به گزارش میراث آریا، سید رضا صداقت حسینی گفت: این قرآن شریف که به شماره ۱۴ در گنجینه رضوی نگهداری می‌شود، به‌خط کوفی در ۴۱ برگ ۷ سطری از جنس پوست در ابعاد ۵/۷ در ۱۲ سانتی‌متری، کتابت شده است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی مدیریت مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با تأکید بر اینکه قرآن‌های کوفی ۷ سطری بسیاری در سه قرن نخست هجری کتابت شده است، اظهار کرد: این قرآن شامل جزء ۱۶ و از آیه ۷۵ سوره کهف؛ «قال الم اقل انک لن تستطیع معی صبرا» تا آیه ۱۳۵ سوره طه؛ «من اصحاب الصراط السوی و من اهتدی»، می‌شود.
صداقت حسینی با اشاره به اینکه برخی از صفحات این قرآن خطی دارای تذهیب است، گفت: این اثر در کتابت دارای سادگی حروف است. همچنین کشیدن حروف تکرارشونده در یک آیه و ترسیم موازی آن در سطور یک صفحه، از دیگر ویژگی‌های کتابت این نسخه قرآنی محسوب می‌شود. فاصله میان حروف آن نیز تقریباً مساوی است.
او ادامه داد: از دیگر موارد مورد توجه در این قرآن، اعراب و اعجام (نقطه‌گذاری) است، به‌ویژه بکار بردن رنگ‌های مخالف رنگ متن، موجب تسهیل در خواندن و زیبایی و جذابیت بیشتری اثر شده است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی مدیریت مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: به‌طور معمول برای حروف آخر و حروفی که برای خواننده امکان لغزش در خواندن اثر ایجاد می‌کرده، اعراب گذاشته شده است چنانکه نقطه‌های دایره‌شکل شنگرف بالای حروف این اثر نشان فتحه، ذیل حروف نشان کسره و مقابل حروف نشان ضمه است. بکارگیری دو نقطه شنگرف بالای یکدیگر نیز نشانه تنوین است.
او تصریح کرد: اعجام و نقطه‌گذاری حروف و واژگان در این قرآن نفیس نیز با استفاده از نقاط سیاه ریز و کوچک‌تری انجام شده است. تعیین شماره آیات در این اثر نیز همچون برخی از قرآن‌های کوفی دیگر، در پایان هر پنج یا ۱۰ آیه انجام شده است.
صداقت حسینی افزود: در واقع، فواصل آیات اثر در هر ۱۰ آیه، به‌صورت دوایر ده‌تایی به شنگرف و سیاهی و دایره درونی به زر و فواصل آیات آن در هر پنج آیه با دوایر زرین با برآمدگی قسمت بالایی آن و بکارگیری دو نقطه شنگرف بالای یکدیگر(تنوین)، انجام شده است.
او ادامه داد: سرسوره‌ها و تعداد آیات این قرآن ارزشمند نیز به‌خط کوفی زرین و تحریر مشکی و در صفحه پایانی نسخه، رقم مبارک «کتبه حسین بن علی» مشاهده می‌شود. قطع نسخه نیز همانند عموم قرآن‌های کوفی پوستی، به‌صورت بیاضی است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی مدیریت مخطوطات آستان قدس رضوی درباره جلد این قرآن نفیس گفت: جلد درون اثر تیماج لاکی با جدول زرین و جلد برون آن ساغری با ترنج و دو سرترنج شمسه ضربی معرق با شرفه‌های زرین و زراندود، است.
مُهرها و یادداشت‌های اثر
صداقت حسینی در ادامه، تصریح کرد: مُهری با سجع «در زمان تولیت جلالت‌مآب مؤتمن الملک میرزا سعید خان» و «خط شریف امام (ع)» در این اثر نفیس به چشم می‌خورد.
او گفت: در واقع، این قرآن دارای مُهرها و یادداشت‌های متعددی در اوراق آغازین و اواسط و آخر نسخه است. به‌طور نمونه، در ظَهر برگ اول اثر، مهر مستطیلی شکل عرض دید در ۲۰ شوال ۱۳۴۲ و مهر تهیه میکروفیلم و در اوراق بدرقه، مهر مدور با رقم «در زمان تولیت حاجب العتبه العلیه سیف الدوله البهیه، خط شریف امام علیه السلام»، قابل بررسی است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی مدیریت مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی افزود: همچنین یادداشت‌های متعدد «عرض دید» در سال‌های ۱۲۷۶ و ۱۲۷۳، اثر مهر با رقم «وقف سرکار فیض آثار حضرت ثامن الائمه (ع)» در حاشیه برخی از اوراق نسخه، قابل مشاهده است. برگ آخر آن نیز دارای یادداشت‌های «زیارت شد» و «ملاحظه شد» در سال‌های ۱۲۸۷ و ۱۲۹۱ و مهرهایی با رقم «متولی باشی آستانه» و «سعید الانصاری»، است.
گنجینه رضوی با دارا بودن حدود ۲۲ هزار قرآن و جزوه قرآنی از دوران صدر اسلام تاکنون، یکی از ذخایر مهم قرآنی کشور محسوب می‌شود که در این میان، وجود قرآن‌های بسیار نفیس و کهن از جمله قرآن‌های منسوب به دستخط شریف ائمه اطهار(ع) در آن، موجب شده این کتابخانه به یکی از غنی‌ترین و بزرگترین کتابخانه‌های ایران و جهان اسلام و مکانی برای پژوهش و تحقیق اندیشمندان و قرآن‌پژوهان، تبدیل شود.
انتهای پیام/
نظر شما