ایران و جهان از جمله کشورهای آلمان، آمریکا، کانادا، انگلستان و... مشغول فعالیت‌های علمی، تحقیقاتی و آموزشی است.
انتهای پیام/
نظر شما