میراث‌آریا: در دل استان زنجان، در ۱۱۳ کیلومتری شمال غربی شهر زنجان، شهرستان ماهنشان همچون گوهری پنهان در میان‌کوه‌ها و رودها خودنمایی می‌کند.
سرزمینی که گواهی زنده از تمدنی کهن و تاریخی چندهزارساله است. این دیار با پیشینه‌ای به قدمت چهارهزار سال، خاطرات روزگاران دور را در دل خود جای‌داده و همچنان رازهای بسیاری از گذشته را در سینه دارد. ماهنشان، با دو بخش مرکزی و انگوران، و شهرهای ماهنشان و دندی، سرزمینی است که در کنار رودخانه خروشان قزل‌اوزن قامت افراشته و از روزگار مادها تاکنون، شاهد عبور اقوام و سلسله‌های مختلف بوده است. روایت‌های تاریخی گواه آن است که مادها، نخستین ساکنان این خطه، از مصب و کناره‌های رود قزل‌اوزن وارد فلات ایران شده و در روستاهایی همچون مادآباد، در ۱۵ کیلومتری ماهنشان، سکنی گزیدند.
استقرار آنان در این منطقه، بنای قلعه‌های مستحکم و شگفت‌انگیزی همچون قلعه بهستان را رقم زد؛ دژی که همچون نگینی از هنر و معماری باستانی، هنوز هم شکوه گذشته را به نمایش می‌گذارد. در دوران افشاریه، ماهنشان یکی از پایگاه‌های اصلی ایل افشار شد، ایلی که از تیره‌های نامدار غنی‌بیگلو بود. موقعیت جغرافیایی این ایل بیشتر در امتداد رود قزل‌اوزن قرار داشت، جایی که مردمان سخت‌کوش آن، زندگی خود را بر پایه کشاورزی، دامداری بنا نهاده بودند. امروز نیز ماهنشان، با طبیعتی بکر و جاذبه‌های تاریخی‌اش، یادگاری از گذشته‌های دور است. رودها، کوه‌ها، قلعه‌های باستانی و فرهنگ غنی مردمانش، همه‌وهمه گواهی بر شکوه این دیار کهن‌اند.
قلعه بهستان
در دل طبیعت بکر شهرستان ماهنشان، در کنار رودخانه خروشان قزل‌اوزن، دژی کهن با دیوارهایی رازآلود سر برآورده است؛ قلعه بهستان، یا آن‌گونه که درگذشته خوانده می‌شد، کهن دژ. این بنای شگفت‌انگیز، با پیشینه‌ای که برخی به دوره مادها و برخی به هخامنشیان نسبت می‌دهند، همچون نگینی از تاریخ بر بلندای صخره‌های سرخ‌رنگ خودنمایی می‌کند.
این دژ که به شماره ۱۴۵۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، یکی از جلوه‌های کم‌نظیر معماری دست‌کَند در ایران به شمار می‌رود.اتاق‌ها، دالان‌ها و راه‌پله‌های پیچ‌درپیچ آن، به‌گونه‌ای استادانه در دل صخره‌ها تراشیده شده‌اند، گاه با سقف‌هایی تیزه دار و دیواره‌هایی که هنوز هم جای پیه‌سوزها، روشن‌کننده شب‌های سرد این دژ، در آن‌ها باقی‌مانده است.
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این قلعه، راه‌پله‌های زیگزاگی آن است که زمانی از پایین‌ترین نقطه در ضلع شمالی آغاز می‌شد و در میان صخره‌ها پیچ‌وخم می‌خورد تا به فراز قلعه برسد. اما اکنون، تنها ویرانه‌هایی از آن باقی‌مانده که همچون زخمی بر پیکره کهن دژ، نشان از گذر بی‌رحمانهٔ زمان دارد. فرسایش لایه‌های زیرین، عبور از این مسیر را خطرناک و تقریباً ناممکن ساخته است. بااین‌حال، آنچه بیش‌ازپیش اهمیت دارد، حفاظت از این اثر ارزشمند است.
منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران
در دل شهرستان ماهنشان، منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران، چونان گوهری ارزشمند در دل طبیعت می‌درخشد. این منطقه کوهستانی، با چشم‌اندازهای بی‌بدیل مأوای گونه‌های ارزشمند جانوری است که در آرامش این زیستگاه امن به حیات خود ادامه می‌دهند. در دامنه‌ها و دره‌های پرشیب این منطقه، پستانداران باشکوهی همچون قوچ و میش، کل و بز، با حرکات چابک خود در میان صخره‌ها به چشم می‌خورند.
خوک وحشی، خرس، سیاه‌گوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش نیز از دیگر ساکنان این طبیعت بکر به شمار می‌روند که در پوشش جنگلی و دشت‌های وسیع این سرزمین آزادانه زیست می‌کنند.
آنقوت، تنجه و چنگر، از پرندگان آبزی بومی این منطقه هستند که در سکوت دریاچه‌ها و تالاب‌ها به زندگی خود ادامه می‌دهند. در کنار آن‌ها، پرندگان مهاجری همچون مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان، با مهاجرت‌های فصلی خود به این منطقه، شکوه و جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشند. آب‌های زلال این منطقه نیز زیستگاه گونه‌های متنوعی از ماهیان است که از جمله آن‌ها می‌توان به کپور، سس سیاه، کولی، زردپر (سرخ‌پر)، سیم، اسپله و ماسک ماهی اشاره کرد.
منطقه حفاظت‌شده انگوران، با این تنوع زیستی کم‌نظیر، یکی از گنجینه‌های طبیعی ایران به شمار می‌رود؛ جایی که طبیعت در آن هنوز نفس می‌کشد و چشم‌اندازهایش سرشار از زیبایی، آرامش و حیات است.
قلعه لک‌لک‌ها
حد فاصل روستای مهرآباد تا روستای شکورچی، قلعه لک‌لک‌ها جلوه‌ای خاص و متفاوت دارد. این پرندگان مهاجر، بی‌هیچ هراس و مزاحمتی، در آشیانه‌های بلند خود روزگار می‌گذرانند و ارتباطی صمیمی و مسالمت‌آمیز با مردم روستا برقرار کرده‌اند. این قلعه شگفت‌انگیز، در حقیقت مجموعه‌ای از دیواره‌های عمودی و صخره‌ای با ساختاری منحصربه‌فرد است که لک‌لک‌ها لانه‌های خود را بر فراز آن بنا کرده‌اند.
چند سال پیش، ایجاد یک جاده باعث شد این دیواره‌های طبیعی به دو بخش تقسیم شوند، اما با وجود این تغییر، لک‌لک‌ها همچنان به این صخره‌های مرتفع وفادار مانده و خانه‌های خود را ترک نکرده‌اند.حضور رودخانه پرآب قزل‌اوزن در نزدیکی این منطقه، همراه با شرایط آب‌وهوایی مناسب، مزارع سرسبز برنج و صخره‌های بلند، محیطی ایده‌آل برای زندگی این پرندگان ایجاد کرده است. مردمان مهربان روستا نیز با پذیرش لک‌لک‌ها به‌عنوان همسایگانی صلح‌جو، آرامش این زیستگاه را حفظ کرده‌اند. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا این پرندگان، قلعه لک‌لک‌ها را به یکی از جذاب‌ترین و تماشایی‌ترین زیستگاه‌های طبیعی در ایران تبدیل کنند.
معدن انگوران
معدن انگوران، واقع در این منطقه، بزرگ‌ترین معدن سرب و روی خاورمیانه و یکی از غنی‌ترین معادن فلزی ایران است. این معدن با قدمتی بیش از نیم‌قرن، سهم عمده‌ای در تأمین مواد اولیه صنایع فلزی کشور دارد. ذخایر عظیم سرب و روی، به همراه روش‌های استخراج روباز و زیرزمینی، انگوران را به یکی از مهم‌ترین مراکز معدنی کشور تبدیل کرده است.
علاوه بر اهمیت اقتصادی، معدن انگوران به‌عنوان اولین معدن گردشگری ایران نیز شناخته می‌شود. به دلیل ساختار زمین‌شناسی منحصربه‌فرد و مناظر طبیعی خاص، این معدن توانسته نظر علاقه‌مندان به ژئو توریسم را جلب کند. بازدید از این معدن فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با فرایندهای استخراج و بهره‌برداری از مواد معدنی است و نقش مهمی در ترویج گردشگری صنعتی در ایران دارد.
کوه‌های رنگی
کوه‌های رنگی ماهنشان یکی از مناظر زیبای طبیعی شهرستان ماهنشان است این مناظر آن‌قدر نادر و عجیب هستند که گاهی تصور می‌کنیم در حال دیدن مناظری از یک سیاره در یک کهکشان دیگری هستیم و رنگ‌ها با چشم‌هایت بازی می‌کنند. وجود رنگ‌هایی همچون قرمز، قهوه‌ای، سبز نارنجی، زرد و سفید چشمه‌های انسان را خیره می‌کند و گویی بستری از حریم به رنگ رنگین‌کمان روی زمین پهن شده است. این کوه‌ها و تپه‌های روسی به سبب رنگشان در شرایط نور مناسب خصوصاً پس از یک بارندگی اندک که خاک‌ها را کمی خیس می‌کند با آن تضاد زیبا موضوع بی‌نظیری برای عکاسان فیلمسازان و طبیعت‌گردان به شمار می‌رود. عمر این زیبایی به ۱۵ میلیون سال می رسد و دلیل رنگ های زیبا و گوناگون این کوه، وجود رسوبات درون خاک کوه های آلاداغ لار است که هر قسمت آن، در ترکیب با اکسیژن و گازهای موجود در هوا، بر اثر واکنش های شیمیایی به رنگ های متفاوتی در آمده اند.
روستای پلکانی قوزلو
در دل کوه‌های سرسبز و دشت‌های گسترده، روستای پلکانی قوزلو همچون نگینی ناشناخته اما درخشان، آرام و خاموش در میان طبیعت آرمیده است. این روستا، با معماری پلکانی منحصربه‌فرد خود، منظره‌ای خیره‌کننده ایجاد کرده که گویی خانه‌های آن بر شانه یکدیگر تکیه زده‌اند. رودخانه‌ای زلال از میان این بهشت پنهان می‌گذرد، با صدایی آرامش‌بخش که سکوت کوهستان را می‌شکند و نوایی دل‌نشین در گوش طبیعت‌گردان می‌نوازد. قوزلو، با هوای ییلاقی و دلپذیر خود، بستر پرورش گیاهان دارویی و خودروهایی است که در لابه‌لای دشت‌های آن سر برآورده‌اند. این روستا که هنوز در میان مقاصد گردشگری کمتر شناخته شده، با طبیعت بکر و چشم‌اندازهای مسحورکننده، مقصدی بی‌نظیر برای دوستداران آرامش و طبیعت است.
دریاچه پری
دریاچه پری پری تنها دریاچه طبیعی کل استان زنجان است که نام دیگرش خندقلو است. دریاچه پری در چهل و پنج کیلومتری ماهنشان و در اطراف دهستان اوریاد قرار دارد. در اطراف این دریاچه بسیار زیبا که در پهنه یک دشت وسیع آرام گرفته است چمن زیبای مغول بیک و چشمه های طبیعی بسیاری قرار دارد. مردم دهستان های اطراف از آب دریاچه پری برای کشاورزی و پرورش ماهی استفاده می کنند. اواخر بهار و اوایل تابستان اوج شکوه دریاچه پری و بهترین زمان برای ملاقات با آن است.
انتهای پیام/
نظر شما