بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش‌های باستان‌شناسی، استان گیلان به لحاظ قدمت، از تمدنی چند هزارساله برخوردار است. آثار بدست آمده از این پژوهش‌ها در حال حاضر در موزه‌های تراز اول بسیاری از کشورها به عنوان نمادهای تمدن بشری نگهداری می‌شوند.
دست‌ساخته‌های یافته‌شده در مناطق مختلفی از استان گیلان نظیر رودبار، املش، فومن و دیگر مناطق هرکدام نمادی از خلاقیت، ابتکار و ذوق هنری هنرمندان ساکن در این منطقه جغرافیایی در دوره‌های مختلف تاریخی بوده که بی‌شک بخش عمده‌ای از آن‌ها ارتباط تنگاتنگی با حوزه صنایع‌دستی دارد.
ریشه هنرهای سنتی و صنایع‌دستی در گیلان دارای پیوندی عمیق و ناگسستنی با هویت زیستی و فرهنگ تاریخی مردم گیلان در ادوار مختلف است. هنرهایی نظیر سفال‌گری، گلیم‌بافی، شال‌بافی، چوب‌تراشی و حصیربافی هریک به عنوان بخشی از خرده‌فرهنگ‌های حاکم بر ساکنین مناطق مختلف استان گیلان از جلگه تا مناطق کوهستانی است و محصولات حاصل از این رشته‌های هنری، ضمن رفع نیازهای روزمره عاملی برای وحدت و یکپارچگی فرهنگی اقوام مختلف گیلانی بوده است.
استان گیلان با بهره‌مندی از ظرفیت روستا و شهر به ثبت رسیده در فهرست‌های ملی و جهانی با محوریت صنایع‌دستی از ظرفیتی استثنایی در خصوص تبدیل اقتصاد حوزه صنایع‌دستی به پیشران توسعه اقتصادی استان و ایجاد زنجیره ارزش بین حوزه‌های تخصصی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برخوردار است.
در سال گذشته تلاش شد تا با توجه به چالش‌های ایجاد شده به علت شیوع بیماری کرونا، با اجرای تمهیدات مثمر ثمری نسبت به حمایت از هنرمندان شاغل در حوزه‌ها و رشته‌های مختلف صنایع‌دستی اقدامات لازم انجام شود.
صدور و تمدید بیش از ۵۴۰۰ مجوز صنایع‌دستی در سال گذشته
در سال ۱۴۰۰ در مجموع برای بیش ۲۰۶۲ هنرمند مجوز پروانه تولید انفرادی صادر و این مجوز برای بیش از ۲۱۶۱ هنرمند تمدید شد که مجموعا این رقم در سال گذشته ۵۲۲۳ فقره بوده است. در این مدت ۲۷ مجوز پروانه تولید کارگاهی صادر و این مجوز برای ۳۳ کارگاه تمدید شده است. همچنین در مجموع در سال گذشته برای ۱۴۳ هنرمند کارت شناسایی صادر شده است و ۳ مجوز جواز تأسیس نیز صادر شده است.
بنابراین در سال گذشته ۵۴۲۹ مورد مجوز صادر شده که ۲۲۳۰ مورد مرتبط با صدور اولیه و ۳۱۹۹ مورد در خصوص تمدید مجوز بوده است.
تعداد شاغلین تولید انفرادی در سال گذشته ۲۰۰۸ مورد به ثبت رسیده که ۱۷۷۳ نفر زن و ۲۳۵ نفر از آن‌ها را مردان تشکیل داده است. همچنین تعداد شاغلین تولید کارگاهی در سال گذشته ۱۰۸ نفر، شاغلین دارای کارت شناسایی ۱۴۰ نفر بوده است. در مجموع در سال ۱۴۰۰ آمار ۲۳۱۰ نفری اشتغال در حوزه صنایع‌دستی گیلان به ثبت رسیده که ۲۰۲۲ نفر از این هنرمندان زن و ۲۸۸ نفر مرد بودند که این امر نشان‌دهنده نقش پررنگ بانوان در حوزه تولید محصولات صنایع‌دستی خصوصا در مناطق روستایی است.
پرداخت بیش از ۳۴۰ میلیارد ریال تسهیلات به هنرمندان صنایع‌دستی
بی‌شک یکی از اصول بنیادین توسعه صنایع وابسته به هنرهای سنتی، حمایت‌های تسهیلاتی برای راه‌اندازی کارگاه‌های خانگی و صنعتی است. بنابراین بر اساس سیاست‌های پیش‌بینی‌شده اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان به بیش از ۱۴۹۹ طرح مربوط به صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان گیلان بیش از ۳۴۶ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شد که تعداد اشتغال پیش‌بینی شده‌ی این طرح‌ها ۲۰۲۱ نفر برآورد شده است.
پیوند میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی با راه‌اندازی موزه‌های تخصصی هنرهای سنتی در گیلان
راه‌اندازی موزه‌های تخصصی با گردآوری ابزارآلات و نمایش شیوه‌های تولید محصولات صنایع‌دستی در فرهنگ مردمان قدیم می‌تواند زمینه آشنایی نسل‌های جدید را با پیشینه تمدنی نسل‌های قبل از خود فراهم آورد. در سال گذشته با تخصیص اعتبار موزه‌های تخصصی و همکاری شهرداری رشت، عمارت تاریخی کلاه‌فرنگی واقع در باغ محتشم شهر رشت پس از انجام مرمت‌های لازم با هدف راه‌اندازی نخستین موزه تخصصی یک رشته صنایع‌دستی در کشور با محوریت هنر رشتی‌دوزی تغییرکاربری یافت. این موزه پس از تخصیص اعتبار ۲۰۰۰ میلیارد ریالی برای خرید آثار نفیس رشتی‌دوزی با حضور مقامات استانی و شهرستانی افتتاح و مورد استقبال گسترده علاقه‌مندان فرهنگ بومی مردم گیلان قرار گرفت.
همچنین تجهیز و تکمیل موزه حصیربافی روستای ملی حصیربافی فشتکه شهرستان خمام و افتتاح موزه عشایر و شال‌بافی در شهرستان رضوانشهر از دیگر سرفصل‌های برنامه توسعه محور اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان برای حفظ، اشاعه و توسعه صنایع‌دستی در گیلان بوده است.
از جمله اهداف درنظر گرفته شده برای سال ۱۴۰۱ احداث موزه تخصصی نساجی سنتی شمال کشور در استان گیلان بوده که پیشنهاد راه‌اندازی این موزه در قالب طرح توجیهی به مقامات ذی‌ربط ارسال شده است.
عملکرد حوزه بازاریابی و تجاری‌سازی صنایع‌دستی گیلان در سال ۱۴۰۰
با توجه به اینکه رمز ماندگاری و حیات فرهنگی و اقتصادی در حوزه صنایع‌دستی معطوف‌سازی نگاه کیفی به این صنعت است، بنابراین تلاش شد تا با ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ارتقاء پیوسته محصولات تولیدی زمینه ارتقاء برند صنایع‌دستی تولیدی در گیلان فراهم شود. در حال حاضر نیاز است تا با ارتقا کیفیت محصولات و نزدیکی عملکرد محصولات صنایع‌دستی با نیازهای بازارهای بین‌المللی شرایط لازم برای رشد صادرات غیرنفتی با محوریت محصولات هنرهای سنتی فراهم شود. یکی از ویژگی‌های اصلی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی تأثیر آن بر ابعاد برند گردشگری مقصد است که این امر باید با کیفی‌سازی محصولات تولیدی و نظارت بر شیوه‌های تولید و کیفیت مواد اولیه مصرفی در نظر گرفته شود.
در سال گذشته با توجه به اهمیت برپایی بازارچه‌های موقت و دائم صنایع‌دستی، راه‌اندازی ۶۶ ایستگاه با ۵۵۰ غرفه در ایام نوروز ۱۴۰۱ در دستورکار قرار گرفت.
همچنین طرح راه‌اندازی بازارچه‌های صنایع‌دستی در شهرستان‌های رشت، رودسر، خمام، ماسال، رضوانشهر، شفت و آستارا تهیه و به منظور تخصیص اعتبارات لازم ارسال شده است.
تعداد آموزش‌دیدگاه ترویجی در سطح شهرها و روستاهای استان گیلان مجموعا ۴۸۵ نفر در رشته‌های چادرشبّافی، لباس محلی، رشتی‌دوزی مقدماتی، حصیربافی مقدماتی، حصیربافی، سفال و سرامیک، رنگرزی سنتی، منبت چوب مقدماتی، تولیدات چرمی دست‌سوز مقدماتی و شال بافی مقدماتی بوده است.
تعداد آموزش‌دیدگان شاغلان صنایع‌دستی به تعداد ۱۹۰ نفر در رشته‌های مهارت‌های فروش محصولات مرواربافی، بازطراحی محصولات معرق، بازطراحی محصولات رشتی‌دوزی، بازطراحی محصولات چرمی، بازطراحی محصولات چادرشب و آموزش مهارت‌های فروش صنایع‌دستی در فضای مجازی بوده است.
۱۸ نفر از هنرمندان صنایع‌دستی گیلانی نیز در سال گذشته موفق به کسب نشان مهر اصالت ملی شدند.
هفته صنایع‌دستی
انتهای پیام/
