مهرناز شهباز فعال رسانه‌ای در یادداشتی نوشت: دوره صفوی را دورانی می‌دانند که سنت کاروانسرا سازی در آن به اوج خود رسید و بیشترین کاروانسراها با معماری‌های خاص و ویژه در این سال‌ها بنا شد، از سویی به سبب برگزیده شدن اصفهان به‌عنوان پایتخت در دوران صفویه کاروانسراهای بی‌شماری در این خطه ساخته شد.

ثبت اطلاعات کاروانسراها در سفرنامه «شاردن» گواه گستردگی این بناهای ویژه با معماری خاص ایران در اصفهان است، به گفته این سیاح فرانسوی که در دوران صفوی به ایران سفر کرد در اصفهان یک هزار و ۸۰ کاروانسرا وجود داشت که اکنون تعداد بسیاری از آن‌ها براثر گذر زمان و فرسایش‌ ویران‌شده‌ یا از بین رفته‌اند بااین‌وجود همچنان می‌توان بهترین نمونه‌های معماری کاروانسرای ایرانی را در اصفهان دید.

ازاین‌رو استان اصفهان مأمن کاروانسراهای بسیاری به‌عنوان راوی معماری خاص ایرانی در ساخت چنین بناهایی است و این غنا موجب شده که شمار کاروانسراهای این خطه در پرونده ثبت جهانی کاروانسرای ایرانی از سایر استان‌ها بیشتر باشد.

اصفهان از ۵۴ کاروانسرای ایرانی که در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید، هشت سهم دارد و کاروانسراهای گز، امین‌آباد، مرنجاب، نیستانک، کوهپایه، گبرآباد، شیخ علی‌خان و مهیار در پرونده کاروانسرای ایرانی قرار گرفتند.

باوجود چنین غنائی از کاروانسراها در اصفهان، به گردشگران پیشنهاد می‌شود که در سفر به این استان، بازدید دست‌کم یکی از کاروانسراهایی که امکان استراحت در آن‌ وجود دارد را در میان برنامه‌های خود بگنجانند.

ثبت جهانی کاروانسرای ایرانی در واقع برای معرفی و حفاظت هرچه بیشتر این میراث تاریخی و معماری کشورمان است؛ تدبیری که با فراهم آوردن امکانات گردشگری می‌تواند به احیا و حفظ این داشته‌های ارزشمند و هویت‌مدار کمک کند.

در این راستا برخی از کاروانسراها در سراسر ایران توسط بخش خصوصی احیا شدند و در مسیر ایجاد کاربری‌هایی چون اقامتگاه، هتل بوتیک و اماکن پذیرایی قرار گرفتند، اقدامی که فرصت و تجربه اقامت چندساعته یا چندروزه را برای گردشگران فراهم می‌کند.

چه چیزی بهتر از تجربه اقامت و استراحت در کاروانسراهایی که از گذشته‌ دور نیاکان ما در پناه حجره‌ها و ایوان‌ها خستگی راه و سفر را از تن و جان بدر می‌کردند، از همین رو کاروانسراهایی که در اصفهان قابلیت بازدید یا اقامت دارند، می‌توانند پیشنهاد خوبی برای اصفهان گردی باشند.

به گفته کارشناسان، کاروانسراها به دو دسته کاروانسراهای برون شهر و درون شهر تقسیم می‌شوند.

با توجه به اینکه اصفهان از زمان‌ها گذشته در مرکز ایران قرار داشته، در عصر صفوی به‌عنوان تختگاه شهریاران صفوی انتخاب شد لذا بسیاری از مسیرهای تجاری یا به اصفهان ختم می‌شد و یا از اصفهان به دیگر نقاط کشور راه می‌یافت و این در حالی بود که فلات مرکزی ایران بخشی از مسیر کهن جاده ابریشم را هم در بر می‌گرفت، لذا در عصر صفوی بسیاری از کاروانسراها در مسیرهای منتهی به اصفهان بناشده و درعین‌حال این شهر چون به مرکزیت امپراتوری صفوی برگزیده‌شده بود، تعداد زیادی کاروانسرا نیز در داخل شهر به‌منظور تخلیه بار و استراحت کاروانیان بناشده بود که برخی از آن‌ها از جمله کاروانسرای عباسی که هم‌اینک به یکی از مجلل‌ترین هتل‌های تاریخی ایران و جهان تبدیل‌شده، نمادی بارز از کاروانسراهای شهری است.

با این وصف مسیرهای گردشگری کاروانسراها فرصتی ارزشمند برای توسعه گردشگری فرهنگی و طبیعی است که در مراکز شهری اصفهان و مسیرهای جاده‌ای قرار دارد.

انتهای پیام/