به‌گزارش میراث‌آریا، هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران از ۲۳ تا ۲۶ بهمن‌ماه در حالی آغاز به‌کار خواهد کرد که استان مازندران با شعار مازندران، بهشت سرمایه‌گذاری گردشگری ایران در سالن‌های ۷، ۳۱ و ۳۸ این رویداد، میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود.

معرفی ساز دوتار مازندران که ثبت جهانی شده است یکی از اهداف اداره‌کل گردشگری مازندران است، که در این راستا با استاد محمد مهدی وظیفه‌شناس، هنرمند مازندرانی و نوازنده، سازنده و آهنگساز این ساز اصیل مازندرانی گفت‌وگو کردیم.

این هنرمند مازندرانی متولد ۱۳۵۷ از رستم‌کلای بهشهر استان مازندران است که یک دهه در این عرصه فعالیت دارد که در ۵ اسفند سال ۱۴۰۰ موفق به راه‌اندازی نخستین خانه دوتار مازندران شده است.

مهدی وظیفه‌شناس در خصوص چرایی حضورش در این نمایشگاه می‌گوید: از اینکه در هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران به عنوان یک هنرمند مازندرانی حاضرم بسیار خوشحالم و هدفم از این حضور، معرفی این ساز اصیل استان مازندران به بازدیدکنندگان این نمایشگاه است.

او می‌افزاید: استقبال مردمی از نمایشگاه اخیر صنایع‌دستی بسیار عالی بود و امیدوارم این استقبال از نمایشگاه هجدهم تهران نیز انجام می‌شود.

بنیانگذار و موسس خانه دوتار مازندران، خاطرنشان کرد: ساز دوتار به نام دوتار ایرانی در سال ۲۰۱۹ به ثبت ملی رسیده است که استان‌های مازندران، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی در آن سهیم هستند.

نوازنده، سازنده و پژوهشگر موسیقی مازندران، اضافه کرد: در سال ۲۰۲۱ خوشبختانه دوتار ایران در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است که استان مازندران نیز جزو ۵ استانی است که در این اتفاق مبارک، سهیم است.

این هنرمند مازندرانی ادامه می‌دهد: قرار بر این شد در این نمایشگاه از روز اول کار ساخت یک دوتار ۲۰۲۵ مازندران را آغاز کنیم و تا پایان نمایشگاه نیز از آن رونمایی کنیم که این یک اتفاق بسیار فرخنده برای هنر سازگری مازندران خواهد بود.

وظیفه‌شناس اذعان کرد: تراش کاسه، نصب دسته، نصب و تراش صفحه، دوتار، شیطانک، نصب سیم گیر، خرک و دو گوشی و دو وتر (سیم‌های ساز) در این نمایشگاه به طور کامل انجام خواهد شد.

او اشاره کرد: در اینجا پرداخت دوتار را به صورت کامل خواهیم داشت و تمامی مراحل به صورت زنده انجام خواهد گرفت که برای مردم جذاب خواهد بود.

دوتار که در برخی از رساله‌های قدیم موسیقی ایران با عنوان تنبور یا تمبور نیز شناخته شده، از سازهای متداول در ایران قدیم است که امروزه نیز در برخی نواحی ایران متداول است.

این ساز قدمتی چندهزار ساله دارد و از خانواده سازهای زهی مضرابی مقید است که با انگشتان دست نواخته می‌شود. 

امروزه این ساز در مناطقی چون شمال و شرق خراسان، منطقه ترکمن نشین و کتول در استان گلستان و نیز شرق مازندران رواج دارد و به این ترتیب می‌توان گفت حوزه رواج دوتار شمال شرقی ایران است.

دوتارهای متداول در نواحی مختلف ایران دارای یک سری تفاوت‌هایی با یکدیگر هستند.

ام همه‌ آن‌ها یک کاسه‌ طنینی یکپارچه و گلابی شکل دارند و روی کاسه آن‌ها با چوب پوشیده شده است. کاسه طنینی همه‌ دوتارها به دسته‌ای نسبتاً طویل وصل می‌شود که روی آن دستان‌ها بسته می‌شوند. همچنین دوتارهای مختلف همه دارای دو وتر و دو گوشی، سیم گیر، خرک و شیطانک هستند. دوتار مازندران از کاسه‌ای نیمه گلابی شکل از چوب توت ساخته شده است. صفحه‌ رویی ساز را از چوب‌های توت و آزاد می‌سازند و روی صفحه‌ چوبی خرکی از چوب‌های شمشاد، آزاد و توت نصب می‌کنند تا سیم‌ها با یک فاصله از صفحه به سیم گیر و گوشی‌ها وصل شوند. همچنین در پایین صفحه‌ چوبی قطعه‌ای به نام سیم گیر از جنس شاخ یا استخوان، چوب یا میخ فلزی وجود دارد تا یک سر سیم‌ها به آن گره بخورد. دسته‌ ساز از چوب‌های محکم مانند چوب‌های گردو، آزاد و توت ساخته می‌شود و بالای دسته دو گوشی از جنس چوب‌های گردو و توت نصب شده تا سیم‌ها به دور آن پیچیده و کوک شوند. دستان‌های روی دسته از جنس زه یا مفتول فلزی و یا سیم‌های مسی رشته‌ای و سیم‌های ساز از جنس فولاد هستند.

انتهای پیام/